«Ασφαιρα» τα αντίποινα της Αγκυρας

Να δηµιουργήσει κλίµα «αντιποίνων» επιχειρεί η τουρκική πλευρά, αλλά µε «ξαναζεσταµένες» προκλήσεις αµφισβητούµενης ουσίας, σε µια προσπάθεια να φανεί η ίδια «σκληρή» και «απτόητη» απέναντι στις κυρώσεις που ενέκρινε το Συµβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ στις 15 Ιουλίου.

Ο Τούρκος υπουργός Εσωτερικών, Σουλεϊµάν Σοϊλού, «χτύπησε» πρώτος προχθές, διαµηνύοντας ότι εάν η τουρκική κυβέρνηση αποφασίσει να ανοίξει τα σύνορα προς την Ευρώπη για τους εκατοµµύρια πρόσφυγες και µετανάστες που βρίσκονται σήµερα στην Τουρκία, τότε η Ευρώπη θα καταρρεύσει µέσα σε έξι µήνες.

«Αν η Τουρκία δεν δείξει αποφασιστικότητα σε αυτό το θέµα, έτσι και ανοίξουµε τις πόρτες από εδώ, καµία κυβέρνηση στην Ευρώπη δεν θα αντέξει παραπάνω από έξι µήνες. Αν θέλουν, ας το δοκιµάσουµε» δήλωσε υπό µορφή απειλής ο Σοϊλού, δίνοντας πάσα και στον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, που θα ερχόταν µία ηµέρα αργότερα να πει περίπου τα ίδια. Μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο TGRT, ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωµατίας υποστήριξε ότι η Τουρκία σταµατά στο εξής να εφαρµόζει τη συµφωνία «για την επανεισδοχή προσώπων» που είχε συνάψει µε την ΕΕ τον ∆εκέµβριο του 2013, µια συµφωνία στη βάση της οποίας εκείνη κανονικά θα έπρεπε «να δέχεται πίσω παράτυπους υπηκόους τρίτων χωρών που εισήλθαν στην ΕΕ απευθείας από την Τουρκία».

Ο Τούρκος ΥΠΕΞ συνέδεσε, µάλιστα, την (επαν) εφαρµογή της εν λόγω συµφωνίας και µε την εξασφάλιση της άρσης της βίζας για όσους Τούρκους ταξιδεύουν στην ΕΕ, µε µια άρση δηλαδή που αποτελεί εδώ και χρόνια πάγιο αίτηµα της Αγκυρας. Επί της ουσίας, ωστόσο, και πέρα από τις όποιες υφολογικού χαρακτήρα εξάρσεις, ο κ. Τσαβούσογλου δεν είπε απολύτως τίποτα νέο ή, πιο σωστά, τίποτα διαφορετικό από όσα ισχύουν. Και αυτό διότι εκείνη η συµφωνία µεταξύ της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Δηµοκρατίας της Τουρκίας, που θεωρητικώς τέθηκε σε ισχύ τον Οκτώβριο του 2014, στην πράξη δεν εφαρµόστηκε ποτέ, µε τις συνολικές επανεισδοχές να µην ξεπερνούν στην πράξη τις ολίγες... δεκάδες µέσα σε διάστηµα όχι µηνών, αλλά ετών.

Επικοινωνιακό τρικ

Σε επίπεδο επικοινωνιακό, η Αγκυρα έχει µάλιστα δηλώσει επανειληµµένως, σε τουλάχιστον δύο ή τρεις περιστάσεις από το 2017 και µετά, ότι σταµατά να εφαρµόζει εκείνη τη συµφωνία του 2014, µια συµφωνία η οποία όµως στην πράξη έχει πια ξεπεραστεί από τις ίδιες τις εξελίξεις. Τον Μάρτιο του 2016 θα ερχόταν, άλλωστε, µια νέα συµφωνία ΕΕ-Τουρκίας για το Μεταναστευτικό (η καλούµενη Κοινή Δήλωση ΕΕ - Τουρκίας) ουσιαστικά να «υπερκαλύψει» καθετί προηγούµενο, θέτοντας το ζήτηµα των επαναπροωθήσεων πάνω σε νέες βάσεις.

Και ενώ τη συµφωνία επανεισδοχής η Τουρκία τη «σκίζει» ανά τακτά χρονικά διαστήµατα, την Κοινή ∆ήλωση του 2016 αντιθέτως εκείνη συνεχίζει να την εφαρµόζει, απρόθυµα έστω και πληµµελώς, καθώς πρόκειται για ένα ντιλ στο πλαίσιο της οποίας η Αγκυρα έχει λάβει πολλά δισεκατοµµύρια ευρώ ως οικονοµική ενίσχυση από την ΕΕ.

Ο αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη, αρµόδιος για τη Μεταναστευτική Πολιτική, Γιώργος Κουµουτσάκος, τοποθετήθηκε χθες επί του θέµατος, υποστηρίζοντας χαρακτηριστικά: «Οι πρόσφατες δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Μ. Τσαβούσογλου, περί µονοµερούς µη εφαρµογής της συµφωνίας επανεισδοχής ΕΕ - Τουρκίας του 2014 καθ’ όσον χρόνο δεν υπάρχει από την ΕΕ απελευθέρωση των θεωρήσεων (visa) για τους Τούρκους πολίτες, επαναλαµβάνουν γνωστές ήδη από το 2017 τουρκικές θέσεις και αποφάσεις.

Οι δηλώσεις αυτές του Τούρκου ΥΠΕΞ δεν αφορούν την εφαρμογή της Κοινής Δήλωσης ΕΕ - Τουρκίας του Μαρτίου 2016». Πέρα, ωστόσο, από τα όποια ρητορικά πυροτεχνήματα εκ μέρους της τουρκικής πλευράς, ο κ. Κουμουτσάκος εμφανίζεται να αναγνωρίζει «τη σοβαρότητα της σημαντικής αύξησης των μεταναστευτικών ροών στην Ανατολική Μεσόγειο» (λέγεται ότι μόνο προς τα ελληνικά νησιά έχουν αυξηθεί κατά περίπου 30% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο), στέλνοντας παράλληλα το μήνυμα ότι «η Ελλάδα θα συνεχίσει να τονίζει τη σημασία της πλήρους εφαρμογής αυτής της Κοινής Δήλωσης και να λαμβάνει σχετικές πρωτοβουλίες» σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Κατά τα λοιπά, το «παζάρι» εμφανίζεται να θεριεύει στο μέτωπο των ευρωτουρκικών, με την ΕΕ να κάνει πράξη κάποιες πρώτες κυρώσεις (η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έκανε γνωστό χθες πως παγώνει τα όποια νέα δάνεια προς την Τουρκία για έργα του δημόσιου τομέα για το 2019), ενώ ο πρόεδρος Ερντογάν από την πλευρά του διατηρεί ψηλά τους τόνους («καμία απειλή κυρώσεων δεν μπορεί να μας αποθαρρύνει», διακήρυξε εκείνος στην επέτειο της συμπλήρωσης 96 ετών από την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης).