Κυπριακή ΑΟΖ: Πυρετός διαβουλεύσεων για να μπει φρένο στην Άγκυρα

Διαβουλεύσεις σε όλα τα επίπεδα διεξάγονται µεταξύ Ουάσιγκτον, Λευκωσίας, Αγκυρας και άλλων πρωτευουσών, µε πρωτοβουλία της αµερικανικής κυβέρνησης, για να αποφευχθεί η τουρκική εισβολή στην κυπριακή ΑΟΖ και η παράνοµη γεώτρηση που προγραµµατίζει η Τουρκία.

Ο σύµβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Τζον Μπόλτον, επικοινώνησε την Παρασκευή το απόγευµα µε τον υπουργό Εξωτερικών της Κύπρου, Νίκο Χριστοδουλίδη, στον οποίο εξέφρασε την πλήρη υποστήριξη της αµερικανικής κυβέρνησης. Την ίδια στιγµή χαρακτήρισε προκλητικές τις παράνοµες ενέργειες της Τουρκίας και φέρεται να είπε ότι προκαλούν αχρείαστη ένταση στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Ο Αµερικανός αξιωµατούχος είπε ότι η Αµερική κάλεσε τις τουρκικές Αρχές να σταµατήσουν τις όποιες επιχειρήσεις διεξάγουν στην περιοχή και τόνισε πως είναι δικαίωµα της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας να ερευνά στην ΑΟΖ της.

Οι συζητήσεις βρίσκονται στο πιο λεπτό σηµείο, καθώς οι σχέσεις Ηνωµένων Πολιτειών - Τουρκίας έχουν επιδεινωθεί περαιτέρω µετά την απόφαση του προέδρου Ντόναλντ Τραµπ να τερµατίσει την «προτιµησιακή µεταχείριση» της Τουρκίας εντός των ορίων του προγράµµατος, το οποίο είναι γνωστό µε την ονοµασία «Σύστηµα Γενικευµένων Προτιµήσεων», που επέτρεπε ορισµένα τουρκικά προϊόντα να εισάγονται στη χώρα αδασµολόγητα. Κατά την τελευταία συνοµιλία τους, ο κ. Τραµπ και ο Τούρκος πρόεδρος συζήτησαν το θέµα και ο Ταγίπ Ερντογάν παρακάλεσε να µη συµπεριληφθεί η Τουρκία στις χώρες που θα επηρεαστούν. Οµως αποφασίστηκε τελικά να δοθεί αρνητική απάντηση στην Τουρκία, µια εξέλιξη που θύµωσε τον Ερντογάν. Παρ’ όλα αυτά, η Ουάσιγκτον κατέστησε γνωστή την αντίθεσή της στις προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας, καθώς -όπως έγινε γνωστό- επηρεάζονται τα στρατηγικά της συµφέροντα στην περιοχή. Η Αµερική συνεχίζει να έχει ισχυρή ναυτική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο για δύο σοβαρούς λόγους: Πρώτον, διότι αποφάσισε να επιστρέψει στρατηγικά στην περιοχή και να αντιµετωπίσει «στα ίσα» τους Ρώσους.

Δεύτερον, για να προσφέρει στρατιωτική υποστήριξη στις δραστηριότητες της Exxon Mobil, οι οποίες επεκτείνονται προς την ΑΟΖ του Ισραήλ, ενώ ως γνωστόν θα αγοράσει ένα, ίσως και δύο νέα τεµάχια από την Κυπριακή ∆ηµοκρατία. Ο αµερικανικός κολοσσός βρίσκεται σε συζητήσεις µε τη Shell για να εξαγοράσει το δικό της «οικόπεδο». Λόγω αυτής της δραστηριότητας επωφελείται µεν η Κύπρος, αλλά πρέπει να τονίσουµε ότι δεν έχει υπάρξει συµφωνία ακόµα, ούτε καν κατανόηση ότι οι Αµερικανοί θα στηρίξουν στρατιωτικά το νησί σε αυτήν τη δύσκολη κατάσταση που αντιµετωπίζει από τις συνεχείς προκλήσεις της Τουρκίας. Παρά την κρίση που προκάλεσε η επιµονή του Τ. Ερντογάν να αγοράσει και να εγκαταστήσει το ρωσικό σύστηµα S-400, η απόφαση της Ουάσιγκτον είναι να συνεχιστεί η προσπάθεια για να αλλάξει στάση η Αγκυρα και να οµαλοποιήσει τις σχέσεις της µε την Ελλάδα.

Όπως είπε ο Αµερικανός πρέσβης Τζέφρι Πάιατ -και έχει ιδιαίτερη σηµασία η τοποθέτησή του, επειδή είναι αυτός που πέτυχε τη θετική δήλωση για την Κύπρο αναφορικά µε τις απειλές της Αγκυρας-, η Ελλάδα και οι ΗΠΑ είναι ίσως οι δύο χώρες, περισσότερο από τους υπόλοιπους συµµάχους του ΝΑΤΟ, που «συµφωνούν ότι είναι ζωτικής σηµασίας να διασφαλιστεί ότι η Τουρκία παραµένει αγκυροβοληµένη», όπως τόνισε, «στους ευρωατλαντικούς θεσµούς της ∆ύσης».

Είπε και κάτι άλλο ο πρέσβης της Αµερικής. Οτι δεν είναι εύκολο, ειδικά υπό τις παρούσες συνθήκες, να υπάρξει αλλαγή στη στάση της Τουρκίας, όµως τόνισε πως «δεν υπάρχει καλή εναλλακτική λύση». Αυτό σηµαίνει πως εάν ο Ταγίπ Ερντογάν επιλέξει τον δρόµο της Ρωσίας και του Ιράν, όπως φαίνεται ότι επιθυµεί, θα δηµιουργηθούν νέα προβλήµατα. Ο Τούρκος πρόεδρος, ως γνωστόν, αρέσκεται να εξάγει τα προβλήµατα της χώρας του στο εξωτερικό. Και η Ελλάδα και η Κύπρος θα είναι ίσως -εάν δεν συνετιστεί ο Ερντογάν- δύο χώρες που θα αντιµετωπίσουν την επεκτατικότητά του.

Για το θέµα αυτό γίνονται συζητήσεις µεταξύ Ελλήνων και Αµερικανών αξιωµατούχων και υπάρχει η κατανόηση ότι δεν είναι η Ελλάδα αυτή που προκαλεί, αλλά η Τουρκία. Με άνωθεν εντολή έχουν αυξηθεί οι επισκέψεις Αµερικανών αξιωµατούχων και παρατηρείται µια άνευ προηγουµένου κινητικότητα ανώτερων αξιωµατικών των Ε∆ των ΗΠΑ. Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας έχουν προσκληθεί στην Ουάσιγκτον ο υπουργός Αµυνας Ευάγγελος Αποστολάκης τον Ιούνιο και ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ Χρήστος Χριστοδούλου τον Ιούλιο. Οι συζητήσεις για τη στρατιωτική συνεργασία και την ενίσχυση των ελληνικών Ε∆ βρίσκονται στο ζενίθ.

Οι διπλωμάτες 

Ο Αµερικανός πρέσβης τονίζει σε κάθε ευκαιρία ότι οι υπεύθυνοι Εξωτερικών και Αµυνας της Νέας Δηµοκρατίας, Γιώργος Κουµουτσάκος και Βασίλης Κικίλιας, είναι πολύ υποστηρικτικοί σε αυτές τις συζητήσεις µε τους Αµερικανούς και ενηµερώνονται πλήρως για όλες τις πτυχές τους. Αναφορικά µε την Κύπρο έγινε γνωστό στο «Εθνος της Κυριακής» ότι η δήλωση της εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτµεντ για την κυπριακή ΑΟΖ αποτελεί τη νέα πολιτική της αµερικανικής κυβέρνησης. ∆εν είναι απλώς µια δήλωση, τονίστηκε χαρακτηριστικά.

Σύµφωνα µε πληροφορίες, η εντολή που έλαβαν οι πρεσβείες στην Αγκυρα, τη Λευκωσία και την Αθήνα είναι να προωθήσουν τη θέση ότι η Αµερική είναι κάθετα και οριζόντια εναντίον των προκλητικών ενεργειών της Τουρκίας. Οι διπλωµάτες στην Αγκυρα εξήγησαν ότι η υποστήριξη του δικαιώµατος της Κύπρου να εκµεταλλευτεί τους πόρους της στην αποκλειστική οικονοµική ζώνη της, δεν µπορεί να αµφισβητηθεί από κανέναν. Επίσης, η Ουάσιγκτον δεν συµφωνεί µε τη θέση της Βρετανίας, η οποία επέλεξε το στρατόπεδο της Τουρκίας. Και είναι η πρώτη φορά από το 1974 που οι θέσεις των δύο συµµάχων για την Κύπρο είναι διαµετρικά αντίθετες.