Θρίλερ για γερά νεύρα στο G-20: Με το δάχτυλο στο κουμπί ΗΠΑ και Τουρκία

Ανυποχώρητοι οι ηγέτες των δύο χωρών, µε τον µεν Ερντογάν να δηλώνει ότι η παραλαβή των S-400 θα γίνει κανονικά, τον δε Τραµπ να προαναγγέλλει τη µαταίωση της συµφωνίας για τα αεροσκάφη F-35 καθώς και την επιβολή σκληρών κυρώσεων

Η συνάντηση του νέου υπουργού Αµυνας των Ηνωµένων Πολιτειών, Μαρκ Εσπερ, µε τον Τούρκο οµόλογό του, Χουλουσί Ακάρ, οδηγήθηκε σε αδιέξοδο, καθ’ οµολογία αξιωµατούχου του Πενταγώνου, καθώς δεν σηµειώθηκε καµία πρόοδος στο µείζον θέµα της αγοράς (και εγκατάστασης) του ρωσικού συστήµατος S-400.

Ο κ. Ακάρ δεν είχε κάτι καινούργιο να καταθέσει στο τραπέζι, πέραν των γνωστών προτάσεων της Τουρκίας, που απορρίφθηκαν από τις ΗΠΑ, και ο κ. Εσπερ ήταν απόλυτος και το είπε µε στρατιωτικό τρόπο. «Στην πραγµατικότητα», σηµείωσε, «το µήνυµα είναι αρκετά απλό. Η Τουρκία είναι ένας µακροχρόνιος και αξιόπιστος εταίρος και σύµµαχος για πολλά, πολλά χρόνια. Αλλά αυτή η επιδίωξή της να αγοράσει τους S-400 υπονοµεύει αυτήν τη σχέση. Υπονοµεύει µια συµφωνία που έκανε το ΝΑΤΟ πριν από αρκετά χρόνια, για να ξεκινήσει η εκποίηση του ρωσικού εξοπλισµού. (Η Τουρκία) µετακινείται προς τη λάθος κατεύθυνση. Και όπως είπαµε, οι Ηνωµένες Πολιτείες έχουν πει ότι αν η Τουρκία προµηθευτεί τους S-400, αυτό σηµαίνει ότι δεν θα λάβουν τα F-35. Είναι τόσο απλό».

Η θέση που εξέφρασε στη συνάντηση των Βρυξελλών δεν ήταν προσωπική. Ηταν η θέση που εγκρίθηκε σε ανώτατο επίπεδο από τον Λευκό Οίκο και είχε εξασφαλιστεί η σύµφωνη γνώµη του συµβούλου Εθνικής Ασφάλειας, Τζον Μπόλτον, και του υπουργού Εξωτερικών, Μάικ Ποµπέο. Σύµφωνα µε πληροφορίες, δεν υπήρξε καµία διαφωνία, καθώς ακόµα και οι παραδοσιακοί υποστηρικτές της Τουρκίας στον κόσµο της γραφειοκρατίας παρουσιάζονται εκνευρισµένοι µε τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Εχουν διαπιστώσει ότι λόγω του ισλαµιστή προέδρου της Τουρκίας η κατοχική δύναµη έχει στραφεί πραγµατικά προς τη Ρωσία και ότι πλέον δεν είναι ένα παιχνίδι εκβιασµού του κ. Ερντογάν, όπως νόµιζαν οι γραφειοκράτες.

Το σενάριο της υποχώρησης ενός εκ των δύο προέδρων έχει συζητηθεί, ωστόσο όποιος το πράξει θα δεινοπαθήσει στο εσωτερικό

Tο τέλος του δράµατος;

Οι διπλωµάτες που παρακολουθούν από κοντά την υπόθεση θεωρούν ότι στην Οσάκα της Ιαπωνίας θα γραφτεί, µε τον έναν ή τον άλλο τρόπο, το τέλος του δράµατος στις σχέσεις ΗΠΑ - Τουρκίας. Ή S-400 ή F-35, όχι και τα δύο µαζί στο τουρκικό έδαφος. Παρά το γεγονός ότι γνωρίζουν πως οι δύο ηγέτες είναι οι πλέον απρόβλεπτοι άνθρωποι στον πολιτικό κόσµο, αδυνατούν αυτήν τη στιγµή να δουν µε ποιον τρόπο θα επιχειρήσουν να επιλύσουν το πρόβληµα:

• Ο κ. Ερντογάν δηλώνει σε όλους τους τόνους ότι δεν υποχωρεί και θα εγκαταστήσει στο τουρκικό έδαφος τους S-400.

• Οι Αµερικανοί απαντούν ότι θα ακυρώσουν όλες τις συµφωνίες που αφορούν τα µαχητικά F-35 και επιπρόσθετα θα επιβάλουν και κυρώσεις στη βάση του νόµου CAATSA.

Ως γνωστόν, όποια χώρα τέθηκε κάτω από αυτές τις κυρώσεις δεινοπάθησε και η Τουρκία, λόγω της εύθραυστης οικονοµίας, έχει και έναν λόγο παραπάνω να τις αποφύγει. Εχουν συζητηθεί και τα δύο σενάρια: της υποχώρησης, δηλαδή, της µίας εκ των δύο χωρών, για να επιλυθεί το πρόβληµα, αν και ο ηγέτης που θα υποχωρήσει σίγουρα θα δεινοπαθήσει στο εσωτερικό της χώρας.

Με τα γεγονότα όπως έχουν πλέον διαµορφωθεί στην Αµερική, ο κ. Τραµπ είναι δεµένος «χειροπόδαρα» από τους νόµους του αµερικανικού κράτους. Ακόµα και αν αποφασίσει να εξυπηρετήσει τον κ. Ερντογάν, που θα αποτελεί το χειρότερο λάθος του, δεν υπάρχει τρόπος να ξεπεράσει τους νόµους, διότι θα πρέπει να θέσει βέτο για νόµους που ο ίδιος ζήτησε και αφορούν την εθνική ασφάλεια της υπερδύναµης. Ολοι ανεξαιρέτως οι νόµοι απαιτούν αποδείξεις ότι η Τουρκία ακύρωσε την παραλαβή των S-400 για να επιτρέψουν οτιδήποτε την αφορά.

Από την άλλη πλευρά, οι διπλωµάτες αναρωτήθηκαν πώς ο πρόεδρος Τραµπ, που ενέκρινε τη σκληρή γραµµή εναντίον της Τουρκίας µέχρι και την περασµένη Τετάρτη, θα την αλλάξει επειδή τον… έπεισε ο Ερντογάν. ∆ιότι πλέον οι αµφιβολίες πολλαπλασιάζονται και παραπέµπουν και στην υπόθεση του πρώην προσωπικού του συµβούλου Εθνικής Ασφάλειας, Μάικλ Φλιν, ο οποίος είχε πληρωθεί από την Τουρκία για να κυνηγήσει τους εχθρούς της: τον ιµάµη Γκιουλέν, τους Κούρδους, τους Αρµένιους και τους Ελληνες. Η υπόθεση αυτή δεν έχει κλείσει ακόµα για την αµερικανική Δικαιοσύνη.

Εναλλακτικά σχέδια

Ανεξάρτητα από το αποτέλεσµα της συνάντησης του κ. Τραµπ και του κ. Ερντογάν και των αποφάσεων που επρόκειτο να λάβουν, η Ουάσιγκτον έχει εκπονήσει εναλλακτικά σχέδια για τη Μεσόγειο, στα οποία συµπεριλαµβάνονται το Ισραήλ, η Ελλάδα, η Κύπρος και η Αίγυπτος. Τα σχέδια αυτά δεν θα αλλάξουν, διαβεβαίωσε διπλωµάτης στην Ουάσιγκτον, που ασχολείται µε τη στρατηγική στην Ανατολική Μεσόγειο για µία εκ των παραπάνω χωρών.

Οι διαφορές των χωρών αυτών από την Τουρκία είναι πολλές, µε πιο σοβαρή το γεγονός ότι είναι πιστοί σύµµαχοι των ΗΠΑ, σε αντίθεση µε την Τουρκία που υπονοµεύει τα αµερικανικά συµφέροντα και έχει ταχθεί µε τους πιο µισητούς εχθρούς των Αµερικανών, τη Ρωσία και το Ιράν. Τη λέξη «υπονοµεύει» χρησιµοποίησε στοχευµένα ο υπουργός Αµυνας των ΗΠΑ στη συνάντησή του µε τον κ. Ακάρ.

Και για πρώτη φορά υποστήριξε ότι η Τουρκία παραβιάζει µε αποδείξεις και τους κανόνες του ΝΑΤΟ. Με τον τρόπο αυτό έκλεισε κάθε άλλη συζήτηση, αφού στο µεταξύ διαφώνησε µε τον Τούρκο οµόλογό του για ένα άλλο µεγάλο ζήτηµα: τον εµφύλιο πόλεµο στη Συρία και την προστασία των Κούρδων από τον Μπασάρ αλ Ασαντ και τον κ. Ερντογάν.