Η στρατηγική της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν µε υπογραφή… Θουκυδίδη

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες βρίσκονταν ήδη οκτώ ώρες κλεισµένοι στην αίθουσα του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου όταν το όνοµα της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έπεσε στο τραπέζι. Μια έκτακτη Σύνοδος Κορυφής που είχε πραγµατοποιηθεί 24 ώρες µετά τις ευρωεκλογές είχε καταλήξει σε αδιέξοδο και όλοι γνώριζαν ότι η αδυναµία εξεύρεσης συµβιβασµού για τις κορυφαίες θέσεις της ΕΕ θα έστελνε ένα λάθος µήνυµα τόσο στα κράτη-µέλη όσο και τον υπόλοιπο πλανήτη.

Μέχρι εκείνη την ώρα στη δεύτερη τακτική Σύνοδο Κορυφής φαβορί για τη θέση του προέδρου της Κοµισιόν εµφανιζόταν ο Φρανς Τίµερµανς, ο εκλεκτός υποψήφιος των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών. Η υποψηφιότητα του συντηρητικού Μάνφρεντ Βέµπερ είχε ήδη «καεί» για την Επιτροπή, αλλά ο ίδιος προτεινόταν για την προεδρία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Ακόµη και το όνοµα του Ευρωπαίου διαπραγµατευτή για το Brexit, του Γάλλου Μισέλ Μπαρνιέ, φαινόταν ότι δεν µπορούσε να «περάσει» από τον σκόπελο της Γερµανίας. Πολλά ακόµη πρόσωπα έπεσαν στο τραπέζι, κανένας όµως συνδυασµός δεν έµοιαζε να εκπληρώνει τις προϋποθέσεις των ηγετών: ισορροπία πολιτικών οµάδων, χωρών και φύλου.

Αλλά λίγο πριν κηρύξει το… άκαρπο της συζήτησης ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, ο Εµανουέλ Μακρόν «κατέβασε» µια συγκροτηµένη πρόταση: Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για το τιµόνι της Κοµισιόν, Κριστίν Λαγκάρντ για επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας.

Η συνάντηση διεκόπη για την επόµενη µέρα. Με καθαρό πλέον µυαλό οι επικεφαλής των κρατών-µελών ανέλυσαν την πρόταση του προέδρου Μακρόν. Η γαλλόφιλη, φιλοευρωπαΐστρια και µητέρα επτά παιδιών Γερµανίδα Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ταίριαζε µε το προφίλ του υποψηφίου που επιθυµούσαν οι ηγέτες. Από την άλλη, η Γαλλία θα «κέρδιζε» την κορυφαία θέση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Κάπως έτσι άρχισε η ευρωπαϊκή πορεία της πρώην υπουργού της κυβέρνησης Μέρκελ που έµελλε να εκλεγεί η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Επιτροπής. Η Φον ντερ Λάιεν ήταν πάντα στενή σύµµαχος της καγκελαρίου από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά της το 2005.

Σκιές

Είχε ακουστεί ως αντικαταστάτρια της καγκελαρίου, αλλά είχε «αποσυρθεί» όταν και η ίδια δήλωσε ότι δεν την ενδιαφέρει µια τέτοια προοπτική. Στην αδηφάγο θέση του υπουργού Αµυνας, ωστόσο, η παρουσία της δίχασε. Η δηµοφιλία της έπεσε στο ναδίρ, η ίδια κατηγορήθηκε για… σκιές σε προσλήψεις συµβούλων, άλλοι πάλι λένε ότι καλά τα κατάφερε στο πόστο αυτό που όποιοι το ανέλαβαν µετά πήγαν… σπίτι τους.

Μετά την εµπιστοσύνη των ηγετών στο πρόσωπό της, όλοι πίστευαν ότι η εκλογή της στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ήταν… περίπατος. Αλλά -φευ- άλλη άποψη είχαν πολλοί ευρωβουλευτές. Αρκετοί Γερµανοί, Γάλλοι και Βέλγοι Σοσιαλιστές δεν είδαν µε καλό µάτι το γεγονός ότι επελέγη για την κορυφαία θέση της ΕΕ µια υποψήφια από τους Συντηρητικούς της Ευρώπης.

Κατά την πρώτη της παρουσία στο Ευρωκοινοβούλιο, οι επιδόσεις της ήταν -κατά κοινή οµολογία- µέτρια: Η υποψήφια δεν παρουσίασε όραµα και ακριβές σχέδιο, παρά µόνο κάποιες γενικές υποσχέσεις και ευχολόγια. Κατά της Φον ντερ Λάιεν είχαν ανοιχτά ταχθεί, πέρα από µερικούς Φιλελευθέρους και αρκετούς Σοσιαλιστές, οι Πράσινοι και η Ευρωπαϊκή Αριστερά. Αντιθέτως, ευήκοα ώτα είχε βρει από νωρίς στους ευρωβουλευτές της ακροδεξιάς. Η υποψήφια πρόεδρος έκανε τα πάντα για να σαγηνεύσει τους ψηφοφόρους της. Πραγµατοποίησε επαφές µε όλες τις πολιτικές οµάδες -πλην εκείνης των ακροδεξιών Σαλβίνι και Λε Πεν-, άκουσε τις επιθυµίες τους, επιχείρησε να καταλάβει τι ζητούσαν. Και ενώπιον της Ολοµέλειας την περασµένη Τρίτη έκανε «ανοίγµατα» προς όλες τις κατευθύνσεις.

Μίλησε για περισσότερη Ευρώπη, και µάλιστα κοινωνική, µε ευρωπαϊκό κατώτατο βασικό µισθό (για να προσεγγίσει τους Σοσιαλιστές). Υποσχέθηκε µια νέα συµφωνία για το κλίµα (για τους Πρασίνους) και περισσότερη αλληλεγγύη στο θέµα της µετανάστευσης (για όλους τους προοδευτικούς). Στη δευτερολογία της έκλεισε µε Θουκυδίδη. «Το µυστικό της ευτυχίας είναι η ελευθερία, το µυστικό για την ελευθερία είναι το θάρρος».

Κατάφερε να εκλεγεί µε µόλις εννέα ψήφους παραπάνω από την απόλυτη πλειοψηφία που χρειαζόταν. Παρότι η ψήφος ήταν µυστική, µεγάλο κοµµάτι της εκλογής της φαίνεται πως οφείλεται στις ακροδεξιές ψήφους του πολωνικού κόµµατος εξουσίας, ενώ διαρροές υπήρξαν και από τις τρεις µεγάλες πολιτικές οµάδες: το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόµµα, τους Φιλελεύθερους και τους Σοσιαλιστές.

Πλέον, το νέο γραφείο της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θα είναι στο κτίριο Μπερλεµόν της Κοµισιόν, στην καρδιά των Βρυξελλών. Εκεί την περιµένει ένα απαιτητικό περιβάλλον. Με επιστολές προς τα κράτη-µέλη θα ζητήσει να λάβει τα ονόµατα των προτεινόµενων επιτρόπων, στους οποίους η ίδια θα µοιράσει αρµοδιότητες.

Θα ακολουθήσουν οι ακροάσεις τους από τους ευρωβουλευτές που θα πραγµατοποιηθούν στο τέλος Σεπτεµβρίου. Μετά η Ολοµέλεια του Ευρωκοινοβουλίου θα πρέπει να εγκρίνει τη νέα Επιτροπή στις 21-24 Οκτωβρίου. Ενα δύσκολο εγχείρηµα έχει µόλις ξεκινήσει.

Με τόσο οριακό αποτέλεσµα στην ψηφοφορία, είναι πλέον στο χέρι της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να αποδείξει ότι είναι ικανή για πρόεδρος της Κοµισιόν.