Κλιματική αλλαγή: Καν'το όπως η Κόστα Ρίκα

Το μερίδιο ανανεώσιμων πηγών στο σύστημα παραγωγής ενέργειας της Κόστα Ρίκα στην Κεντρική Αμερική έφτασε φέτος το 98,84%, ανακοίνωσε προ ημερών η κρατική επιχείρηση παραγωγής ενέργειας Instituto Costarricense de Electricidad (ICE). (Σημειωτέον ότι αυτό συμβαίνει παρότι η κατανάλωση ηλεκτρισμού στη χώρα αυξήθηκε κατά 4,2 φορές μεταξύ 1980 και 2009, λόγω των υψηλών ρυθμού εξηλεκτρισμού και ενώ η Κόστα Ρίκα είναι και εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας).

Δεν είναι όμως μόνο στην παραγωγή ηλεκτρισμού από μη ρυπογόνες πηγές που η μικρή χώρα της Λατινικής Αμερικής διεκδικεί την παγκόσμια πρωτοπορία στο θέμα της προστασίας του περιβάλλοντος, αλλά και δίνει ένα πολύ μεγάλης, παγκόσμιας σημασίας παράδειγμα για το τι μπορεί να κάνουν μια ηγεσία με σαφές όραμα και στρατηγική και μια κοινωνία που το ασπάζεται ενεργά, ακόμα και αντιμέτωπες με τις συνήθεις ισχυρές πιέσεις των βιομηχανιών ορυκτών καυσίμων και άλλων ρυπογόνων βιομηχανικών λόμπι.

«Πρωταθλητές της Γης» 

Αναγνωρίζοντας τα επιτεύγματα της χώρας, ο ΟΗΕ της απένειμε φέτος το βραβείο «Champions of the Earth», τη σημαντικότερη διάκριση του διεθνούς οργανισμού για τα θέματα του περιβάλλοντος, για το ρόλο της στην προστασία της φύσης και τις φιλόδοξες πολιτικές της για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, που την έχουν καταστήσει «παγκόσμιο ηγέτη» στο θέμα της βιωσιμότητας.

Στόχος να γίνει η δεύτερη χώρα στον κόσμο με «ουδετερότητα άνθρακα»

H Κόστα Ρίκα επιδιώκει να γίνει το 2021, ταυτόχρονα με τον εορτασμό των 200 χρόνων από την ανεξαρτησία της από τους Ισπανούς, η δεύτερη χώρα στον κόσμο με «ουδετερότητα άνθρακα» (μετά το Μπουτάν). Ουδετερότητα άνθρακα σημαίνει να απορροφάς από την ατμόσφαιρα όσον άνθρακα εκπέμπεις.  Αλλά δεν είναι μόνο οι εκπομπές άνθρακα. Η Κόστα Ρίκα έχει επίσης κάνει μεγάλες προόδους στο θέμα της αναδάσωσης, της προστασίας της βιοποικιλότητας (η ίδια διαθέτει το 6% της παγκόσμιας βιοποικιλότητας), ενώ έχει ένα πρόγραμμα σταδιακής αντικατάστασης των υπαρχόντων αυτοκινήτων με υβριδικά και ηλεκτρικά. Μετά την αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τα αυτοκίνητα είναι ο βασικός εναπομένων παράγων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου.

Η Κόστα Ρίκα είναι επίσης από τους πρωταγωνιστές στην αντιμετώπιση της ρύπανσης των θαλασσών από πλαστικά, ιδίως πλαστικές συσκευασίες μιας χρήσης. Το πρόβλημα αυτό είναι μείζον γιατί, έτσι που πάμε, λένε οι επιστήμονες, μισο-αστεία, μισο-σοβαρά, μέχρι τα μέσα του αιώνα θα υπάρχουν στους ωκεανούς περισσότερες πλαστικές σακούλες παρά ψάρια!

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του ΑΠΕ-ΜΠΕ, η Κόστα Ρίκα είναι διεθνώς πρωτοπόρα και στην έρευνα για νέες μορφές ενέργειας και εκεί θα οργανωθεί το 2020 ένα συνέδριο επιστημόνων από τη Βόρεια και τη Νότια Αμερική με θέμα νέους τρόπους εκμετάλλευσης της ενέργειας των θαλασσών.

Προς στιγμήν, η μικρή κεντροαμερικανική χώρα είχε ενδιαφερθεί, από κοινού με μια εταιρεία του αεροδιαστημικού τομέα των ΗΠΑ, και για την παραγωγή ενέργειας από υδρογόνο, που ορισμένοι αναλυτές διεθνώς θεωρούν ως την «ενέργεια του μέλλοντος», η έρευνα όμως στον τομέα αυτό σταμάτησε και τα συμβόλαια ακυρώθηκαν, προκαλώντας μεγάλες διαμαρτυρίες της κοινής γνώμης και επικρίσεις προς την κυβέρνηση. Από όλα αυτά, σημειωτέον, η Κόστα Ρίκα είχε οικονομικό όφελος και όχι κόστος. Μη χρησιμοποιώντας επί 20 χρόνια ορυκτά καύσιμα για την παραγωγή ηλεκτρισμού υπολογίζεται ότι κέρδισε 482,4 εκατομμύρια δολάρια. Τα οικονομικά οφέλη δεν περιορίζονται εκεί, γιατί η χώρα έχει επίσης οργανώσει μια προσοδοφόρα «βιομηχανία» οικο-τουρισμού.

Άλλωστε τα ίδια τα επιτεύγματά της στην οικολογία και οι διεθνείς δραστηριότητές της στον τομέα αυτό, έχοντας μια διεθνή ακτινοβολία αυξάνουν την «ήπια (πολιτική) ισχύ» της χώρας και την καθιστούν ακόμα πιο ελκυστική ως τουριστικό προορισμό.

Φέτος και μέχρι τώρα η υδροηλεκτρική ενέργεια παρήγαγε το 67,5% της συνολικής ηλεκτρικής ενέργειας, παρά τις ξηρασίες που έπληξαν την περιοχή, η αιολική ενέργεια το 17%, η γεωθερμική το 13,5%. Η ηλιακή ενέργεια και η βιομάζα είναι κάτω του 1%, το μερίδιο όμως της πρώτης αναμένεται να αυξηθεί λόγω της εισαγωγής και εγκατάστασης μεγάλου αριθμού κινεζικών φωτοβολταϊκών. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας γίνεται από 100 εγκαταστάσεις, κρατικές, αγροτοσυνεταιριστικές και ιδιωτικές.

Να προσθέσουμε τέλος ότι η Κόστα Ρίκα διακρίνεται και από μία άλλη πρωτοτυπία. Η επανάσταση των στρατιωτικών της(!) το 1948, οδήγησε στην κατάργηση των ενόπλων δυνάμεων, αφού η ηγεσία που ανέδειξε, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υφίσταται εξωτερική απειλή κατά της χώρας. Έκτοτε η χώρα διαθέτει μόνο αστυνομική δύναμη και μια ειδική δύναμη που υπάγεται στην Προεδρία της. Οι μεγάλες πιστώσεις που πήγαιναν παλαιότερα στις ένοπλες δυνάμεις διατίθενται έκτοτε και για πολλές δεκαετίες στην αντιμετώπιση κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων.