Απόφαση-σταθμός: Αποδεκτές οι μαζικές απελάσεις παράνομων μεταναστών

Το Δικαστήριο του Στρασβούργου, υπό ευρεία σύνθεση με πρόεδρο τον Έλληνα πρόεδρο του ΕΔΔΑ, Λίνο-Αλέξανδρο Σισιλιάνο, με απόφαση που εξέδωσε χθες δικαίωσε την Ισπανία, η οποία αποφάσισε ομαδική επιστροφή στο Μαρόκο περίπου 75 πολιτών τρίτων χωρών -προσφύγων και μεταναστών- οι οποίοι επιχείρησαν να εισέλθουν παράνομα στην επικράτειά της. 

Κατά την κρίση του Δικαστηρίου, η ενέργεια των ισπανικών αρχών δεν παραβιάζει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), ειδικά το άρθρο 4 του τέταρτου Πρωτοκόλλου που απαγορεύει τις μαζικές απελάσεις. Στο σκεπτικό της σπάνιας απόφασης που έλαβε ομόφωνα το ΕΔΔΑ, αναφέρεται ότι οι ίδιοι οι μετανάστες έθεσαν τον εαυτό τους σε «παράνομη κατάσταση», αποφασίζοντας να εισέλθουν στα σύνορα της Ισπανίας όχι από εξουσιοδοτημένο σημείο εισόδου αλλά παράνομα.

Προσφυγή στο δικαστήριο έκαναν δύο νεαροί πολίτες αφρικανικών χωρών, οι οποίοι το 2014 μαζί με πολυπληθή ομάδα μεταναστών και προσφύγων, επιχείρησαν να υπερβούν την περίφραξη της αυτόνομης πόλης Μαλίλα στο Μαρόκο, η οποία ανήκει διοικητικά στην επικράτεια της Ισπανίας. Στην πόλη οι ισπανικές αρχές έχουν τοποθετήσει φράγμα 13 χιλιομέτρων με τρεις πρόσθετους παράλληλους φράκτες. Οι δύο νεαροί ήταν μέρος μεγαλύτερης ομάδας που επιχείρησε να μπει με αυτόν τον τρόπο εντός της Μαλίλα. Το δικαστήριο αναγνωρίζει πως οι δύο προσφεύγοντες είχαν φύγει από τις χώρες τους -Μάλι και Ακτή Ελεφαντοστού- λόγω πολέμων και συρράξεων, πλην όμως δικαιολογεί την απόφαση απέλασής τους ως αποτέλεσμα δικών τους ενεργειών, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Κρίνει μάλιστα το ΕΔΔΑ ότι ακριβώς εξαιτίας της απόφασης τους να μην τηρήσουν τις νόμιμες διαδικασίες για να εισέλθουν σε ισπανικό έδαφος, είτε με βίζα είτε με την έγερση δικαιωμάτων για πρόσφυγες κλπ, δεν πρέπει να θεωρηθεί η Ισπανία υπεύθυνη που δεν τους επέτρεψε να έχουν νομική αναφορά. Όσα ακολούθησαν την παράνομη είσοδό τους στο ισπανικό έδαφος, αποφαίνεται το δικαστήριο, είναι αποτέλεσμα αποκλειστικά δικών τους ενεργειών.

Με αυτήν την συλλογιστική, το Δικαστήριο δικαιώνει την Ισπανία για την απόφαση της μαζικής απέλασης και αρνείται τους ισχυρισμούς των δύο Αφρικανών ότι είναι θύματα μιας γενικευμένης τακτικής επαναπατρισμού χωρίς εξατομικευμένη εξέταση φακέλων και χωρίς παροχή νομικής υποστήριξης.

Η υπόθεση εισήχθη στο δικαστήριο το 2015. Κατά την πρώτη εξέταση της, το 2017, το Δικαστήριο είχε λάβει εντελώς αντίθετη απόφαση, αφού διαπίστωσε παραβίαση της ΕΣΔΑ από την Ισπανία, για την μαζική απέλαση και για μη εξατομικευμένη διαδικασία. Η Ισπανία ωστόσο ζήτησε να εξεταστεί η υπόθεση υπό ευρεία σύνθεση. Έτσι, η προσφυγή εισήχθη στην ευρεία σύνθεση του δικαστηρίου το οποίο επέτρεψε παρεμβάσεις από την Γαλλία, την Ιταλία, το Βέλγιο, τον Επίτροπο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, του ΟΗΕ και άλλων.