Το καυτό τρίγωνο Συρίας, Ιράν και Σαουδικής Αραβίας - Κινήσεις στο παρασκήνιο

Ενώ ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ετοιμάζεται για ακόμη ένα σόου στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, διεξάγεται μια συζήτηση ανάμεσα στους αναλυτές της Ουάσιγκτον για το θέμα που θα κυριαρχήσει στις συναντήσεις και τις επαφές του. Ανάλογα με το μήνυμα που θα μεταφέρει από τον Περσικό Κόλπο ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, μερικοί υποστηρίζουν πως το ζήτημα του Ιράν και οι επιθέσεις εναντίον της Σαουδικής Αραβίας θα είναι το καυτό θέμα της ΓΣ. Υπάρχουν όμως και άλλοι αναλυτές που διαβάζουν πιο καθαρά τα μηνύματα του προέδρου της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος έχει δηλώσει και δημόσια ότι εάν δεν γίνουν αποδεκτοί οι όροι του και εάν δεν δημιουργηθεί η ζώνη ασφαλείας στη Βόρεια Συρία, θα εισβάλει μέχρι το τέλος του μήνα.

Την Τετάρτη, το αμερικανικό Πεντάγωνο προχώρησε σε μια ασυνήθιστη ενημέρωση αναφορικά με την τουρκο-αμερικανική συμφωνία για τη Βόρεια Συρία και στην ουσία επιβεβαίωσε όσα ισχυρίστηκαν ο Τ. Ερντογάν και ο υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, οι οποίοι νιώθουν πως τους κοροϊδεύουν οι Αμερικανοί: ότι δεν ομιλούμε για μια «ζώνη ασφαλείας», αλλά για έναν «μηχανισμό ασφαλείας» που θα ελέγχει πως οι Κούρδοι της Συρίας δεν θα απειλούν την Τουρκία αλλά και ότι οι Τούρκοι δεν θα απειλούν τους μαχητές του YPG. Οσο κι αν πιέστηκε ο αρμόδιος αξιωματούχος, δεν τοποθετήθηκε για τις απειλές του Τ. Ερντογάν, αν και οι δημοσιογράφοι έμειναν με την εντύπωση ότι στις καθημερινές συζητήσεις των Αμερικανών και των Τούρκων στρατιωτικών άλλα λέγονται.

Υπονοώντας ότι οι απειλές του Τ. Ερντογάν δεν έχουν βάση. Ομως, την ίδια στιγμή οι Αμερικανοί έπρεπε ήδη να γνωρίζουν ότι ο Τούρκος πρόεδρος είναι ο «ηγέτης των πράξεων», όχι των λόγων, και μέχρι τώρα τα περισσότερα που ισχυρίζεται κατά καιρούς σε ό,τι αφορά τους Αμερικανούς επιβεβαιώνονται. Το διάστημα πριν από τον Ιούλιο ήταν δύσκολο να βρει κανείς αξιωματούχο του Πενταγώνου και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που να πίστευε ότι δεν θα επιβάλλονταν κυρώσεις λόγω της αγοράς των ρωσικών S-400. Ο μόνος που υποστήριζε το αντίθετο ήταν ο Τ. Ερντογάν, ο οποίος -όπως αποδείχθηκε- είχε δίκιο.

Οι διπλωμάτες

Τα πεδία σύγκρουσης στη ΓΣ του ΟΗΕ θα είναι πολλά και η αμερικανική διπλωματία έχει προετοιμαστεί για να αντεπεξέλθει στην πίεση, καθώς φαίνεται ότι μετά τις αρχικές πολεμοχαρείς δηλώσεις κυρίως του κ. Πομπέο, ο Λευκός Οίκος είναι στη φάση της λήψης μιας ήρεμης απόφασης για το Ιράν. Βέβαια, οι διπλωμάτες προειδοποιούν ότι τα συμφέροντα είναι στρατηγικά αλλά και προσωπικά, οπότε ο Ντ. Τραμπ θα μπορούσε να λάβει μια απόφαση που θα κάλυπτε και τα δύο: Να εξυπηρετήσει στρατιωτικά τους βασιλιάδες της Σαουδικής Αραβίας, οι οποίοι πάντα επιβραβεύουν τους φίλους τους. Στο θέμα του Ιράν έχει ανάμειξη -σε διπλωματικό επίπεδοκαι η Τουρκία. Διατηρεί και συντηρεί μια αντιπαλότητα με τη Σαουδική Αραβία, αλλά την ίδια στιγμή έχει καλές φιλικές σχέσεις με τους ηγέτες του Ιράν. Αρκετοί άνθρωποι υποψιάζονται ότι ο Τ. Ερντογάν είναι ο μεσάζων σε μια πιθανή συνάντηση του Ντ. Τραμπ με τον πρόεδρο του Ιράν. Και ως γνωστόν, στη Μέση Ανατολή ο μεσάζων κερδίζει περισσότερο από τους υπόλοιπους. Θα μπορούσε, λοιπόν, η Τουρκία να προχωρήσει σε εισβολή στη Βόρεια Συρία και να αρνηθεί τη συμβουλή της Ουάσιγκτον για αυτοσυγκράτηση; Δεν είναι εύκολη η απάντηση, διότι ο Τ. Ερντογάν ήταν κατηγορηματικός την τελευταία φορά που τοποθετήθηκε. Οι Αμερικανοί, λοιπόν, έχουν δύο επιλογές:

• Είτε θα του επιτρέψουν να εισβάλει, που αποκλείεται με βάση τις δημόσιες δηλώσεις και του ίδιου του Ντ. Τραμπ. Βεβαίως, ο Αμερικανός πρόεδρος δεν είναι και ο πιο σταθερός χαρακτήρας... Και εξαρτάται ποιος θα του μιλήσει τελευταίος...
• Είτε θα τον αποτρέψουν. Διότι ακριβώς στις περιοχές που σχεδιάζει να χτυπήσει ο Τ. Ερντογάν στρατοπεδεύει η αμερικανική στρατιωτική δύναμη, η οποία και καθοδηγεί τους Κούρδους και τους Αραβες στον πόλεμο εναντίον των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους

Πιεσμένος

Υπάρχει και ένας άλλος λόγος που θα μπορούσε να θυμώσει τον Τραμπ και να αλλάξει τη γραμμή υποστήριξης στον Ερντογάν: Μια επίθεση της Τουρκίας εναντίον των μαχητών του YPG θα αποδυναμώσει το μέτωπο εναντίον του ISIS και έτσι θα πληγούν τα στρατηγικά συμφέροντα της Αμερικής. Ο Αμερικανός πρόεδρος είναι πιεσμένος το τελευταίο διάστημα και δείχνει μια τάση να ακούει τους διπλωμάτες. Εκτός των άλλων, τον κυνηγά ο φόβος του Τζον Μπόλτον. Ο πρώην σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας έχει αρχίσει να κελαηδά και θα μπορούσε να αποκαλύψει τα άπλυτα του Ντ. Τραμπ για τις σχέσεις του με τους ηγέτες της Ρωσίας, της Τουρκίας και της Κίνας.

Ο Ερντογάν δείχνει δημόσια να μην αποδέχεται κανέναν συμβιβασμό, αλλά στο Πεντάγωνο, από την άλλη πλευρά, παρουσιάστηκαν την Τετάρτη έτοιμοι να μην υποχωρήσουν και να διασφαλίσουν τα στρατηγικά τους συμφέροντα. Η συνάντηση του προέδρου Τραμπ με τον Τούρκο ομόλογό του, που ανακοίνωσε ήδη ο Τ. Ερντογάν, θα μπορούσε να αποδειχθεί καταλυτική για τις μεταξύ τους σχέσεις. Οπως επιβεβαίωσε ο αρμόδιος υπουργός Οικονομικών, Μνούτσιν, το σχέδιο κυρώσεων εναντίον της Τουρκίας είναι έτοιμο και περιμένει την τελική απόφαση του Αμερικανού προέδρου. Αυτό θα είναι το «όπλο» του για να πείσει τον Ερντογάν να μην εισβάλει στη Συρία.