«Στα μαχαίρια» Βούλγαροι και Βορειομακεδόνες για τα βιβλία της Ιστορίας

Περίπου τρεις εβδομάδες πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του Οκτωβρίου (17-18/10/2019), οπότε και αναμένεται να φανεί εάν τελικώς Σκόπια και Αλβανία θα λάβουν ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ, Βούλγαροι και Βορειομακεδόνες βρίσκονται να ανταλλάσσουν «πυρά» με... ιστορικό υπόβαθρο, με την κυβέρνηση του Μπόικο Μπορίσοφ να προειδοποιεί από τη Σόφια την κυβέρνηση του Ζόραν Ζάεφ ότι η ενταξιακή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας δεν γίνεται να λάβει χώρα «σε βάρος των βουλγαρικών εθνικών συμφερόντων».

Βουλγαρία και Βόρεια Μακεδονία είχαν το καλοκαίρι του 2017, σχεδόν 12 μήνες πριν από την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών, υπογράψει τη δική τους «συμφωνία καλής γειτονίας και συνεργασίας». Ο λόγος για μια συμφωνία που ερχόταν να γεφυρώσει τις προερχόμενες από το παρελθόν διαφορές μεταξύ των δύο χωρών, προετοιμάζοντας παράλληλα το έδαφος για την ανάπτυξη της μεταξύ τους συνεργασίας αλλά και για την ευρωατλαντική πορεία της Βόρειας Μακεδονίας. Στη βάση εκείνης της συμφωνίας, οι δύο πλευρές συνέστησαν και μια Κοινή Διεπιστημονική Επιτροπή Ιστορικών και Εκπαιδευτικών Ζητημάτων που θα αναλάμβανε να επιλύσει τις μεταξύ τους ιστορικές εκκρεμότητες.

Ο διεθνής παράγοντας είχε τότε καλωσορίσει εκείνη την «ιστορική» συμφωνία ως ένα «θετικό βήμα προς τα εμπρός για τις σχέσεις καλής γειτονίας» το οποίο «ενισχύει την ευρωπαϊκή προοπτική» της Βόρειας Μακεδονίας.

Περίπου δύο χρόνια μετά, ωστόσο, οι δύο χώρες ξεθάβουν και πάλι τα τσεκούρια, με την κυβέρνηση της Βουλγαρίας να επισείει μάλιστα ως απειλή το βέτο που έχει στα χέρια της ως κράτος-μέλος της ΕΕ, ένα βέτο που της επιτρέπει προφανώς να τορπιλίσει/μπλοκάρει την ενταξιακή πορεία των Σκοπίων.

Στην πρωτεύουσα της Βουλγαρίας πραγματοποιήθηκε χθες, 30 Σεπτεμβρίου, συνάντηση υπό τον πρόεδρο Ρούμεν Ράντεφ με θέμα την «Επισκόπηση των διμερών σχέσεων Βουλγαρίας-Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας στον απόηχο των αποτελεσμάτων της Κοινής Διεπιστημονικής Επιτροπής Ιστορικών και Εκπαιδευτικών Ζητημάτων και της αναμενόμενης πρόσκλησης προς τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ». Στη συνάντηση πήραν μέρος, πέρα από τον πρωθυπουργό Μπόικο Μπορίσοφ, ο υπουργός Άμυνας, Κρασιμίρ Καρακατσάνοφ, η υπουργός Εξωτερικών, Εκατερίνα Ζαχάριεβα κ.ά.

«Η ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σημαντική, αλλά αυτή δεν μπορεί να γίνεται σε βάρος της Βουλγαρίας και μέσω της παραποίησης της ιστορίας», διακήρυξε ο Βούλγαρος πρωθυπουργός μετά το πέρας της χθεσινής συνάντησης.

«Η διμερής Επιτροπή για ιστορικά και εκπαιδευτικά ζητήματα έκανε πολλή δουλειά. Είχε μέχρι τώρα επτά συναντήσεις... Ελπίζω να μην συνεχιστεί αυτός ο “πόλεμος” που κάνουν τα Σκόπια... Δεν νομίζω ότι θα ήταν σωστό να τους σταματήσουμε αυτήν τη χρονική στιγμή από την ενταξιακή τους πορεία προς την ΕΕ... Θέλουμε και την Αλβανία να προχωρήσει μαζί με τη Βόρεια Μακεδονία στην πορεία της προς την ΕΕ. Ωστόσο ποτέ δεν είπαμε ότι υποστηρίζουμε άνευ όρων την προσχώρησή τους. Η στάση της Βουλγαρίας είναι σαφής: Η ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ είναι εξαιρετικά σημαντική. Αυτή η ένταξη, ωστόσο, εξαρτάται από αυτούς και δεν μπορεί να γίνεται σε βάρος μας», συνέχισε ο Μπορίσοφ.

«Η Βουλγαρία πάντα υποστήριζε την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ, αλλά αυτή η υποστήριξη δεν είναι άνευ όρων. Το έχουμε δηλώσει επανειλημμένα σε όλες τις Συνόδους Κορυφής της ΕΕ», σημείωσε από την πλευρά της, σε ανάλογο πνεύμα, η υπουργός Εξωτερικών, Εκατερίνα Ζαχάριεβα.

Πιο «σκληρός», ο υπουργός Άμυνας της Βουλγαρίας και αναπληρωτής πρωθυπουργός, Κρασιμίρ Καρακατσάνοφ, δήλωσε: «Δημιουργήθηκε μια Μεικτή Ιστορική Επιτροπή, αποτελούμενη από επαγγελματίες ιστορικούς από τις δύο χώρες, η οποία εξουσιοδοτήθηκε να εργαστεί με ταχείς ρυθμούς για να καταλήξει σε μια κοινή και ειλικρινή ερμηνεία της κοινής μας ιστορίας και να την θέσει στο επίκεντρο του περιεχομένου των εγχειριδίων που διδάσκονται στα σχολεία. Η Επιτροπή αυτή υπάρχει εδώ και δύο σχεδόν χρόνια, αλλά τα αποτελέσματα της εργασίας της, αν θεωρήσουμε ότι υπάρχουν αποτελέσματα, είναι εξαιρετικά απογοητευτικά. Αυτό θα πρέπει να καταλογηστεί εξ ολοκλήρου στην πλευρά της (σ.σ. Βόρειας) Μακεδονίας, η οποία προσπαθεί συνεχώς να επιβραδύνει το ρυθμό, να δημιουργεί εμπόδια και να κάνει τα πάντα για να διαστρεβλώσει την έννοια των αρχικών ιστορικών εγγράφων... Ένα Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα διεξαχθεί σε λίγες μέρες από σήμερα, στις 17 Οκτωβρίου, και η Βουλγαρία θα πρέπει να αποφασίσει εάν θα στηρίξει τη (σ.σ. Βόρεια) Μακεδονία ώστε να μπορέσει να λάβει ημερομηνία έναρξης διαπραγματεύσεων για την ένταξή της στην ΕΕ... Δεν είμαι αισιόδοξος ότι η μακεδονική πλευρά θα καταφέρει να ξεπεράσει τους περιορισμούς της και ότι θα καταλήξει σε ένα αποτέλεσμα που θα επιτρέψει στη Βουλγαρία να συνεχίσει να στηρίζει τη χώρα αυτή. Ελπίζω να κάνω λάθος».

Σημειώνεται ότι, αν και η Βουλγαρία είχε αναγνωρίσει ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 τη σημερινή Βόρεια Μακεδονία ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας», εκείνη συνέχιζε να μην αναγνωρίζει την ύπαρξη ούτε «μακεδονικού έθνους» ούτε «μακεδονικής γλώσσας», με τις δύο χώρες παράλληλα να διαφωνούν και για συγκεκριμένα ιστορικά γεγονότα (όπως είναι η εξέγερση του Ίλιντεν του 1903) καθώς και για συγκεκριμένα ιστορικά πρόσωπα (όπως είναι ο Γκότσε Ντέλτσεφ). Η Βουλγαρία κατά καιρούς κατηγορούσε μάλιστα τα Σκόπια για «αλυτρωτισμό» και «επιθετικό εθνικισμό», ενώ παράλληλα αποκήρυσσε τον καλούμενο «μακεδονισμό» του Γκρούεφσκι ως «αντι-βουλγαρικό».