Το «οπλοστάσιο» της Κύπρου: 11+1... τορπίλες για τον «Πορθητή»

«Όπλα» υπάρχουν… αρκεί βέβαια να θέλει κανείς να τα χρησιµοποιήσει. Απέναντι στην τουρκική επιθετικότητα ωστόσο, η Ευρώπη έχει στο παρελθόν εµφανιστεί απρόθυµη να «οπλιστεί», πράγµα που έχει κάνει αντιθέτως σε άλλες περιπτώσεις, για παράδειγµα ενάντια στη Ρωσία από το 2014 και µετά, λόγω Κριµαίας. Τα δεδοµένα, όµως, στην άξονα ΕΕ - Τουρκίας πια αλλάζουν δραµατικά, µαζί µε τις τουρκικές προκλήσεις που κλιµακώνονται κατά τρόπο εκβιαστικό και τον ολοένα νευρικότερο Ερντογάν που αυταρχικοποιείται.

Από τις αρχές Μαΐου και µετά, µε την Τουρκία να έχει στείλει ένα γεωτρύπανο εντός της κυπριακής ΑΟΖ παραβιάζοντας κυριαρχικά δικαιώµατα της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας, η Ευρώπη καλείται εκ νέου να υπερασπιστεί τις αξίες της. «Οπλα», άλλωστε, υπάρχουν. Οχι ένα, αλλά πολλά και ποικίλα.

«Οπλα», κάποια από τα οποία θα µπορούσαν να ενεργοποιηθούν και στην επόµενη Σύνοδο Κορυφής της 20ής Ιουνίου, έπειτα και από τη δηµοσίευση της νέας έκθεσης προόδου για την Τουρκία, εάν βέβαια η ΕΕ αποφασίσει στο µεταξύ να προσεγγίσει την Κύπρο… ως τουλάχιστον το ίδιο σηµαντική µε την Ουκρανία.

1. Διεθνή εντάλματα σύλληψης: Η Κυπριακή ∆ηµοκρατία ήδη κινείται προς την κατεύθυνση της έκδοσής τους, βάζοντας στο στόχαστρο φυσικά πρόσωπα (όχι µόνο Τούρκους αλλά και Ευρωπαίους) τα οποία εµπλέκονται ως προσωπικό στις επαπειλούµενες παράνοµες απόπειρες γεωτρήσεων του «Fatih». Τα όποια πρόσωπα, εάν στοχοποιηθούν, κινδυνεύουν στο µέλλον να συλληφθούν εάν ταξιδέψουν εκτός Τουρκίας. Στο στόχαστρο τέτοιου τύπου ενταλµάτων θα έπρεπε, σύµφωνα µε τον επίκουρο καθηγητή Γεωπολιτικής & Ενεργειακής Πολιτικής του Πανεπιστηµίου Λευκωσίας, Θεόδωρο Τσακίρη, να µπουν και όσοι εµπλέκονται στις παράνοµες έρευνες του σεισµογραφικού «Barbaros», το οποίο κινείται νοτιοανατολικά της Λεµεσού, εντός της οριοθετηµένης κυπριακής ΑΟΖ. Κυπριακές πηγές δηλώνουν, πάντως, στο «Εθνος της Κυριακής» ότι ξένοι υπήκοοι (κυρίως Νορβηγοί) που εµπλέκονταν στις επιχειρούµενες τουρκικές γεωτρήσεις έχουν αρχίσει ήδη να αποχωρούν υπό τον φόβο κυρώσεων.
2. Αεροναυτικές πολυεθνικές ασκήσεις: Θα µπορούσαν, σύµφωνα µε τον καθηγητή του Παντείου Αγγελο Συρίγο, να πραγµατοποιηθούν µε τη συµµετοχή συµµάχων και γειτόνων στις περιοχές την κυριότητα των οποίων αµφισβητεί µονοµερώς η Τουρκία, στέλνοντας έτσι ένα µήνυµα ενάντια στην τουρκική επιθετικότητα.
3. Λόμπινγκ σε εταιρείες και χόρες προέλευσης εταιρειών: Η Λευκωσία δραστηριοποιείται εδώ και καιρό σε αυτό το µέτωπο, αποτρέποντας εταιρείες (τεχνικής υποστήριξης, ασφαλιστικές κ.ά.) από το να συνεργαστούν µε την Αγκυρα στο πλαίσιο παράνοµων δράσεων που παραβιάζουν τα κυριαρχικά δικαιώµατα της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας. Σηµειώνεται, άλλωστε, ότι για να πραγµατοποιηθεί µια γεώτρηση, δεν αρκεί µόνο ένα γεωτρύπανο.
4. Προενταξιακά κονδύλια: Η Τουρκία, ως χώρα υποψήφια προς ένταξη στην ΕΕ, έχει λάβει και συνεχίζει να λαµβάνει προενταξιακή οικονοµική ενίσχυση συνολικού ύψους δισεκατοµµυρίων ευρώ από την Ευρώπη, στο πλαίσιο των µηχανισµών προενταξιακής βοήθειας («ΜΠΒ I» και «ΜΠΒ II»). Τα συγκεκριµένα κονδύλια έχουν ήδη περικοπεί (στο 40%) και θα µπορούσαν να µειωθούν περαιτέρω ή ακόµη να παγώσουν πλήρως µέσω βέτο στο πλαίσιο του «ΜΠΒ III» για την περίοδο 2021-2027.
5. Αναβάθμιση τελωνειακής ένωσης: Αποτελεί κεντρικό ζητούµενο για την Τουρκία. Οι Ευρωπαίοι θα µπορούσαν, ωστόσο, είτε να µπλοκάρουν είτε να αναστείλουν µέχρι νεωτέρας την έναρξη των σχετικών διαπραγµατεύσεων από την Κοµισιόν.
6. Απελευθέρωση βίζας για Τούρκους πολίτες: Αποτελεί, επίσης, ένα από τα κεντρικά αιτήµατα της Αγκυρας. Η ικανοποίησή του θα µπορούσε, όµως, να «συνδεθεί» µεταξύ άλλων και µε την προηγούµενη παύση κάθε τουρκικής πρόκλησης ή παραβίασης κυριαρχικών δικαιωµάτων σε Κύπρο και Αιγαίο.
7. Ατομικά περιοριστικά μέτρα: Φυσικά ή νοµικά πρόσωπα και οντότητες που εµπλέκονται στην παραβίαση κυριαρχικών δικαιωµάτων της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας θα µπορούσαν να υποβληθούν σε δέσµευση περιουσιακών στοιχείων και ταξιδιωτικούς περιορισµούς. Στην εν λόγω κατηγορία εντάσσονται, όπως σηµειώνει ο κ. Συρίγος, και στελέχη της κρατικής Τουρκικής Εταιρείας Πετρελαίου (TPAO), υπό την οµπρέλα της οποίας άλλωστε πραγµατοποιούνται όλες οι παράνοµες κινήσεις της Τουρκίας στην ενεργειακή σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου. 
8. Περιορισμοί στις οικονομικές σχέσεις: Θα µπορούσαν, παράλληλα, να επιβληθούν και περιορισµοί στις εξαγωγές/εισαγωγές αγαθών, «ευαίσθητων» τεχνολογιών αλλά και στην παροχή υπηρεσιών, όπως έχει συµβεί άλλωστε και στην περίπτωση της Ρωσίας.
9. Οικονομικές κυρώσεις: Οργανα όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕ) και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ) έχουν «επενδύσει» συνολικά δεκάδες δισεκατοµµύρια ευρώ στην Τουρκία µετά το 2000. Κάθε νέα χρηµατοδοτική πράξη θα µπορούσε όµως να παγώσει µέχρι νεωτέρας, σε συνδυασµό και µε µέτρα που θα περιορίζουν την πρόσβαση σειράς τουρκικών επιχειρήσεων στις κεφαλαιαγορές της ΕΕ.
10. Εμπάργκο όπλων: Οι εξαγωγές οπλικών συστηµάτων στην Τουρκία, καθώς και η αναβάθµιση ήδη υπαρχόντων συστηµάτων δύνανται επίσης να λειτουργήσουν ως µοχλός πίεσης στα χέρια των Ευρωπαίων.
11. Ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας σε επίπεδο διμερές/πολυμερές: Η ενίσχυση της γαλλικής στρατιωτικής παρουσίας στην Κύπρο έρχεται να ενδυναµώσει εµµέσως την κυπριακή αποτρεπτική ισχύ, όπως κάνουν άλλωστε και τα πολυµερή σχήµατα συνεργασίας µε την Ελλάδα, το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Προς αναλόγως αποτρεπτικές κατευθύνσεις θα µπορούσε να λειτουργήσει και ο µηχανισµός Μόνιµης ∆ιαρθρωµένης Συνεργασίας της ΕΕ (PESCO), στο πλαίσιο του οποίου Γάλλοι και Γερµανοί συµβάλλουν, µέσω και του Ευρωπαϊκού Οργανισµού Αµυνας (EDA), ώστε να αναπτυχθούν οι αµυντικές υποδοµές της Κύπρου στη ναυτική βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» (στο Μαρί) και στην αεροπορική βάση «Ανδρέας Παπανδρέου» (στην Πάφο). Από την άλλη, υπάρχει και το άρθρο 42.7 της Συνθήκης της Λισαβόνας που, στο πλαίσιο της «Κοινής Πολιτικής Ασφαλείας και Άμυνας», κάποιοι υποστηρίζουν ότι θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί. Σε μια τέτοια περίπτωση, τα άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ θα καλούνταν «να παράσχουν βοήθεια και συνδρομή με όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους» στην Κυπριακή Δημοκρατία. Το εν λόγω άρθρο, ωστόσο, δεν εμπίπτει στην περίπτωση του «Fatih» καθώς αναφέρεται μόνο «σε περίπτωση κατά την οποία κράτος μέλος δεχθεί ένοπλη επίθεση στο έδαφός του».  
12. Λόμπινγκ στην πίσω αυλή της Τουρκίας: Χώρες «προσκείµενες» στην Τουρκία, όπως είναι το Αζερµπαϊτζάν, θα ήταν «ωφέλιµο» να ενηµερωθούν για τη θέση και τους προβληµατισµούς της άλλης πλευράς, όπως απορρέουν από το ∆ιεθνές ∆ίκαιο, ενάντια στις όποιες αυθαίρετες τουρκικές αξιώσεις.