Διεθνολόγος στο ethnos.gr: «Δεν περιμένουμε τίποτα από την Ε.Ε. στο θέμα της Τουρκίας»

Ενώ η κρίση στην Ανατολική Μεσόγειο είναι σε πλήρη εξέλιξη, με την Τουρκία να διεκδικεί μερίδιο από την κυπριακή ΑΟΖ και την Ευρωπαϊκή Ένωση να εγκαλεί την Τουρκία για παράβαση του Διεθνούς Δικαίου, οι γείτονές μας δεν φαίνονται διατεθειμένοι να ηρεμήσουν. Το αντίθετο μάλιστα, καθώς δημοσίευμα της Πέμπτης 20/6 της εφημερίδας «Χαμπέρ Τουρκ» αναφέρει πως η Άγκυρα ετοιμάζεται να ανακηρύξει την ΑΟΖ της ή να υπογράψει συμφωνία με τη Λιβύη για την ΑΟΖ. 

Σε αυτό το πλαίσιο, πληθαίνουν οι φωνές που κάνουν λόγο για την πιθανότητα ενός θερμού επεισοδίου, αλλά και εκείνες που διερωτώνται αν η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αναλάβει συγκεκριμένη δράση προς υπεράσπιση των εθνικών συμφερόντων της Ελλάδας και της Κύπρου. 

Σε αυτά αλλά και σε άλλα κρίσιμα ερωτήματα απάντησε μιλώντας στο ethnos.gr ο δρ Ευάγγελος Βενέτης, συντονιστής του Ερευνητικού Προγράμματος Μέσης Ανατολής του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) και ειδικός στις Ισλαμικές και Μεσανατολικές Σπουδές στο Κέντρο Ανατολικών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών.

Γιατί επιλέγει η Τουρκία τη δεδομένη χρονική περίοδο μια γενικευμένη ένταση;

Είναι γνωστό ότι τα ενεργειακά της Κύπρου και το Κυπριακό αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία με το Κουρδικό. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ταυτόχρονα χρησιμοποιεί τις ρωσοτουρκικές σχέσεις και την προοπτική εξοπλισμού της Τουρκίας με συστήματα ρωσικά όπως οι S-400, έτσι ώστε να διαπραγματευτεί με τους Αμερικανούς τον αφοπλισμό των Κούρδων, τους οποίους εξοπλίζουν τόσο οι ΗΠΑ όσο και το Ισραήλ, καθώς και οι δύο αυτές χώρες αποβλέπουν στην ίδρυση ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν στην περιοχή.

Επομένως, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν χρησιμοποιεί και το Κυπριακό και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και όποιο άλλο «όπλο» έχει στη φαρέτρα του, ώστε να διαπραγματευτεί από θέση ισχύος με τους Αμερικανούς και τους Ισραηλινούς.

Υπάρχει κίνδυνος ενός θερμού επεισοδίου;

Κίνδυνος θερμού επεισοδίου δεν υπάρχει. Ακόμα και αν υπάρξει μια αψιμαχία, δεν μπορεί να οδηγήσει σε γενικευμένη κλιμάκωση, διότι κάτι τέτοιο δεν επιτρέπει το γεωπολιτικό ισοζύγιο ισχύος μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας στην περιοχή.

Όταν μιλάμε για Τουρκία και τουρκική πολιτική στο Αιγαίο και το Κυπριακό, θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη και την παράμετρο της Ρωσίας. Η Ρωσία, δηλαδή, με την οποία η Τουρκία έχει συνάψει μια «εταιρική» σχέση, που αυτήν τη στιγμή διαμορφώνεται σε συμμαχία, έχει δημιουργήσει ένα τρίγωνο μαζί με το Ιράν στην περιοχή της Μέσης Ανατολής που διαμορφώνει τις γεωπολιτικές εξελίξεις στη Συρία και άλλα μέρη της ευρύτερης περιοχής.

Επομένως, μπορούμε να πούμε ότι είναι η «εγγύηση» της γεωπολιτικής άμυνας του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην περιοχή σε σχέση με τις επιθυμούμενες αμερικανοτουρκικές σχέσεις.

Πόσο ευάλωτη είναι η χώρα μας και η Κύπρος στρατιωτικά απέναντι στην Τουρκία;

Ως εθνικοί στρατοί είμαστε πολύ ευάλωτοι. Το διμερές ισοζύγιο ισχύος μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας, πόσω δε μάλλον μεταξύ Κύπρου-Τουρκίας, είναι εξαιρετικά αρνητικό για τα ελληνικά συμφέροντα. Υπάρχουν, βέβαια, οι συμμαχίες που έχουν δομηθεί στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και με τις ΗΠΑ και με την Αίγυπτο και με το Ισραήλ, ωστόσο αυτές οι συμμαχίες δεν μπορούν ουσιαστικά να διασφαλίσουν την άμυνα και την επικράτεια της Ελλάδας και της Κύπρου, διότι αυτές οι συμμαχίες δεν έχουν προχωρήσει σε αυτό το επίπεδο, καθώς δεν συντρέχουν γενικότεροι λόγοι.

Επομένως, η Ελλάδα και η Κύπρος, όσες συμφωνίες και αν συνάπτουν με χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, πρέπει να γνωρίζουν ότι θα πρέπει οι ίδιες να είναι αυτάρκεις στρατιωτικά και οικονομικά, ώστε να αντιπαρέλθουν οποιονδήποτε κίνδυνο διαμορφώνεται στην περιοχή.

Επίσης, πρέπει να λάβουμε υπόψη ένα πολύ σημαντικό στοιχείο. Δεν γίνεται τη στιγμή που συμβαίνει αυτή η καταπάτηση της κυπριακής ΑΟΖ από την Τουρκία, να υπάρχει στην Άγκυρα από τις 17 του μηνός επιτροπή από το ελληνικό υπουργείο Εθνικής Άμυνας, ώστε να δομήσει μέτρα εμπιστοσύνης με την Τουρκία. Είναι δεδομένο ότι η εμπιστοσύνη αποδομείται μέρα με τη μέρα, ώρα με την ώρα στην Ανατολική Μεσόγειο και άρα η παρουσία της ελληνικής αποστολής στη διμερή αυτή επιτροπή είναι επιζήμια για τα εθνικά συμφέροντα και θα πρέπει αμέσως να ανακληθεί στην Αθήνα.  

Τι έχουμε να περιμένουμε από Ευρωπαϊκή Ένωση και ΗΠΑ;

Από τους Ευρωπαίους δεν περιμένουμε κάτι ιδιαίτερο, γιατί δεν υπάρχει κάτι να περιμένουμε. Η Ευρώπη δεν έχει κοινή εξωτερική πολιτική, επομένως δεν υφίσταται Ευρώπη σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής. Το μόνο που θα μπορούσε να κάνει η Ε.Ε. είναι απλώς να αναστείλει για ένα διάστημα την ενταξιακή διαδικασία για την Τουρκία, το οποίο όμως δεν σημαίνει απολύτως τίποτα για τα τουρκικά συμφέροντα καθώς η Τουρκία είναι μια μεγάλη χώρα που έχει διαμορφώσει ευρύτερες συμμαχίες με άλλες χώρες στην περιοχή και σε διμερές επίπεδο με τις κύριες ευρωπαϊκές χώρες οι οποίες ασφαλώς για λόγους εθνικού συμφέροντος  δεν επιθυμούν κρίση με την Τουρκία. Άρα, πέρα από κάποιες κορώνες και τοποθετήσεις διπλωματικές, δεν έχουμε να περιμένουμε κάτι από την Ευρώπη. Μία, ας πούμε, εξισορρόπηση της κατάστασης θα μπορούσε να έρθει μόνο υπερατλαντικά, από τις ΗΠΑ. 

Παρακάτω, ακολουθούν και οι δηλώσεις του Θάνου Ντόκου σχετικά με τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, στο OPEN TV: