Η Ιταλία στο εδώλιο του ΟΗΕ για την υποχρεωτική αποβίβαση μεταναστών στη Λιβύη

Μια Μη Κυβερνητική Οργάνωση νομικών προσέφυγε σήμερα κατά της Ιταλίας σε Επιτροπή του ΟΗΕ εξ ονόματος ενός Νοτιοσουδανού, ο οποίος εξαναγκάσθηκε να αποβιβασθεί σε λιβυκό λιμάνι μετά την διάσωσή του από φορτηγό πλοίο στη Μεσόγειο. Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, η οποία αποτελείται από 18 ειδικούς και υπάγεται στην Υπάτη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, παρέχει γνωμοδοτήσεις, οι οποίες δεν έχουν όμως δεσμευτικό χαρακτήρα για τα κράτη.

Ωστόσο, αυτή είναι η πρώτη φορά που κατατίθεται μια προσφυγή αυτού του είδους ενώπιον μιας τέτοιας αρχής, υπογραμμίζει σε ανακοίνωσή του η μκο Παγκόσμιο Δίκτυο Νομικής Δράσης (GLAN), η οποία έκανε την κίνηση αυτή. Η ΜΚΟ κατήγγειλε την πρακτική της «ιδιωτικοποίησης των επαναπροωθήσεων, στο πλαίσιο της οποίας παράκτια κράτη της ΕΕ ζητούν από φορτηγά να μεταφέρουν πίσω, σε μη ασφαλή μέρη, τους πρόσφυγες και άλλους ανθρώπους που χρήζουν προστασίας, κατά παράβαση των υποχρεώσεών τους στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Ο νεαρός Νοτιοσουδανός, ο οποίος ζει τώρα στη Μάλτα, που έχει καταθέσει αίτημα χορήγησης ασύλου, για λογαριασμό του οποίου έγινε η προσφυγή ενώπιον της Επιτροπής αυτής του ΟΗΕ, είχε προσπαθήσει να φτάσει στην Ευρώπη τον Νοέμβριο του 2018 μαζί με σχεδόν 100 μετανάστες. Ηλικίας τότε 19 ετών, είχε διασωθεί μαζί με άλλους μετανάστες στις 8 Νοεμβρίου ανοιχτά των ακτών της Λιβύης από ένα εμπορικό πλοίο με σημαία Παναμά, το Nivin.

Σύμφωνα με το δίκτυο GLAN, το ιταλικό Κέντρο Συντονισμού Θαλάσσιων Διασώσεων (MRCC) είχε ζητήσει στις 7 Νοεμβρίου από το Nivin να διασώσει τους μετανάστες και στη συνέχεια να απευθυνθεί στη λιβυκή ακτοφυλακή. Μόλις έφτασε στο λιμάνι της Μισράτα στη δυτική Λιβύη, στις 10 Νοεμβρίου, οι μετανάστες αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν το πλοίο φοβούμενοι κακομεταχείρισή τους με εξαίρεση μια μικρή ομάδα.

Οι περίπου 80 μετανάστες που παρέμειναν στο πλοίο αποβιβάστηκαν χωρίς τη θέλησή τους περίπου δέκα ημέρες αργότερα, με τον ΟΗΕ να εκφράζει τη λύπη του τότε για την απουσία μιας ειρηνικής ρύθμισης παρά τις προσπάθειες μεσολάβησης. Σύμφωνα με την ΜΚΟ GLAN, οι μετανάστες «απομακρύνθηκαν βίαια από το πλοίο από τις λιβυκές δυνάμεις ασφαλείας». Ο νεαρός Νοτιοσουδανός τραυματίστηκε στο πόδι από σφαίρα, στη συνέχεια «κρατήθηκε αυθαίρετα, ανακρίθηκε, ξυλοκοπήθηκε, υποχρεώθηκε σε καταναγκαστική εργασία και στερήθηκε (ιατρικής) περίθαλψης για μήνες».

Στα τέλη του Οκτωβρίου, η Ιταλία αποφάσισε να ανανεώσει μια πολύ αμφιλεγόμενη συμφωνία, η οποία κρίθηκε ωστόσο αποτελεσματική, που είχε υπογράψει το 2017 με τη Λιβύη, η οποία προβλέπει την παροχή οικονομικής βοήθειας και την εκπαίδευση τις λιβυκής ακτοφυλακής για να εμποδίζει τις αποχωρήσεις μεταναστών με την υποστήριξη της ΕΕ.

Σύμφωνα με την ΜΚΟ GLAN, οι «ιδιωτικοποιημένες επαναπροωθήσεις» μεταναστών αυξήθηκαν πολύ από τον Ιούνιο του 2018. «Οι ιταλικές αρχές έχουν αναθέσει σε ιδιώτες τις δικές τους παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ώστε να αποφεύγουν οποιαδήποτε ευθύνη. Ωστόσο η Ιταλία φέρει την ευθύνη για αυτές τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων», δήλωσε η Νοεμί Μαγκουλιανέν, νομική ερευνήτρια της GLAN.