Ο Ρέντσι στον δρόμο που χάραξε ο Μακρόν με σύμβουλο τον… Μακιαβέλι

Σε ηλικια μόλις 39 ετών, τον Φεβρουάριο του 2014, ο Ματέο Ρέντσι ορκίστηκε πρωθυπουργός: ο νεότερος στα ιταλικά χρονικά. Εως τα τέλη του 2016, ωστόσο, είχε απολέσει την πρωθυπουργία. Μέχρι τον Μάρτιο του 2018 είχε χάσει και την ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος (PD). Εκτοτε, ο Ματέο Ρέντσι είναι απλώς άλλος ένας γερουσιαστής, από τους συνολικά 321 που διαθέτει η Ιταλία. Ξεκινώντας από τον περασμένο Αύγουστο ωστόσο, ο 44χρονος πια πρώην δήμαρχος της Φλωρεντίας εμφανίζεται να ενορχηστρώνει την… αυτόνομη επιστροφή του στο προσκήνιο των πολιτικών εξελίξεων, κινούμενος στα χνάρια του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν με «μπούσουλα» τις διδαχές τού (επίσης Φλωρεντίνου) Νικολό Μακιαβέλι.

Την περασμένη Τρίτη, 17 Σεπτεμβρίου, ο Ματέο Ρέντσι έκανε γνωστό ότι εγκαταλείπει το Δημοκρατικό Κόμμα (PD), την παράταξη δηλαδή με την οποία εξελέγη πρωθυπουργός, για να ιδρύσει ένα νέο δικό του κεντρώο κόμμα, τα επίσημα αποκαλυπτήρια του οποίου αναμένεται να γίνουν στη Φλωρεντία, από τη σκηνή του πρώην σιδηροδρομικού σταθμού Λεοπόλντα, τον Οκτώβριο. Η χρονική στιγμή προβληματίζει. Και αυτό διότι στην Ιταλία, μόλις πριν από λίγες ημέρες (στις 5 Σεπτεμβρίου), σχηματίστηκε μια νέα κυβέρνηση συνεργασίας, με τη συμμετοχή του Δημοκρατικού Κόμματος (PD). PD και Κίνημα Πέντε Αστέρων (M5S) αποφάσισαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να μείνει εκτός κυβέρνησης η ακροδεξιά Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι και, παράλληλα, να αποφευχθεί το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών. Εάν δεν ήταν, μάλιστα, ο ίδιος ο Ρέντσι να πιέσει προς αυτήν την κατεύθυνση μέσα από δημόσιες παρεμβάσεις του στα ιταλικά μίντια, το PD ενδεχομένως να μην είχε καν εισέλθει σε μια κυβέρνηση συνεργασίας μαζί με το Κίνημα Πέντε Αστέρων. Και τώρα, προτού καν προλάβουν να συμπληρωθούν δύο εβδομάδες από τον σχηματισμό της κυβέρνησης που ο ίδιος ενθάρρυνε, ο Ρέντσι «ξαφνικά» ανακοινώνει ότι αποχωρεί, παίρνοντας μαζί του περίπου 30 βουλευτές (από τους συνολικά 111 που διαθέτει σήμερα το PD) και τουλάχιστον 10 γερουσιαστές (από τους συνολικά 51). Λέγεται, μάλιστα, ότι θα μπορούσε να προσελκύσει στελέχη ακόμη και από το Forza Italia του Σίλβιο Μπερλουσκόνι.

Εάν και εφόσον τα παραπάνω νούμερα επιβεβαιωθούν στην πράξη, τότε οι κυβερνητικές πλειοψηφίες σε Βουλή και Γερουσία θα εξαρτώνται πλέον από τον 44χρονο πρώην πρωθυπουργό και τους «δικούς του». Ο κυβερνητικός συνασπισμός μετράει, άλλωστε, 162 (με 166) γερουσιαστές σε σύνολο 321 και 341 βουλευτές σε σύνολο 630. Ο ίδιος, πάντως, ο Ρέντσι διαμηνύει ότι θα συνεχίσει να στηρίζει την κυβέρνηση, χωρίς όμως κανείς να γνωρίζει για πόσο και με ποιους όρους. Μόνο το τελευταίο δίμηνο, άλλωστε, ο πρώην πρωθυπουργός έχει επιδοθεί σε μια σειρά από στροφές 180 μοιρών, ξεκινώντας από τις 11 Αυγούστου, οπότε βγήκε μπροστά, με συνέντευξή του στην «Corriere della Sera», και ενέκρινε την προοπτική μιας συγκυβέρνησης ανάμεσα στο Δημοκρατικό Κόμμα και το Κίνημα Πέντε Αστέρων, μια προοπτική την οποία ωστόσο ο ίδιος άλλοτε αποκήρυσσε ως ανάθεμα (τουιτάροντας μάλιστα τη φράση #senzadime ή αλλιώς #ΧωρίςΕμένα).

Η νυν ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος, υπό τον 53χρονο Νικόλα Ζινγκαρέτι, λέγεται πως ήταν έτοιμη να πάει σε πρόωρες εκλογές μέσα στο 2019. Για τον ίδιο τον Ζινγκαρέτι, που εξελέγη στην ηγεσία της παράταξης τον περασμένο Μάρτιο, οι εκλογές θα μπορούσαν να λειτουργήσουν και ενισχυτικά, ως μια διαδικασία μέσα από την οποία εκείνος θα κατάφερνε να ελέγξει καλύτερα το Δημοκρατικό Κόμμα και την κοινοβουλευτική του ομάδα. Επιλέγοντας, ωστόσο, να στηρίξει την προοπτική της συμμετοχής σε έναν κυβερνητικό συνασπισμό με τα Πέντε Αστέρια, ο Ρέντσι πρακτικά εγκλώβισε τον Ζινγκαρέτι ακριβώς σε έναν τέτοιο μονόδρομο, αποφεύγοντας παράλληλα και το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών. Και αφού τον εγκλώβισε, εν συνεχεία τον «άδειασε».

Τρίβει τα χέρια του ο Σαλβίνι 

Λίγα 24ωρα έπειτα από τον σχηματισμό της κυβέρνησης, ο Ρέντσι ανακοίνωσε ότι διαχωρίζει τη θέση του προχωρώντας στην ίδρυση ενός νέου κεντρώου κόμματος. Κορυφαία στελέχη του PD (ο ίδιος ο Ζινγκαρέτι, ο υπουργός Ντάριο Φραντσεσκίνι, οι πρώην πρωθυπουργοί Λέτα και Τζεντιλόνι) έσπευσαν να επικρίνουν ως «λανθασμένη» και «επικίνδυνη» την κίνηση του Ρέντσι. Για την Ιστορία, μάλλον αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ζινγκαρέτι προέρχεται από το παλαιό Κομμουνιστικό Κόμμα, σε αντίθεση με τον Ρέντσι που ξεκίνησε την πορεία του μέσα από το κεντρώο Λαϊκό Κόμμα και, μετέπειτα, την καλούμενη «Μαργαρίτα».

Πίσω στο παρόν, η ούτως ή άλλως εύθραυστη ιταλική κυβέρνηση εμφανίζεται πλέον περισσότερο ασταθής… προς μεγάλη ικανοποίηση του Σαλβίνι που περιμένει στη γωνία. Οσο για τον πρωθυπουργό Κόντε, εκείνος μόλις είδε την αποστολή του να περιπλέκεται, καθώς στο εξής θα καλείται να ισορροπεί ανάμεσα σε όχι δύο αλλά τρεις ενδοκυβερνητικούς πόλους. 

Κάντο όπως ο Μακρόν 

Οι περισσότεροι συμφωνούν ότι ο Ρέντσι θέλει στην πραγματικότητα να κάνει ακριβώς ό,τι έκανε και ο Μακρόν στη Γαλλία: να εισβάλει, δηλαδή, στο πολιτικό προσκήνιο με ένα νέο κεντρώο κόμμα που θα «υφαρπάξει» δύναμη κυρίως από την Κεντροαριστερά (με το PD σε ρόλο Γάλλων Σοσιαλιστών) αλλά και από τη Δεξιά (με το Forza Italia σε ρόλο Ρεπουμπλικάνων). Διόλου τυχαία, ένας από τους πιο στενούς συνεργάτες του Ρέντσι, ο Σάντρο Γκόζι, κατέβηκε στις ευρωεκλογές με την παράταξη του Μακρόν και πλέον εργάζεται ως σύμβουλος του Γάλλου πρωθυπουργού Εντουάρ Φιλίπ.

Τα μεγαλεπήβολα σχέδια, ωστόσο, συνοδεύονται και από μεγάλους κινδύνους. Πολύ περισσότερο για τον Ρέντσι, ο οποίος έχει γνωρίσει μεγάλες αποτυχίες στο παρελθόν (το 2016 για παράδειγμα, όταν ηττήθηκε στο δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση, και εν συνεχεία στις εκλογές του 2018). Οι δημοσκόποι, πάντως, προς το παρόν δεν εμφανίζονται αισιόδοξοι. Αντιθέτως, δίνουν σε ένα νέο κόμμα υπό τον Ρέντσι μόλις 3% με 8%.