Τέσσερις πρόεδροι ζητούν Βόρεια Μακεδονία και Αλβανία να μπουν στην Ε.Ε.

Τέσσερις Πρόεδροι στηρίζουν την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων Βόρειας Μακεδονίας και Αλβανίας. Σε κοινή επιστολή που απέστειλαν ο Πρόεδρος του ΕυρωπαΪκού Συμβουλίου Ντόλαντ Τουσκ, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ντέιβιντ Σασόλι, καθώς και ο νυν και η επερχόμενη πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν καλούν τους συναδέλφους τους να δώσουν την πολυπόθητη ημερομηνία έναρξης της διαδικασίας ένταξης στην Ε.Ε. σε Σκόπια και Τίρανα. 

«Η Βόρεια Μακεδονία και η Αλβανία έκαναν αυτό που τους ζητήσαμε να κάνουν. Η επίτευξη αυτού του στόχου απαιτεί σημαντική προσπάθεια από τους πολίτες τους, για τους οποίους η ευρωπαϊκή προοπτική υπήρξε μια μεγάλη πηγή κινήτρων και αποφασιστικότητας», υπογραμμίζουν, καλώντας ηγέτες και υπουργούς να κρατήσουν την αυστηρότητά τους για αργότερα, επί της ενταξιακής διαδικασίας.

Πιο αναλυτικά, οι πρόεδροι σημειώνουν ότι «τον περασμένο Ιούνιο συμφωνήσαμε να καταλήξουμε σε σαφή και ουσιαστική απόφαση για την έναρξη διαπραγματεύσεων προσχώρησης με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία το αργότερο μέχρι τον Οκτώβριο του 2019».

«Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται μπροστά σε μια στρατηγική επιλογή. Το αν η ΕΕ αποφασίζει τώρα να ξεκινήσει ενταξιακές συνομιλίες με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία αποτελεί δοκιμασία της ικανότητας της Ένωσης να ανταποκριθεί στις υποσχέσεις της και να κοιτάξει προς το μέλλον. Ο κόσμος μας αλλάζει γρήγορα. Για να μπορέσει η ΕΕ να υποστηρίξει το διεθνή της ρόλο και να προστατεύσει τα συμφέροντά της, θα πρέπει να συμβάλει στην ενσωμάτωση αυτών των ευρωπαϊκών χωρών που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον και έχουν εκπληρώσει τις προϋποθέσεις για την έναρξη της διαδικασίας προσχώρησης», τονίζουν.

«Δεν υπάρχει εγγύηση επιτυχίας. Θα υπάρξει πολλή σκληρή δουλειά για τις μεταρρυθμίσεις στην πορεία. Η ιδιότητα μέλους δεν θα γίνει εν μία νυκτί. Και οι δύο χώρες το γνωρίζουν αυτό. Παράλληλα, η συνεργασία της ΕΕ θα πρέπει να εμβαθυνθεί ώστε να συμβαδίζει με τη διεύρυνση, προς το αμοιβαίο συμφέρον των πολιτών της Ευρώπης και των υποψήφιων χωρών. Πιστεύουμε ότι τώρα είναι η στιγμή να ξεκινήσουμε τις ενταξιακές συνομιλίες και με τις δύο χώρες», καταλήγουν οι Πρόεδροι που υπογράφουν την επιστολή.

Μπρα-ντε-φερ σε εξέλιξη

Ένα ευρωπαϊκό μπρα-ντε-φερ βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη ενόψει του συμβουλίου των υπουργών που θα κληθεί να αποφασίσει για τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τον περασμένο Ιούνιο, η Βόρεια Μακεδονία και η Αλβανία είχαν πάρει την υπόσχεση ότι φέτος τον Οκτώβρη θα ξανασυζητηθεί η πιθανότητα να λάβουν ημερομηνία έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. 

Ήδη, οι… μηχανές ζεσταίνονται από όλες τις πλευρές για την τελική απόφαση των υπουργών με τις δύο πλευρές να πιέζουν όπως μπορούν. Από τη μία, η Γερμανία –παρά τις πρόσκαιρες αντιρρήσεις της- που ήδη ψήφισε στο Κοινοβούλιό της, αλλά και οι δορυφόροι της τάσσονται παραδοσιακά υπέρ της διεύρυνσης και της ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Ωστόσο, ο Γάλλος Πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν είναι ο πρωταγωνιστής της ομάδας των χωρών που αντιστέκονται σθεναρά, μαζί με μια ομάδα χωρών όπως η Ολλανδία και η Δανία. 

Σε αυτήν την εξίσωση, ήρθε να προστεθεί η επιλογή της εκλεγμένης Προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλας Φον Ντερ Λάιεν να τοποθετήσει τον Ούγγρο Επίτροπο στο χαρτοφυλάκιο της διεύρυνσης. Ήταν μία επιλογή που οπωσδήποτε… κρύβει εκπλήξεις και φάνηκε από το γεγονός ότι ο Λάζλο Τρότσανι απορρίφθηκε από το Ευρωκοινοβούλιο πριν ακόμη φτάσει στις ακροάσεις –πρωτοφανές περιστατικό στα χρονικά!

Σε μια τόσο ασταθή κατάσταση, το Συμβούλιο της 15ης Οκτωβρίου φαντάζει πολύ μακριά. Παρόλο που η γενική αίσθηση είναι ότι η απαιτούμενη ομοφωνία για το πράσινο φως της διεύρυνσης είναι εξαιρετικά δύσκολη να επιτευχθεί, μέχρι τελευταία στιγμή όλα μπορεί να αλλάξουν. 

Η συζήτηση του Οκτωβρίου θα αφορά γενικά τα Δυτικά Βαλκάνια, αλλά είναι κοινό μυστικό ότι οι χώρες με τις μεγαλύτερες πιθανότητες είναι η Βόρεια Μακεδονία και η Αλβανία. Παρά το γεγονός ότι στο ανακοινωθέν του Ιουνίου δεν υπάρχει η δέσμευση ότι οι δύο χώρες θα προχωρήσουν μαζί, θεωρείται δεδομένο ότι οι φάκελοι θα παραμείνουν συνδεδεμένοι.

Στην πράξη, όλοι παραδέχονται ότι οι δύο χώρες δεν βρίσκονται στο ίδιο σημείο. Ενώ τα Σκόπια έχουν κάνει πολλά βήματα, με κυριότερο αυτό της υπογραφής της Συμφωνίας των Πρεσπών με την Ελλάδα, τα Τίρανα έχουν παραμείνει πίσω στις μεταρρυθμίσεις που απαιτούν οι Βρυξέλλες, όπως η υπεράσπιση του Κράτους Δικαίου και η πάταξη της διαφθοράς. 

Αυτό αποτυπώθηκε και κατά την επίσκεψη του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ την περασμένη Τρίτη σε Σκόπια και Τίρανα. Ο πρόεδρος Τουσκ εμφανίστηκε ενθουσιασμένος στη Βόρεια Μακεδονία, δηλώνοντας ότι «τα Σκόπια είναι το καλύτερο δυνατό μέρος όπου θα ήθελα να απευθύνω έκκληση στους ηγέτες της ΕΕ: τώρα είναι η δική σας σειρά. Η Βόρεια Μακεδονία έχει κάνει ήδη το δικό της καθήκον». 

Στην Αλβανία πάλι, επέλεξε… άλλα λόγια να αγαπιόμαστε. «Η ένταξη της Αλβανίας στην ΕΕ είναι προς το συμφέρον ολόκληρης της Ευρώπης. Επειδή δεν θα υπάρξει σταθερή και ασφαλής Ευρώπη χωρίς την ένταξη όλων των Βαλκανίων στην ΕΕ. Αυτό που διακυβεύεται είναι το κοινό μας μέλλον», δήλωσε ο Πρόεδρος Τουσκ. Και ο ίδιος πάντως υποστήριξε ότι οι φάκελοι των δύο χωρών πρέπει να συνεχίσουν να πηγαίνουν «πακέτο».

Το παρασκήνιο

Η παρούσα Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κάνει ο,τι μπορεί για να στηρίξει την ένταξη των δύο χωρών. Η Ύπατη αντιπρόσωπος για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής Φεντερίκα Μογκερίνι, αλλά και ο αρμόδιος Επίτροπος Διεύρυνσης Γιοχάνες Χαν δε χάνουν την ευκαιρία να τονίσουν τα θετικά βήματα που έχουν γίνει, αλλά και την πρόθεση της Κομισιόν Γιούνκερ για έναρξη των διαπραγματεύσεων και του ανοίγματος των κεφαλαίων της διεύρυνσης.

Επισήμως, οι τέσσερις χώρες της Ομάδας του Βίσεγκραντ (Τσεχία, Ουγγαρία, Πολωνία και Σλοβακία) υποστηρίζουν επισήμως την ένταξη των πέντε βαλκανικών χωρών  στην ΕΕ (Αλβανία, Βοσνία Ερζεγοβίνη, Βόρεια Μακεδονία, Μαυροβούνιο και Σερβία). Πέρα από τα συμφέροντα που έχουν στην περιοχή, η επιλογή τους γίνεται και για να αντιταχθούν στον Γάλλο Πρόεδρο που έχει επανειλημμένως ασκήσει κριτική στην πολιτική των χωρών αυτών στο μεταναστευτικό. 

Από την άλλη, ο ίδιος ο Ε. Μακρόν έχει καταφέρει να «κυριαρχήσει» μέσω της επιλογής των προσώπων στα ανώτατα αξιώματα. Η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν ήταν δική του πρόταση και αυτό δε θα μπορέσει να το ξεχάσει εύκολα η νέα Πρόεδρος της Κομισιόν… Καθόλου τυχαίο δεν πρέπει να θεωρείται το γεγονός ότι οι εκτιμήσεις διπλωματών από τις Βρυξέλλες αναφέρουν πως, με την επιλογή του Ούγγρου Επιτρόπου, η νέα Πρόεδρος υποβαθμίζει τη σημασία του συγκεκριμένου χαρτοφυλακίου.

Οι χώρες που απορρίπτουν τη διεύρυνση ή που είναι επιφυλακτικές κρατούν ακόμη κλειστά τα χαρτιά τους. Ο μόνος που έχει αναλάβει τη δυναμική εκπροσώπηση του άτυπου –προς το παρόν- γκρουπ είναι ο Πρόεδρος Μακρόν. Ακόμη και κατά τη Σύνοδο Κορυφής για την επιλογή των νέων προέδρων των ευρωπαϊκών θεσμών και ενώ οι συνομιλίες βρίσκονταν ακόμη σε αδιέξοδο, ο Γάλλος Πρόεδρος δεν έχασε την ευκαιρία να πει – με άλλα λόγια- πως με τόσο μεγάλες διαφορές και διχασμούς στο εσωτερικό της ΕΕ, το ενδεχόμενο ένταξης νέων χωρών και μάλιστα «δύσκολων» απομακρύνεται.

Θέση της Ελλάδας

Η Ελλάδα στηρίζει την ενταξιακή προοπτική των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων υπό τις προϋποθέσεις της αιρεσιμότητας και της αρχής των ιδίων επιδόσεων.  Αυτό δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, αρμόδιος για ευρωπαϊκά θέματα, Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης. Όπως είπε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, η Ελλάδα συμφωνεί στην σύνδεση των φακέλων Βόρειας Μακεδονίας- Αλβανίας.

Σύμφωνα με τα όσα είπε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, η χώρα μας δίνει έμφαση στην εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών και ειδικά όσοναφορά στην συμμόρφωση με τις συνταγματικές αλλαγές που έχουν θεσπιστεί, την πλήρη εγκατάλειψη κάθε στοιχείου αλυτρωτισμού και την τήρηση των αρχών του Κράτους Δικαίου.

Όσον αφορά στην Αλβανία, ο αν. υπουργός επισήμανε ότι η Ελλάδα υποστηρίζει την ενταξιακή της προοπτική, υπό τον όρο πως η χώρα θα εκπληρώσει το σύνολο των 5 καίριων προτεραιοτήτων που έχει θέσει η ΕΕ. Ταυτόχρονα, όμως, τόνισε πως αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στα δικαιώματα της εκεί ελληνικής εθνικής μειονότητας, ιδίως των περιουσιακών.