Φινλανδία: Τέλος στο μαρτύριο των αστέγων προσφέροντας δωρεάν κατοικίες

Στη Φινλανδία, ο αριθμός των αστέγων έχει σημειώσει ραγδαία πτώση. Ο λόγος; Η χώρα εφαρμόζει ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα που λέγεται «Πρώτα η στέγη» (Housing first). Συγκεκριμένα, όσοι πολίτες είναι άστεγοι ή αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να μείνουν δίχως σπίτι φιλοξενούνται σε μικρά διαμερίσματα, ενώ παράλληλα το κράτος φροντίζει για την ψυχολογική στήριξή τους. Μάλιστα, για την ένταξη στο πρόγραμμα δεν υπάρχουν όροι ή προϋποθέσεις.

Το 2008 μπορούσε να δει κανείς σκηνές και καλύβες στα πάρκα του Ελσίνκι, αφού οι άστεγοι κατασκεύαζαν αυτοσχέδια σπίτια. Από τη δεκαετία του 1980 η φινλανδική κυβέρνηση προσπαθεί να μειώσει τα ποσοστά των αστέγων. Ετσι, οικοδομήθηκαν κατοικίες, οι οποίες όμως ήταν διαθέσιμες για μικρό χρονικό διάστημα. Ως αποτέλεσμα, οι άστεγοι δεν μπορούσαν να αποκτήσουν σταθερότητα στη ζωή τους, αφού σύντομα επέστρεφαν στον δρόμο. Συγχρόνως, δεν μπορούσαν να πιάσουν δουλειά, καθώς για να εργαστεί κανείς στη Φινλανδία απαιτείται να έχει διεύθυνση κατοικίας. Επρόκειτο για έναν φαύλο κύκλο. Οι άστεγοι ήταν παγιδευμένοι.

Ωστόσο, το 2008 η κυβέρνηση της χώρας εισήγαγε μια νέα, επαναστατική πολιτική, με το πρόγραμμα «Πρώτα η στέγη». Από τότε τα ποσοστά των αστέγων έχουν γνωρίσει ραγδαία μείωση. Εν προκειμένω αξίζει να σημειωθεί πως η Φινλανδία είναι η μοναδική χώρα στην Ευρωπαϊκή Ενωση όπου οι άστεγοι μειώνονται, αντί να αυξάνονται.

Πώς, όμως, εφαρμόζεται το πρόγραμμα; Μη κυβερνητικές οργανώσεις κατασκευάζουν σπίτια, αγοράζουν διαμερίσματα ή ανακαινίζουν εγκαταλειμμένα κτίρια και κατόπιν τα προσφέρουν σε αστέγους. Τα διαμερίσματα έχουν συνήθως δύο ή τρία δωμάτια. Ετσι, οι άστεγοι μετατρέπονται σε ενοικιαστές αφού υπογράφουν μισθωτήρια. Οι ίδιοι οφείλουν να πληρώνουν τα έξοδα ενοικίασης και λειτουργίας, ενώ παράλληλα κοινωνικοί λειτουργοί που διατηρούν τα γραφεία τους στα κτίρια των κατοικιών αυτών βοηθούν σε οικονομικά και προσωπικά ζητήματα.

Τα αποτελέσματα του προγράμματος είναι εντυπωσιακά. Τέσσερις στους πέντε αστέγους απέκτησαν κανονική ζωή, εντασσόμενοι πλήρως στην κοινωνία. Τα τελευταία δέκα χρόνια έχουν διατεθεί 4.600 σπίτια. Ωστόσο, αυτή τη στιγμή στη χώρα υπάρχουν ακόμη 1.900 άστεγοι, οι οποίοι και αυτοί με κάποιον τρόπο δεν κοιμούνται έξω στους δρόμους, αφού φιλοξενούνται σε κρατικές δομές.

Βέβαια, η δημιουργία κατοικιών κοστίζει. Τα τελευταία δέκα χρόνια έχουν δαπανηθεί 270 εκατομμύρια ευρώ για την κατασκευή, την αγορά και την ανακαίνιση κτιρίων. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Juha Kaakinen, το κόστος αυτό είναι πολύ μικρότερο από το κόστος της έλλειψης στέγης.

Οταν οι άνθρωποι βρίσκονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, σημειώνονται επιθέσεις, τραυματισμοί, βλάβες. Τα συστήματα αστυνόμευσης, υγειονομικής περίθαλψης και Δικαιοσύνης καλούνται να παρεμβαίνουν συχνότερα, και αυτό κοστίζει χρήματα. Ομως, το πρόγραμμα «Πρώτα η στέγη» είναι φθηνότερο: Τώρα, το κράτος ξοδεύει 15.000 ευρώ λιγότερα ετησίως ανά άστεγο από ό,τι πριν. 

Με πληροφορίες από το scoop.me