Σκληρό πόκερ για ΗΠΑ και Τουρκία - «Αγκάθια» η Συρία και οι S-400

Παρά το γεγονό ς ότι έχει φύγει από τη μέση ο Τζον Μπόλτον, ο οποίος τηρούσε μια εχθρική στάση απέναντι στον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, υπάρχει η αίσθηση στην Ουάσιγκτον ότι τα πράγματα χειροτερεύουν. Δεν βελτιώνονται, δηλαδή, οι σχέσεις Τουρκίας και Ηνωμένων Πολιτειών. Στην πραγματικότητα, οι σχέσεις περνούν καθημερινά διά πυρός και σιδήρου και η δοκιμασία αυτή έχει εξαντλήσει την αμερικανική πλευρά, η οποία ναι μεν επιθυμεί διακαώς να βελτιώσει το κλίμα, ελπίζοντας σε επαναφορά της Τουρκίας στη Δύση, αλλά την ίδια στιγμή φαίνεται να έχει αντιληφθεί το παιχνίδι του Τ. Ερντογάν. Ανεξάρτητα από τις επιθυμίες της Ουάσιγκτον, ο πρόεδρος της Τουρκίας θα προχωρήσει με τους σχεδιασμούς του και ταυτόχρονα θα προσπαθήσει να συνεχίσει να απομυζά τους Αμερικανούς.

Παρά το γεγονός ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ έστειλε στον Ερντογάν τον υπουργό Εμπορίου Γ. Ρος, ο οποίος πέρασε και από την Αθήνα, για να συζητήσει μαζί του το θέμα της αύξησης των εμπορικών συναλλαγών στα 100 δισεκατομμύρια, φάνηκε ξεκάθαρα ότι αυτό το θέμα είναι περισσότερο επιθυμία (wishful thinking) παρά πραγματικότητα. Και επίσης ότι η τουρκική πολεμική βιομηχανία δείχνει σημάδια έντονης υποχώρησης, καθώς στηριζόταν στην αμερικανική βοήθεια. Εχει ενδιαφέρον το ότι οι Τούρκοι κατηγορούν τους Αμερικανούς πως τους κοροϊδεύουν για τη δημιουργία της ζώνης ασφαλείας στη Βόρεια Συρία, καθώς από την πλευρά τους οι Αμερικανοί ξαφνικά παραδέχονται ότι ομιλούν για κάτι άλλο: για έναν μηχανισμό ασφαλείας.

Όπως τονίστηκε στο «Εθνος της Κυριακής», πρόκειται για δύο διαφορετικά πράγματα. Ο μηχανισμός ασφαλείας απορρίπτεται από την Αγκυρα, καθώς όπως υποστηρίζουν οι Τούρκοι είναι ένας τρόπος για να συνεχίζεται η δράση των Κούρδων μαχητών του YPG, τους οποίους χαρακτηρίζουν «τρομοκράτες». Η αμερικανική πλευρά απέρριψε κάθε τουρκικό αίτημα για το πλάτος και το μήκος αυτής της ζώνης. Ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου ρωτήθηκε για το θέμα και συγκεκριμένα αν θα δημιουργηθεί ποτέ αυτή η ζώνη ασφαλείας ή θα συνεχιστούν απλώς οι περιπολίες. Ξεκαθάρισε -και έχει μεγάλη σημασία- ότι ομιλούμε για έναν μηχανισμό ασφαλείας, για τον οποίο θα συνεργαστούν οι Αμερικανοί με τους Τούρκους ώστε να διασφαλιστεί ότι θα αποτραπούν οι συγκρούσεις και γενικά η βία στα σύνορα της Τουρκίας με τη Βόρεια Συρία, όπου διαμένουν και δρουν οι Κούρδοι.

Όταν επέμεναν οι δημοσιογράφοι αν πρόκειται για ζώνη ασφαλείας, αυτός συνέχισε να απαντά ότι πρόκειται για έναν μηχανισμό. Αρα, η συμφωνία για τη ζώνη ασφαλείας βρίσκεται στον αέρα και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι Τούρκοι απειλούν ξανά με εισβολή στη Βόρεια Συρία εναντίον των Κούρδων του YPG, που είναι και οι σύμμαχοι των ΗΠΑ στον πόλεμο εναντίον των τζιχαντιστών. Η Τουρκία έχει ήδη διαμαρτυρηθεί στην Ουάσιγκτον και ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου ομολόγησε ότι υπάρχει πρόβλημα. Είπε ότι οι Αμερικανοί δεν κάνουν εποικοδομητικά βήματα και απείλησε ότι οι ένοπλες δυνάμεις της Τουρκίας θα προχωρήσουν σε μονομερή ενέργεια, χωρίς συνεννόηση με κανέναν. Και όταν λέει μονομερή ενέργεια εννοεί βεβαίως την εισβολή. Βλέπουμε, είπε, ότι οι ΗΠΑ θέλουν να εισέλθουν σε μια ανασταλτική διαδικασία. Από τη μία πλευρά (οι ΗΠΑ) κάνουν διακοσμητικά βήματα.

Από την άλλη ενισχύουν τη δέσμευσή τους στους Κούρδους μαχητές της Συρίας. Ο εκνευρισμός των Τούρκων είναι στο ζενίθ, διότι όπως καταγγέλλουν το περασμένο Σάββατο οι Αμερικανοί συμμετείχαν σε κοινές περιπολίες με τους Κούρδους μαχητές και την Κυριακή με τις τουρκικές δυνάμεις. Ο Τ. Ερντογάν, που ανακοίνωσε ήδη τη συνάντησή του με τον Ντ. Τραμπ στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, πάει για να ξεκαθαρίσει την κατάσταση. Μέχρι τώρα καταφέρνει και αλλάζει τη γνώμη του Αμερικανού προέδρου. Αν και απουσιάζει ο Τζ. Μπόλτον, που αποτελούσε τον βράχο αντιμετώπισης του προέδρου της Τουρκίας, μπορεί να βρεθεί προ δυσάρεστης έκπληξης. Διότι λέγεται πως ο Ντ. Τραμπ, που δεν έχει αρχές και κανόνες, αντιλήφθηκε επιτέλους ποιοι είναι οι πραγματικοί του σύμμαχοι στην ευρύτερη περιοχή.

Νέος κύκλος συζητήσεων

Εάν όντως συμβαίνει αυτό -αρκετοί διπλωμάτες ακόμα αμφιβάλλουν-, τότε θα πρέπει να ακολουθήσει η διαδικασία των κυρώσεων για την απόκτηση του ρωσικού συστήματος S-400. Την Πέμπτη, ο βοηθός υπουργός Εξωτερικών για Πολιτικές και Στρατιωτικές Υποθέσεις άνοιξε ξανά τον κύκλο της συζήτησης γι’ αυτό το θέμα. Ενημερώνοντας ομάδα δημοσιογράφων είπε ότι η Τουρκία θα μπορούσε να δεχθεί χτύπημα με κυρώσεις από την Ουάσιγκτον για το ατόπημα της αγοράς των S-400.

Αυτό που βασικά δεν ομολόγησε είναι ότι οι σχετικοί νόμοι του Κογκρέσου απαιτούν από τους υπουργούς Εξωτερικών και Αμυνας να διαβεβαιώσουν γραπτώς τους βουλευτές και τους γερουσιαστές ότι το ρωσικό σύστημα δεν έφτασε στην Τουρκία. Η αλήθεια, βεβαίως, είναι διαφορετική. Οι S-400 είναι εκεί. Με λίγα λόγια, η κυβέρνηση του Ντ. Τραμπ έπεσε στην παγίδα που η ίδια είχε στήσει, καθώς ήταν οι αξιωματούχοι της που ζήτησαν από τους Αμερικανούς νομοθέτες να ψηφίσουν σκληρούς νόμους, ώστε να εκβιαστεί η Τουρκία να υποχωρήσει.

Δυστυχώς για το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και το Πεντάγωνο, συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Ο Τ. Ερντογάν αποδείχθηκε σκληρό καρύδι και έπαιξε τους Αμερικανούς στο δικό του γήπεδο, γνωρίζοντας το αδύνατο σημείο του Αμερικανού προέδρου – και δεν αναφερόμαστε σε κάποιο προσωπικό όφελος, μια υποψία που βρίσκεται στο μυαλό όλων όσοι παρακολουθούν αυτήν την ιστορία. Διότι στο τέλος τέλος έχουμε να κάνουμε με έναν ηγέτη της αμερικανικής υπερδύναμης που εξυπηρετεί τους εχθρούς της...