Φλέγεται ο Αμαζόνιος: Καθηλώνουν οι εικόνες, παγκόσμια οργή για Μπολσονάρου

Τις επτά τελευταίες ημέρες, δημοσιογράφος του Reuters έχει επανειλημμένα διανύσει με το αυτοκίνητο το τμήμα των 30 χιλιόμετρων του Υπεραμαζονιακού αυτοκινητόδρομου από την Χουμάιτα προς τη Λαμπρέα, παρακολουθώντας τη φωτιά να κατατρώει τη ζούγκλα.

Την Τετάρτη της περασμένης εβδομάδας, η μαινόμενη πυρκαγιά απείχε μόλις λίγα μέτρα από τον αυτοκινητόδρομο, με τις κίτρινες φλόγες να καταπίνουν δένδρα και να φωτίζουν τον ουρανό. Μέχρι το σαββατοκύριακο, η φωτιά είχε υποχωρήσει μακρύτερα, όμως η πορτοκαλί λάμψη της είχε πλέον ύψος αρκετών ορόφων. Η πυρκαγιά αυτή είναι μία από τις χιλιάδες που αποδεκατίζουν αυτή τη στιγμή την Αμαζονία, το μεγαλύτερο τροπικό δάσος του κόσμου και έναν προμαχώνα κατά της κλιματικής αλλαγής.

Οι πυρκαγιές στο τροπικό δάσος έχουν αυξηθεί κατά 83% μέχρι στιγμής φέτος, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2018, σύμφωνα με την INPE, την υπηρεσία διαστημικών ερευνών της Βραζιλίας. Αυτή η κυβερνητική υπηρεσία έχει καταγράψει 72.843 πυρκαγιές, τον μεγαλύτερο αριθμό από το 2013 που άρχισαν να τηρούνται αρχεία. Περισσότερες από 9.500 χιλιάδες εντοπίσθηκαν από δορυφόρους μόνον από την περασμένη Πέμπτη και μετά. Η παγκόσμια οργή εκφράζεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με το #PrayforAmazonas (προσευχηθείτε για την Αμαζονία) να είναι το κορυφαίο στον κόσμο θέμα στο Twitter. 

Ο δημοσιογράφος του Reuters είδε καπνούς να υψώνονται από το δάσος και να φθάνουν σε ύψος δεκάδων μέτρων, στη διάρκεια ενός ταξιδιού μιας εβδομάδας που έκανε στη νότια Αμαζονία και την βόρεια Πολιτεία Ροντόνια. «Το μόνο που μπορείς να δεις είναι καπνός», λέει δείχνοντας στον ορίζοντα ο Τιάγκο Παριντιντίν, ο οποίος ζει σε καταυλισμό αυτοχθόνων λίγο μακρύτερα από τον υπεραμαζονιακό αυτοκινητόδρομο. Ένα κίτρινο φορτηγό με το λογότυπο των βραζιλιάνων δασοπυροσβεστών είχε μόλις περάσει με ταχύτητα.

«Δεν ήταν έτσι παλιότερα», προσθέτει ο Παριντιντίν. Είκοσι δύο χρόνων και εκπαιδευμένος σε περιβαλλοντικά ζητήματα, ο Τιάγκο Παρνιντιντίν καταγγέλλει την αυξανόμενη ανάπτυξη της Αμαζονίας που έφερε τη γεωργία και την αποδάσωση, με αποτέλεσμα να ανεβαίνουν οι θερμοκρασίες στη διάρκεια της ξηρής εποχής.

Οι φωτιές αρχίζουν στη χαμηλή βλάστηση που έχει ξεραθεί κατά την περίοδο της ξηρασίας. Καπνός τυλίγει τμήματα εδάφους που είναι ακόμη καταπράσινα, γεμάτα φτέρες και φοινικόδενδρα, καθώς η βλάστηση κάτω απ' αυτά σιγοκαίει. Στο τέλος πιάνουν φωτιά και τα δένδρα.

Περιβαλλοντολόγοι λένε επίσης πως αγρότες βάζουν φωτιά στο δάσος για να μετατρέψουν τμήματά του σε βοσκοτόπια.

Ο καπνός από τις φωτιές αυτές στέκεται στον ορίζοντα σαν ομίχλη. Ο Γκάμπριελ Αλμπουκέρκε, πιλότος στο Πόρτο Βέλιο, την πρωτεύουσα της Πολιτείας Ροντόνια, λέει πως, στα τέσσερα χρόνια που πετάει με το μικρό ελικοφόρο αεροπλάνο του, η κατάσταση ποτέ δεν ήταν τόσο κακή.  «Είναι η πρώτη φορά που βλέπω κάτι τέτοιο», λέει καθώς προετοιμάζεται για απογείωση.

Από τον ουρανό, οι πυρκαγιές κυμαίνονται από μικρούς θυλάκους μέχρι μεγαλύτερες από ποδοσφαιρικό γήπεδο, με τον καπνό να καθιστά αδύνατο να δει κανείς κάτι πίσω από την πρώτη γραμμή της φωτιάς ώστε να διακρίνει την πλήρη έκταση της πυρκαγιάς. Μερικές φορές ο καπνός είναι τόσο πυκνός που το ίδιο το δάσος μοιάζει να έχει εξαφανισθεί.

Θέλουν να αναμιχθούν στα εσωτερικά της χώρας

Ο πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐχ Μπολσονάρου κατήγγειλε, σε τοποθέτησή του που αναμεταδόθηκε απευθείας μέσω Facebook, ότι οι χώρες που προσφέρουν χρήματα για την προστασία του τροπικού δάσους του Αμαζονίου δεν το πράττουν για φιλανθρωπικούς σκοπούς ή για την προστασία του οικοσυστήματος, αλλά διότι θέλουν να «αναμιχθούν» στα εσωτερικά της χώρας, κατά παραβίαση της «εθνικής μας κυριαρχίας».

Παράλληλα, ο ακροδεξιός Μπολσονάρου αναγνώρισε —για πρώτη φορά— ότι αγρότες ίσως ευθύνονται για μέρος των εμπρησμών στον Αμαζόνιο, μετά τις επικρίσεις που δέχθηκε διότι επέρριψε ευθύνες σε μη κυβερνητικές οργανώσεις για το ότι πυρκαγιές καίνε ανεξέλεγκτες το δάσος που χαρακτηρίζεται «ο πνεύμονας της γης».

Διαδηλώσεις μπροστά στις πρεσβείες της Βραζιλίας

Το κίνημα που ίδρυσε η έφηβη Σουηδή Γκρέτα Τούνμπεργκ, ηγερία του αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής, οι «Παρασκευές για το Μέλλον», κάλεσε να γίνουν σήμερα Παρασκευή διαδηλώσεις μπροστά στις πρεσβείες και τα προξενεία της Βραζιλίας σε όλο τον κόσμο, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις πυρκαγιές που συνεχίζουν να μαίνονται στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου.

«Αυτή τη στιγμή, οι πυρκαγιές —οι οποίες εξαπλώνονται πολύ γρήγορα—καταστρέφουν το δάσος του Αμαζονίου με τρομακτικό ρυθμό. Το σπίτι μας κυριολεκτικά καίγεται, οι πνεύμονες του πλανήτη μας μετατρέπονται σε στάχτες», τόνισε το κίνημα σε ανακοίνωσή του. «Αφότου ανέλαβε την εξουσία ο Ζαΐχ Μπολσονάρου, οι δασικές πυρκαγιές πολλαπλασιάστηκαν, εξαιτίας της ξηρασίας, αλλά επίσης εξαιτίας της αποκρουστικής περιβαλλοντικής πολιτικής της βραζιλιάνικης κυβέρνησης, που δεν βλέπει τον Αμαζόνιο παρά σαν αγελάδα για άρμεγμα», συνεχίζει το κείμενο.

Υπό το σύνθημα «Αμαζόνιος SOS», το κίνημα Παρασκευές για το Μέλλον (Fridays for Future) και τα τοπικά παραρτήματά του καλούν σε διαδηλώσεις μπροστά στις πρεσβείες και στα προξενεία της Βραζιλίας σε όλο τον πλανήτη, σε διάφορες ώρες, καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Την έκκληση του κινήματος ενστερνίστηκαν αμέσως διάφορες ΜΚΟ. Διαδηλώσεις προβλέπεται να γίνουν επίσης στο Ρίο ντε Ζανέιρο και στο Σαν Πάουλου.

«Θέλουμε μια κυβέρνηση που αντιλαμβάνεται τη σημασία της φύσης και δεσμεύεται να προστατεύσει τον φυσικό μας πλούτο. Μια κυβέρνηση που ασκεί αυστηρό έλεγχο στις εταιρείες οι οποίες απομυζούν τους φυσικούς πόρους μας, που δίνει προτεραιότητα στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων των αυτοχθόνων λαών», τόνισε η Ντανιέλα Μπόρζις, στέλεχος του κινήματος Παρασκευές για το Μέλλον στη Βραζιλία, σύμφωνα με την ανακοίνωση.

«Ο πόλεμος εναντίον της φύσης πρέπει να τερματιστεί», υπερθεμάτισε μέσω Twitter η Γκρέτα Τούνμπεργκ, η οποία βρίσκεται πάνω σε πλοίο στον Ατλαντικό, συνεχίζει το ταξίδι της προς τη Νέα Υόρκη.

Με επιφάνεια 5,5 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων, ο Αμαζόνιος είναι το πιο μεγάλο τροπικό δάσος στον πλανήτη. Αυτός ο θησαυρός βιοποικιλότητας απειλείται με αποψίλωση λόγω της γεωργικής δραστηριότητας, της κτηνοτροφίας, των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων και της υλοτομίας. Το τρέχον διάστημα, στο δάσος αυτό μαίνονται πυρκαγιές.

Μολονότι η κατάσταση στον Αμαζόνιο ήταν πολύ δύσκολο να αποτιμηθεί χθες Πέμπτη, το Εθνικό Ινστιτούτο Διαστημικής Έρευνας (INPE) έκανε λόγο για σχεδόν 2.500 νέες πυρκαγιές μέσα σε μόλις 48 ώρες στο σύνολο της Βραζιλίας. Σύμφωνα με το INPE, από τον Ιανουάριο ως την 21η Αυγούστου καταγράφηκαν 75.336 δασικές πυρκαγιές, αριθμός αυξημένος κατά 84% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο της περασμένης χρονιάς· η αύξηση των πυρκαγιών στο δάσος του Αμαζονίου ανέρχεται σε 52,6%.

Μακρόν: Πρόκειται για διεθνή κρίση:

«Διεθνή κρίση» χαρακτήρισε απόψε τις πυρκαγιές στη Βραζιλία ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, δίνοντας ραντεβού με τους ομολόγους του της G7 για να συζητήσουν αυτήν την κατεπείγουσα κατάσταση στη σύνοφο κορυφής του Μπιαρίτς, το Σαββατοκύριακο. «Το σπίτι μας καίγεται. Κυριολεκτικά. Η Αμαζονία, ο πνεύμονας του πλανήτη μας που παράγει το 20% του οξυγόνου μας, είναι στις φλόγες. Πρόκειται για διεθνή κρίση. Μέλη της G7, ραντεβού σε δυο ημέρες για να συζητήσουμε αυτήν την κατεπείγουσα κατάσταση», έγραψε στο Twitter.

Η δήλωση αυτή του Μακρόν παραπέμπει στην προειδοποίηση που είχε κάνει το 2002 ο προκάτοχός του στο αξίωμα, ο Ζακ Σιράκ, αναφερόμενος στην υπερθέρμανση του πλανήτη: «Το σπίτι μας καίγεται κι εμείς κοιτάζουμε αλλού». Λίγο νωρίτερα, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες εξέφρασε βαθιά ανησυχία για τις πυρκαγιές αυτές, αν και ο πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐχ Μπολσονάρου υποστήριξε ότι πρόκειται για «περιβαλλοντική ψύχωση».

Η κατάσταση στο μεγαλύτερο τροπικό δάσος του κόσμου είναι πολύ δύσκολο να εκτιμηθεί με ακρίβεια. Το Εθνικό Ινστιτούτο Διαστημικής Έρευνας (INPE) όμως έκανε λόγο για περίπου 2.500 νέες εστίες φωτιάς μέσα σε διάστημα 48 ωρών σε όλη τη Βραζιλία.