Γερμανία: H φυγή των συνταξιούχων στο εξωτερικό - Ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας

Καθώς πλησίαζε η στιγμή της συνταξιοδότησής του πριν από μια δεκαετία, ο Γερμανός κρεοπώλης Βάλντεμαρ Χακστέτερ κοίταξε τα οικονομικά του και κατέληξε ότι ο ίδιος και η σύζυγός του Χίλντεγκαρντ δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να παραμείνουν στην πατρίδα τους.

Έτσι μετακόμισαν σε επαρχιακή περιοχή της Βουλγαρίας, όπου γνώριζαν ότι τα κοινά τους εισοδήματα των 1.200 ευρώ θα τους έδιναν τη δυνατότητα να αγοράσουν πολλά περισσότερα. «Ο μήνας κρατούσε περισσότερο από τη σύνταξή μας (στη Γερμανία) και δεν θέλαμε να επιβαρύνουμε τα παιδιά μας», δήλωσε ο 78χρονος Βάλντεμρ. Και εάν τότε οι Χακστέτερ πρωτοπόρησαν μεταναστεύοντας σε άλλη χώρα, τώρα ανήκουν σε μια ολόκληρη ομάδα αποδήμων. Από τότε που έφυγαν, η γερμανική οικονομία ευημέρησε, προσελκύοντας μια σταθερή ροή μεταναστών, που έφθασε στο αποκορύφωμα με πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους να διασχίζουν τα σύνορά της έπειτα από πρόσκληση της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ κατά τη προσφυγική κρίση του 2015.

Την ίδια δεκαετία, ο αριθμός των Γερμανών συνταξιούχων που, αντιμέτωποι με την προοπτική της φτώχειας, πείστηκαν να μετακομίσουν αλλού αυξήθηκε έως και οκτώ φορές. Αν και μέτριος ο αριθμός αυτός σε απόλυτους όρους, η τάση είναι σαφής. Το 2002, 107 Γερμανοί λάμβαναν τις συντάξεις τους στη Βουλγαρία ενώ το 2018 ο αριθμός τους ήταν 652. Η αντίστοιχη αύξηση στην Ταϊλάνδη ήταν από 671 στους 5.415 Γερμανούς.

Πολλοί, σαν τους Χακστέτερ, θα μεταναστεύσουν για οικονομικούς λόγους, ενώ αντίστοιχα είναι αυξανόμενος ο αριθμός των συνταξιούχων στη Γερμανία που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, αυτή η απώλεια αγοραστικής δύναμης αποτέλεσε παράγοντα για να εγκαταλείψουν οι μεγαλύτερης ηλικίας πολίτες - μια παραδοσιακά πιστή συντηρητική βάση ψηφοφόρων - τη συμμαχία της Μέρκελ στρεφόμενοι σε πιο ριζοσπαστικά κόμματα, αποδυναμώνοντας τη θέση της ως επικεφαλής της κυβέρνησης. Άλλοι σε αυτή την κατηγορία Γερμανών, με τους οποίους μίλησε το Reuters, επικαλέστηκαν την αντίληψη ότι οι αιτούντες άσυλο λαμβάνουν μεγαλύτερη οικονομική στήριξη από τους συνταξιούχους. Στις εθνικές εκλογές του 2017, ένας στους 10 ψηφοφόρους στην ηλικιακή ομάδα 60-69 ετών εγκατέλειψε τη συντηρητική συμμαχία της καγκελαρίου CDU/CSU και ένας στους 12 στράφηκε στο ακροδεξιό AfD.

Μια διαμάχη για τις κρατικές συντάξεις λίγο έφθασε να διαλύσει τον συνασπισμό της Μέρκελ με τους κεντροαριστερούς Σοσιαλδημοκράτες. Τον Νοέμβριο, συμφώνησαν να θεσπίσουν μια «βασική σύνταξη» για ανθρώπους που απασχολήθηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου.

Ωστόσο, αυτή η ανακωχή μοιάζει εύθραυστη και η συζήτηση για τις συντάξεις αναμένεται να είναι καθοριστικός παράγοντας στις επόμενες εθνικές εκλογές που αναμένεται να διεξαχθούν το 2021. Ενώ οι γερμανικές συντάξεις ξεπερνούν τον πληθωρισμό την τελευταία δεκαετία, έχουν εξίσου αυξηθεί και οι ανισότητες. Το ποσοστό των συνταξιούχων που ζουν σε καθεστώς φτώχειας αυξήθηκε πέρυσι στο 19% από 16% το 2017, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία.

«Σπίτι είναι εκεί που μπορώ να ζήσω»

«Για εμένα, σπίτι μου είναι εκεί που έχω την οικονομική δυνατότητα να ζήσω, και δεν μπορώ να ζήσω στη Γερμανία», δήλωσε ο Βάλντεμαρ. Το Σιράκοβο, το χωριό που ο ίδιος και η Χίλντεγκαρντ κατέληξαν, έχει συγκεντρώσει και άλλους ηλικιωμένους Γερμανούς, ενώ πολλοί από τους νεότερους Βούλγαρους κατοίκους του έχουν φύγει στο εξωτερικό για να δουλέψουν.

Η φυγή των Γερμανών συνταξιούχων για οικονομικούς λόγους φαίνεται να αντανακλά, αν και σε πολύ μικρότερη κλίμακα, τις ροές νέων μεταναστών από φτωχές σε πλουσιότερες χώρες, καθώς και οι δύο ομάδες αντιμετωπίζουν ένα αβέβαιο μέλλον.

Ο Γιοργκ Ντούνσμπαχ, Γερμανός καθολικός ιερέας που λειτουργεί στην Ταϊλάνδη, μιλά με λύπη για αυτούς που χάθηκαν χωρίς τους θρηνήσει κανείς αφού μετανάστευσαν μετά τη συνταξιοδότησή τους και έχασαν την επαφή με τις οικογένειές τους. «Κάθε χρόνο, 40 με 60 Γερμανοί, Ελβετοί ή Αυστριακοί υπήκοοι πεθαίνουν εδώ μόνοι, σχεδόν όλοι τους συνταξιούχοι», δήλωσε.

Αλλά στο Σιράκοβο, η καλή ζωή συνεχίζεται. Η Γερμανίδα γειτόνισσα των Χακστέτερ, η Μπριγκίτε Χάγκερ-Χορν, επισκέφθηκε το ζευγάρι για ένα ποτό.

«Θεωρώ ότι είναι….τρομερό σημάδι φτωχοποίησης που τόσοι πολλοί συνταξιούχοι δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα στη Γερμανία», είπε. «Είμαι ευγνώμων που είμαι εδώ. Φέτος κατάφερα για πρώτη φορά να φτιάξω το δικό μου κρασί», είπε. «Στην υγεία σας!».