Βενεζουέλα: Πρόβα εμφυλίου - Η αντιπολίτευση πήρε τ' όπλο της

Πραξικόπηµα ή εξέγερση; Η υφήλιος στέκεται διχασµένη απέναντι σε όσα συµβαίνουν στη Βενεζουέλα, ερµηνεύοντας τις εξελίξεις κατά τρόπο αντιθετικό. «Υποστηρικτές του Γκουαϊδό συγκρούονται µε στρατιώτες πιστούς στον Μαδούρο. Πρόκειται όµως στην πραγµατικότητα για µια απόπειρα πραξικοπήµατος;» διερωτάται η αµερικανική «Washington Post», για να συνεχίσει δίνοντας την απάντηση: «Εξαρτάται από το ποιον ρωτάς; Και από το πώς ορίζεις το πραξικόπηµα;».

Για τον ίδιο τον 56χρονο νόµιµο πρόεδρο της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, όσα έλαβαν χώρα µόλις την περασµένη Τρίτη στο Καράκας ήταν σαφώς µια «απόπειρα πραξικοπήµατος» εκ µέρους µιας µικρής οµάδας στρατιωτικών που αποστάτησαν παίρνοντας θέση στο πλευρό του αντιπολιτευόµενου Χουάν Γκουαϊδό. Ο λόγος για ένα επιχειρούµενο «πραξικόπηµα» οι δράστες του οποίου φέρονται, πάντα σύµφωνα µε την πλευρά του Μαδούρο, να υποστηρίζονται άµεσα από χώρες όπως είναι οι ΗΠΑ, η Κολοµβία και η Βραζιλία.

Κάποιοι εξ αυτών λέγεται, µάλιστα, ότι βρήκαν καταφύγιο το βράδυ της Τρίτης µέσα στην πρεσβεία της Βραζιλίας στο Καράκας. Χώρες όπως η Ρωσία, η Κούβα, η Βολιβία και η Νικαράγουα, από την άλλη, έσπευσαν να πάρουν θέση στο πλευρό του Μαδούρο, επίσης καταγγέλλοντας «απόπειρα πραξικοπήµατος». Ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και µαζί του ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο Εβο Μοράλες της Βολιβίας και ο διάδοχος των Κάστρο στην ηγεσία της Κούβας, Μιγκέλ Ντίαζ Κανέλ, τοποθετήθηκαν δηµοσίως ενάντια στις «απόπειρες βίαιης ανατροπής της συνταγµατικής τάξης στη Βενεζουέλα», πίσω από τις οποίες µάλιστα υποστήριξαν ότι βλέπουν, µεταξύ άλλων, και αµερικανικό δάκτυλο.

«Αυτό προφανώς και δεν είναι πραξικόπηµα» διακήρυξε από την πλευρά του, στον αντίποδα, ο σύµβουλος Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, Τζον Μπόλτον, χωρίς όµως να αποκλείει το ενδεχόµενο ενός πραξικοπήµατος ή, πιο σωστά, µιας αµερικανικής στρατιωτικής επέµβασης στη Βενεζουέλα.

Το «δόγµα Μονρόε»

«Ολες οι επιλογές βρίσκονται στο τραπέζι» υπογραµµίζει εδώ και καιρό ο «σκληρός» Μπόλτον, όταν ερωτάται για τις επόµενες κινήσεις των ΗΠΑ στη Μπολιβαριανή Δηµοκρατία, µε τους αναλυτές να βλέπουν στα λεγόµενά του µια απόπειρα αναβίωσης του καλούµενου «δόγµατος Μονρόε» που είχε λειτουργήσει επί σειρά αιώνων ως όχηµα αµερικανικού παρεµβατισµού στο εξωτερικό.

«Η ανάληψη στρατιωτικής δράσης είναι πιθανή. Εάν αυτό απαιτηθεί, αυτό θα πράξουν οι Ηνωµένες Πολιτείες» διακήρυξε χθες, µιλώντας στο συντηρητικό αµερικανικό δίκτυο Fox News, και ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Ποµπέο, για να συνεχίσει ωστόσο υπογραµµίζοντας ότι οι Ηνωµένες Πολιτείες «θα προτιµούσαν µια ειρηνική µετάβαση σε µια νέα κυβέρνηση µε την αποχώρηση του Μαδούρο και τη διεξαγωγή νέων εκλογών» στη χώρα. Υπενθυµίζεται, πάντως, ότι οι ΗΠΑ έχουν ήδη αποσύρει το σύνολο του διπλωµατικού τους προσωπικού από τη χώρα, ενώ µόλις πριν από λίγες ώρες κάλεσαν τις αµερικανικές αερογραµµές να µην πραγµατοποιούν χαµηλές πτήσεις στον εναέριο χώρο της Βενεζουέλας, προς την οποία άλλωστε δεν πραγµατοποιούν πια πτήσεις αµερικανικά αεροσκάφη.

Ωστόσο, το ενδεχόµενο µιας πραγµατικής αµερικανικής στρατιωτικής επέµβασης στη Βενεζουέλα παραµένει προς το παρόν µακρινό, κοστοβόρο και δύσκολα υλοποιήσιµο, ενώ πολλοί αµφισβητούν και την όποια αποτελεσµατικότητά του, προειδοποιώντας ότι κάτι τέτοιο θα µπορούσε να έχει επιπτώσεις αντίθετες από τις προσδοκώµενες, συσπειρώνοντας για παράδειγµα την πλευρά Μαδούρο και δίνοντας τροφή σε ένα νέο κύµα αντιαµερικανισµού στη Νότια Αµερική. Είναι προφανές, πάντως, ότι µε όχηµα και την απειλή µιας στρατιωτικής επέµβασης οι ΗΠΑ σφίγγουν σταδιακά τον κλοιό γύρω από το καθεστώς του 56χρονου Νικολάς Μαδούρο, σε µια προσπάθεια να τον αποδυναµώσουν στερώντας του όσο το δυνατόν περισσότερα ερείσµατα.

Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται και οι επίµονες προσπάθειες του 35χρονου Χουάν Γκουαϊδό να πάρει µε το µέρος του τις ένοπλες δυνάµεις της Βενεζουέλας, προσπάθειες που κλιµακώθηκαν την περασµένη Τρίτη. Υπενθυµίζεται, άλλωστε, ότι οι ΗΠΑ, όπως και άλλες περίπου 50 χώρες κυρίως της ∆ύσης, έχουν αναγνωρίσει τον αυτοανακηρυχθέντα πρόεδρο Γκουαϊδό ως νέο «νόµιµο» ηγέτη της Βενεζουέλας ήδη από τον Ιανουάριο. Αλλά ακόµη και µεταξύ των «υποστηρικτών» του Γκουαϊδό οι απόψεις αποκλίνουν, καθώς άλλοι (ΗΠΑ, Κολοµβία) εµφανίζονται πιο «σκληροί» και «πολεµικοί», ενώ άλλοι (όπως η ΕΕ) περισσότερο προσανατολισµένοι σε µια, ει δυνατόν, ειρηνική εκτόνωση της κρίσης µε διεθνή διαµεσολάβηση.

Φουντώνει ο επικοινωνιακός, ψυχολογικός «πόλεµος»

Στη σκιά της αντιπαράθεσης για το µέλλον της Βενεζουέλας διεξάγεται, ωστόσο, ήδη ένας επικοινωνιακός ψυχολογικός «πόλεµος» µέσα από διαφορετικές «αναγνώσεις» των γεγονότων και… αυτοεκπληρούµενες προφητείες. Σε αυτό το πλαίσιο η αµερικανική κυβέρνηση βγήκε ανοιχτά, διά στόµατος του επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτµεντ, Μάικ Ποµπέο, και υποστήριξε ότι ο Νικολάς Μαδούρο θα είχε διαφύγει µε αεροπλάνο στην Κούβα την περασµένη Τρίτη εάν οι Ρώσοι δεν τον είχαν µεταπείσει κυριολεκτικά την τελευταία στιγµή, καλώντας τον να παραµείνει στη χώρα.

Ο ίδιος ο Μαδούρο, ωστόσο, αλλά και η Μόσχα (διά της εκπροσώπου του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα) έσπευσαν να απορρίψουν ως «ψευδή» τα λεγόµενα των Αµερικανών, µε το ρωσικό ΥΠΕΞ µάλιστα να βγαίνει στην αντεπίθεση κατηγορώντας τις ΗΠΑ ότι επιδίδονται σε έναν «πληροφοριακό πόλεµο», ενώ παράλληλα «παρεµβαίνουν» και στις εσωτερικές υποθέσεις της Βενεζουέλας. Την έντονη ενόχληση της Μόσχας εξέφρασε και ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε χθες µε τον Μ. Ποµπέο. Για τους Αµερικανούς βέβαια, από την άλλη, εκείνοι που παρεµβαίνουν στα εσωτερικά της Βενεζουέλας είναι οι Ρώσοι και οι Κουβανοί. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραµπ, απείλησε µάλιστα την Κούβα, την οποία κατηγορεί ότι διατηρεί στρατεύµατα και οµάδες παραστρατιωτικών στη Βενεζουέλα, µε ένα «πλήρες και ολοκληρωτικό εµπάργκο» και «κυρώσεις στο υψηλότερο επίπεδο».

Υπενθυµίζεται, άλλωστε, ότι σύµφωνα µε τον σύµβουλο Εθνικής Ασφαλείας των Ηνωµένων Πολιτειών, Τζον Μπόλτον, στη Λατινική Αµερική δρα επί του παρόντος µια «τρόικα τυραννίας», αποτελούµενη από την Κούβα, τη Βενεζουέλα και τη Νικαράγουα. Την ίδια ώρα, ωστόσο, η Ουάσιγκτον επιχειρεί να διασπάσει και το στρατόπεδο του Μαδούρο στο εσωτερικό, διακινώντας «ειδήσεις» περί αποστασίας κορυφαίων κρατικών αξιωµατούχων. Σε αυτό το πλαίσιο ο Τζον Μπόλτον κατονόµασε συγκεκριµένα τρεις αξιωµατούχους (στρατιωτικούς και δικαστές) που ο ίδιος υποστήριξε ότι «διαπραγµατεύονται τη µετάβαση σε µια νέα εξουσία».