Γιατί ο Τραμπ άδειασε τους Κούρδους στη Συρία;

Ακόμη και αν την προσεγγίσει κανείς υπό το πρίσμα της εξυπηρέτησης στενά αμερικανικών γεωπολιτικών συμφερόντων σε Μέση Ανατολή και Μεσόγειο, η απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, να «δώσει τα κλειδιά» στον Ερντογάν καθώς αποσύρει τις αμερικανικές δυνάμεις από τη Συρία... δεν βγάζει απολύτως κανένα νόημα. Εκτός, βέβαια, και αν κάποιοι πίσω στην Ουάσιγκτον έχουν αποφασίσει ότι η Τουρκία του ισλαμιστή Ερντογάν είναι πια περισσότερο σημαντική ως σύμμαχος για τις Ηνωμένες Πολιτείες ακόμη και από το Ισραήλ.

Καλούμενος να πάρει αποφάσεις για τη Συρία, ένας Αμερικανός διαμορφωτής πολιτικής σήμερα θα έπρεπε κανονικά να επιμείνει στους στόχους που είχαν όντως θέσει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και το Πεντάγωνο, σε στόχους δήλαδή όπως:

• Η αποτροπή κάθε ενδεχομένου επανεμφάνισης μαχητών του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) ή άλλων τζιχαντιστικών στοιχείων στην πολύπαθη χώρα

• Η διακοπή και ει δυνατόν ανάσχεση της διείσδυσης του Ιράν στα εδάφη της Συρίας, ενός Ιράν το οποίο αναζητά διέξοδο στη Μεσόγειο διατηρώντας ήδη προκεχωρημένα φυλάκια επιρροής σε Υεμένη, Συρία, Λίβανο κ.ά.

• Ο περιορισμός των επεκτατικών φιλοδοξιών της Τουρκίας, μιας Τουρκίας που υπενθυμίζεται πως έχει στηρίξει τα τελευταία χρόνια ανοιχτά τους Αδελφούς Μουσουλμάνους αλλά και τη Χαμάς διατηρώντας παράλληλα ανοιχτούς διαύλους και με τζιχαντιστές (σίγουρα έως το 2015 αλλά και πιο πρόσφατα, με την Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ για παράδειγμα).

• Ιδανικά, ένας Αμερικανός διαμορφωτής πολιτικής θα ήθελε να μπορέσει να καταλήξει και σε μια κάποιου είδους «συμφωνία» με τη Ρωσία για τις μεταπολεμικές ισορροπίες στην περιοχή, μια Ρωσία που είναι σαφές πια πως ό,τι και αν γίνει δεν πρόκειται να φύγει από τη Συρία (καθώς διατηρεί στρατηγικά «πολύτιμες» στρατιωτικές βάσεις σε Χμεϊμίμ/Λαττάκεια και Ταρτούς).

Αυτοί, λοιπόν, ή τουλάχιστον κάποιοι από αυτούς θα έπρεπε να είναι, λογικά μιλώντας, οι στόχοι της αμερικανικής κυβέρνησης.

Η απόφαση του Τραμπ, ωστόσο, να αφήσει το πεδίο ελεύθερο στην Τουρκία του Ερντογάν, προκειμένου η τελευταία να αναλάβει στρατιωτική δράση κατά των Κούρδων, καθώς η Ουάσιγκτον θα αποσύρει το σύνολο των αμερικανικών δυνάμεων από τη Συρία, δεν εξυπηρετεί κανέναν από τους παραπάνω στόχους. Εκτός και αν πιστεύει ξαφνικά πιστεύει κανείς ότι ο «ακραίος» Ερντογάν που έκανε μπίζνες με το Ιράν κατά παραβίαση των αμερικανικών κυρώσεων, που εξόπλιζε τζιχαντιστές και στήριζε ακραίους (Μουσουλμανική Αδελφότητα, Χαμάς) είναι πλέον κατάλληλος για να... υπερασπίζεται τα συμφέροντα των ΗΠΑ και του Ισραήλ στη Μέση Ανατολή.

Στον αντίποδα μάλιστα, η απόφαση του Αμερικανού προέδρου δημιουργεί πρωτοφανή σύγχυση ως προς την ακολουθούμενη αμερικανική στρατηγική (εάν πρακτικά υπάρχει πια κάτι τέτοιο). Υπενθυμίζεται, άλλωστε, ότι ο Τραμπ είχε ανακοινώσει κάτι ανάλογο (περί μαζικής αποχώρησης των Αμερικανών από τη Συρία) και τον Δεκέμβριο του 2018, μια αμφιλεγόμενη απόφαση που μπορεί τελικώς να μην υλοποιήθηκε αλλά πρόλαβε εν τω μεταξύ να οδηγήσει στις παραιτήσεις κορυφαίων αξιωματούχων πίσω στην Ουάσιγκτον (Μπρετ ΜακΓκερκ, του Τζιμ Μάτις).

Υπάρχει όμως και άλλα πρακτικά θέματα που δεν γίνεται κανείς να αγνοήσει:

• Ένα είναι το τι θα γίνει με τους συνολικά δεκάδες χιλιάδες τζιχαντιστές που βρίσκονται σήμερα κρατούμενοι σε ειδικές εγκαταστάσεις στη βόρεια Συρία φρουρούμενες κυρίως από Κούρδους. Εάν οι Κούρδοι τραπούν σε φυγή, τότε οι τζιχαντιστές τι θα κάνουν; Και πως προτίθεται η ισλαμική Τουρκία να «προσεγγίσει» αυτούς τους ανθρώπους, που υπό μια έννοια αποτελούν και εν δυνάμει τρομοκρατική απειλή.

• Και ένα δεύτερο είναι... οι ίδιες οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), ο εξοπλισμένος δηλαδή από τις ΗΠΑ συνασπισμός των στρατιωτικών δυνάμεων που πολεμούσαν με κεντρικό πυλώνα τους Κούρδους (YPG/YPJ) τα τελευταία χρόνια ενάντια στους τζιχαντιστές στη Συρία. Ακόμη και αν οι μέχρι πρότινος 2.000 Αμερικανοί φύγουν τελικώς όλοι από τη Συρία, οι 60.000 με 100.000 λοιποί μαχητές των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων θα μείνουν. Και το πως θα «σταθούν» αυτοί οι 60.000 με 100.000 απέναντι στις τουρκικές δυνάμεις, μένει να φανεί... Κάποιοι Κούρδοι, πάντως, ήδη απειλούν με «ολοκληρωτικό πόλεμο».

Οπως άλλωστε με ενδιαφέρον αναμένεται να φανεί και η στάση που θα κρατήσουν οι υποστηριζόμενες από τη Ρωσία δυνάμεις του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ απέναντι στους προελαύνοντες Τούρκους. Για την ιστορία, πάντως, τις προηγούμενες τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία τα έτη 2016-2018 («Ασπίδα του Ευφράτη», «Κλάδος Ελαίας»), το καθεστώς Άσαντ τις είχε αποκηρύξει ως «εισβολή».

Στη σκιά όλων των προαναφερθέντων, είναι σαφές ότι η απόφαση του Τραμπ να αφήσει το πεδίο ελεύθερο στη Συρία για τον Ερντογάν δεν βγάζει απολύτως κανένα γεωπολιτικό νόημα. Εκτός, βέβαια, και αν οι αιτίες είναι άλλες... σαν εκείνες που αναφέρει για παράδειγμα ο Αμερικανός νομπελίστας οικονομολόγος, Πολ Κρούγκμαν, μέσω Twitter, ότι δηλαδή ο Τραμπ πρόδωσε τους Κούρδους στη Συρία

• είτε επειδή «έχει επιχειρηματικά συμφέροντα στην Τουρκία»

• είτε επειδή «ο Ερντογάν που είναι άγριος και αυταρχικός του αρέσει σαν τύπος»

• είτε επειδή «έτσι του υπαγόρευσε να κάνει το αφεντικό του, ο Βλάντιμιρ Πούτιν»