Ο Τραμπ διατυμπανίζει ότι δεν πρέπει να εμπλακούν οι ΗΠΑ στη Συρία - Μπορεί όμως να μείνει απλός θεατής;

«Η Συρία είναι ένα χάος, αλλά δεν είναι φίλος μας», έγραψε ο Ντόναλντ Τραμπ στο κοινωνικό δίκτυο Truth λίγες ώρες μετά την είδηση της πτώσης του καθεστώτος Άσαντ από τζιχαντιστές αντάρτες. Και πρόσθεσε: «ΟΙ ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ ΔΕΝ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΚΑΜΙΑ σχέση με αυτό. ΑΥΤΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΔΙΚΟΣ ΜΑΣ ΑΓΩΝΑΣ. ΑΣ ΤΟ ΑΦΗΣΟΥΜΕ ΝΑ ΕΞΕΛΙΧΘΕΙ. ΜΗΝ ΑΝΑΜΙΧΘΕΙΤΕ!»

Η ανάρτησή του εκτός ότι υπενθύμιση της ισχυρής εντολής του εκλεγμένου προέδρου να μην παρεμβαίνει στην εξωτερική πολιτική, έθεσε ένα μεγάλο ερώτημα σχετικά με το τι θα ακολουθήσει: Δεδομένου του τρόπου με τον οποίο ο πόλεμος έχει προσελκύσει και επηρεάσει περιφερειακές και παγκόσμιες δυνάμεις, μπορεί ο Τραμπ να μην έχει πραγματικά «καμία σχέση» με τη Συρία τώρα που η κυβέρνηση του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ έχει πέσει;

Θα αποσύρει ο Τραμπ τα αμερικανικά στρατεύματα;

Διαφέρει δραστικά η πολιτική του από την πολιτική του προέδρου Μπάιντεν, και αν ναι, ποιος ο λόγος να κάνει κάτι ο Λευκός Οίκος στις πέντε εβδομάδες πριν αναλάβει ο Τραμπ;

Οι στόχοι του για τη Συρία

Η σημερινή κυβέρνηση συμμετέχει σε έναν ξέφρενο γύρο διπλωματίας ως απάντηση στην πτώση του Άσαντ και την άνοδο στην εξουσία της Hayat Tahrir al-Sham (HTS), μιας συριακής ισλαμιστικής ένοπλης ομάδας που οι ΗΠΑ χαρακτηρίζουν ως τρομοκρατική οργάνωση.

Ο Άντονι Μπλίνκεν,  πηγαινοέρχεται μεταξύ Ιορδανίας και Τουρκίας προσπαθώντας να πείσει βασικές αραβικές και μουσουλμανικές χώρες της περιοχής να υποστηρίξουν μια σειρά από όρους που θέτει η Ουάσινγκτον για την αναγνώριση μιας μελλοντικής συριακής κυβέρνησης. Οι ΗΠΑ λένε ότι πρέπει να είναι διαφανής και χωρίς αποκλεισμούς, δεν μπορεί να απειλεί τους γείτονες της Συρίας και πρέπει να καταστρέψει τα αποθέματα χημικών και βιολογικών όπλων.

Για τον Μάικ Γουόλτς, τον υποψήφιο του Τραμπ για σύμβουλο εθνικής ασφαλείας, ο οποίος δεν έχει ακόμη επικυρωθεί, υπάρχει μία κατευθυντήρια αρχή στην εξωτερική πολιτική του.

«Ο πρόεδρος Τραμπ εξελέγη με μια συντριπτική εντολή να μην εμπλακούν οι Ηνωμένες Πολιτείες σε άλλους πολέμους στη Μέση Ανατολή», δήλωσε στο Fox News αυτή την εβδομάδα.

Τα σχόλια του Waltz ήταν μια σύνοψη της άποψης του Τραμπ για τη Συρία. Οι στόχοι του είναι να διασφαλίσει ότι τα υπολείμματα του Ισλαμικού Κράτους θα παραμείνουν περιορισμένα και να φροντίσει ώστε μια μελλοντική κυβέρνηση στη Δαμασκό να μην μπορεί να απειλήσει τον σημαντικότερο περιφερειακό σύμμαχο της Ουάσινγκτον, το Ισραήλ.

Ο Τραμπ επικεντρώνεται επίσης σε αυτό που θεωρεί ως το μεγαλύτερο βραβείο: μια ιστορική διπλωματική και εμπορική συμφωνία για την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας, η οποία πιστεύει ότι θα αποδυναμώσει και θα ταπεινώσει περαιτέρω το Ιράν.

Τα υπόλοιπα, πιστεύει ο Τραμπ, είναι το «χάος» της Συρίας που πρέπει να λύσει.

Η ρητορική του Τραμπ παραπέμπει στον τρόπο με τον οποίο μιλούσε για τη Συρία κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, όταν χλεύασε τη χώρα -η οποία έχει μια εξαιρετική πολιτιστική ιστορία που χρονολογείται από χιλιετίες- ως μια χώρα της «άμμου και του θανάτου».

«Ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ, νομίζω ότι πραγματικά ήθελε πολύ λίγη σχέση με τη Συρία κατά τη διάρκεια της πρώτης του διακυβέρνησης», δήλωσε ο Ρόμπερτ Φορντ, ο οποίος διετέλεσε πρεσβευτής του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα στη Συρία από το 2011 έως το 14 και ο οποίος υποστήριξε στο πλαίσιο εκείνης της διακυβέρνησης περισσότερη αμερικανική παρέμβαση με τη μορφή στήριξης των ομάδων της συριακής μετριοπαθούς αντιπολίτευσης για να αντιμετωπιστεί η βίαιη καταστολή του πληθυσμού του από τον Άσαντ.

«Αλλά υπάρχουν και άλλοι άνθρωποι στον κύκλο του που ανησυχούν πολύ περισσότερο για το ζήτημα τρομοκρατίας», δήλωσε στο BBC.

Οι ΗΠΑ έχουν σήμερα περίπου 900 στρατιώτες στη Συρία ανατολικά του ποταμού Ευφράτη και σε μια ζώνη «αποσυμφόρησης» 55 χιλιομέτρων που συνορεύει με το Ιράκ και την Ιορδανία.

Η επίσημη αποστολή τους είναι να αντιμετωπίσουν την ομάδα του ISIS, που έχει πλέον υποβαθμιστεί πολύ σε στρατόπεδα στην έρημο, και να εκπαιδεύσουν και να εξοπλίσουν τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF - Κούρδοι και Άραβες σύμμαχοι των ΗΠΑ που ελέγχουν την περιοχή).

Στην πράξη, η παρουσία των ΗΠΑ στο έδαφος έχει επίσης προχωρήσει πέρα από αυτό, συμβάλλοντας στην παρεμπόδιση μιας πιθανής οδού διέλευσης όπλων για το Ιράν, το οποίο χρησιμοποιούσε τη Συρία για να προμηθεύει τη σύμμαχό του Χεζμπολάχ.

Θα αλλάξει στάση για το «χάος στη Συρία»;

Ο κ. Ford, όπως και άλλοι αναλυτές, πιστεύει ότι ενώ τα απομονωτικά ένστικτα του Τραμπ παίζουν καλά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η πραγματικότητα επί του πεδίου και οι απόψεις της ίδιας του της ομάδας θα μπορούσαν τελικά να μετριάσουν τη στάση του.

Την άποψη αυτή επαναλαμβάνει ο Wa'el Alzayat, πρώην σύμβουλος για τη Συρία στο αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών.

«Φέρνει στην κυβέρνησή του κάποιους σοβαρούς ανθρώπους που θα διευθύνουν τον φάκελό του για τη Μέση Ανατολή», δήλωσε στο BBC, σημειώνοντας συγκεκριμένα ότι ο γερουσιαστής Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος έχει προταθεί για υπουργός Εξωτερικών, “είναι ένας σοβαρός παίκτης της εξωτερικής πολιτικής”.

Αυτές οι εντάσεις - μεταξύ των απομονωτικών ιδεωδών και των περιφερειακών στόχων - κορυφώθηκαν επίσης κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, όταν ο Τραμπ απέσυρε την εναπομείνασα χρηματοδότηση της CIA για ορισμένους «μετριοπαθείς» αντάρτες και διέταξε την απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από τη βόρεια Συρία το 2019.

Στην πιθανότητα εντάσεων συμβάλλει και ένα άλλο πρόσωπο-κλειδί, η Tulsi Gabbard, την οποία ο Τραμπ έχει προτείνει ως διευθύντρια των εθνικών μυστικών υπηρεσιών. Η αμφιλεγόμενη πρώην σύμμαχος των Δημοκρατικών που έγινε σύμμαχος του Τραμπ συναντήθηκε με τον Άσαντ το 2017 σε ένα ταξίδι «διερεύνησης στοιχείων» και τότε επέκρινε τις πολιτικές του Τραμπ.

Ο διορισμός της είναι πιθανό να εξεταστεί έντονα από τους Αμερικανούς γερουσιαστές εν μέσω κατηγοριών - τις οποίες έχει αρνηθεί - ότι είναι απολογητής του Άσαντ και της Ρωσίας.

Η ανησυχία για τη συνέχιση της αποστολής στη Συρία και η επιθυμία να μπορέσει να τερματιστεί, δεν είναι αποκλειστικότητα του Τραμπ.

Τον Ιανουάριο, τρεις Αμερικανοί στρατιώτες σκοτώθηκαν σε αμερικανική βάση στην Ιορδανία σε επίθεση μη επανδρωμένου αεροσκάφους από υποστηριζόμενες από το Ιράν πολιτοφυλακές που δρούσαν στη Συρία και το Ιράκ, καθώς ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς στη Γάζα απειλούσε να εξαπλωθεί περισσότερο στην περιοχή.

Αυτή η επίθεση και άλλες συνέχισαν να εγείρουν ερωτήματα στην κυβέρνηση Μπάιντεν σχετικά με τα επίπεδα των αμερικανικών δυνάμεων και την έκθεσή τους στην περιοχή.

Στην πραγματικότητα, πολλές από τις θέσεις της απερχόμενης διοίκησης Μπάιντεν και της επερχόμενης διοίκησης Τραμπ για τη Συρία ταιριάζουν περισσότερο παρά αποκλίνουν.

Παρά τις έντονες διαφορές στον τόνο και τη ρητορική, και οι δύο ηγέτες θέλουν τη Δαμασκό να διοικείται από μια κυβέρνηση που θα είναι προσιτή στα συμφέροντα των ΗΠΑ.

Τόσο ο Μπάιντεν όσο και ο Τραμπ θέλουν να αξιοποιήσουν την ταπείνωση του Ιράν και της Ρωσίας στη Συρία.

Το «δεν είναι δική μας μάχη, ας την αφήσουμε να εξελιχθεί» του Τραμπ είναι το αντίστοιχο του «αυτή είναι μια διαδικασία που πρέπει να καθοδηγείται από τους Σύρους, όχι από τις Ηνωμένες Πολιτείες» της κυβέρνησης Μπάιντεν.

Εκείνη την εποχή, ο Waltz χαρακτήρισε την κίνηση «στρατηγικό λάθος» και, φοβούμενοι μια αναζωπύρωση του ΙΚ, οι ίδιοι οι αξιωματούχοι του Τραμπ πήραν εν μέρει πίσω την απόφασή του.

Ο Τραμπ απέκλινε επίσης από τα μη παρεμβατικά του ιδεώδη, εκτοξεύοντας 59 πυραύλους κρουζ σε συριακό αεροδρόμιο, αφού ο Άσαντ φέρεται να διέταξε επίθεση με χημικά όπλα που σκότωσε δεκάδες αμάχους το 2017.

Διπλασίασε επίσης τις κυρώσεις κατά της ηγεσίας της Συρίας.

Τις θολές γραμμές της υπόσχεσης του Τραμπ «δεν είναι δική μας μάχη» συνόψισε ο Waltz.

«Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι πρόθυμος να παρέμβει οπωσδήποτε», δήλωσε στο Fox News.

«Ο πρόεδρος Τραμπ δεν έχει κανένα πρόβλημα να αναλάβει αποφασιστική δράση εάν η αμερικανική πατρίδα απειλείται με οποιονδήποτε τρόπο».

Θα αποσύρει την υποστήριξη από τους Κούρδους;

Αλλά η «μεγάλη» διαφορά, και αυτή που προκαλεί τη μεγαλύτερη ανησυχία στους υποστηρικτές του Μπάιντεν, είναι στην προσέγγιση του Τραμπ για τις αμερικανικές δυνάμεις στο έδαφος και την αμερικανική υποστήριξη προς τις SDF, δήλωσε ο Μπασάμ Μπαραμπάντι, πρώην Σύρος διπλωμάτης στην Ουάσιγκτον που βοήθησε προσωπικότητες της αντιπολίτευσης να διαφύγουν από το καθεστώς Άσαντ.

«Ο Μπάιντεν έχει περισσότερη συμπάθεια, σύνδεση, πάθος προς [τους Κούρδους]. Ιστορικά, ήταν ένας από τους πρώτους γερουσιαστές που επισκέφθηκε τις κουρδικές περιοχές [του βόρειου Ιράκ] μετά την εισβολή του Σαντάμ Χουσεΐν στο Κουβέιτ», είπε.

«Ο Τραμπ και οι άνθρωποί του δεν ενδιαφέρονται τόσο πολύ... το λαμβάνουν υπόψη τους να μην αφήσουν τους συμμάχους τους εκτός, το καταλαβαίνουν αυτό, [αλλά] ο τρόπος που το εφαρμόζουν είναι διαφορετικός».

Ο κ. Μπαραμπάντι, ο οποίος δήλωσε ότι υποστηρίζει τη μη παρεμβατική ρητορική του Τραμπ, πιστεύει ότι ο εκλεγμένος πρόεδρος θα αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα «σίγουρα», αλλά σε ένα σταδιακό χρονοδιάγραμμα και με ένα σαφές σχέδιο.

«Δεν θα είναι όπως στο Αφγανιστάν, μέσα σε 24 ώρες», είπε. «Θα πει εντός έξι μηνών, ή οποιουδήποτε χρονικού διαστήματος, μια προθεσμία γι' αυτό και για τη διευθέτηση των πάντων».

Πολλά μπορεί να περιστρέφονται γύρω από τις συζητήσεις του Τραμπ με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με τον οποίο θεωρείται ότι έχει στενή σχέση.

Η αμερικανική υποστήριξη προς τις SDF αποτελεί εδώ και καιρό πηγή έντασης με την Τουρκία, η οποία θεωρεί τις Μονάδες Λαϊκής Άμυνας (YPG) - την κουρδική δύναμη που αποτελεί τη στρατιωτική ραχοκοκαλιά των SDF - ως τρομοκρατική οργάνωση.

Από τότε που έπεσε ο Άσαντ, η Τουρκία πραγματοποιεί αεροπορικές επιδρομές για να εκδιώξει τους Κούρδους μαχητές από στρατηγικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της πόλης Manbij.

Ο Τραμπ μπορεί να θέλει να συνάψει μια συμφωνία με τον φίλο του στην Άγκυρα που θα του επιτρέψει να αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα και θα μπορούσε να δει το χέρι της Τουρκίας να ενισχύεται περαιτέρω.

Όμως η πιθανότητα ομάδες που υποστηρίζονται από την Τουρκία να πάρουν τον έλεγχο ορισμένων περιοχών ανησυχεί πολλούς, συμπεριλαμβανομένου του Wa'el Alzayat, πρώην εμπειρογνώμονα του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών για τη Συρία.

«Δεν μπορείς να έχεις διαφορετικές ομάδες να διοικούν διαφορετικά μέρη της χώρας, να ελέγχουν διαφορετικούς πόρους», πρόσθεσε.

«Υπάρχει είτε η πολιτική διαδικασία, στην οποία πιστεύω ότι οι ΗΠΑ έχουν ρόλο να διαδραματίσουν, είτε κάτι άλλο, και ελπίζω να αποφύγουν το τελευταίο σενάριο».