Η ερευνήτρια που «έφτιαξε» το εμβόλιο για τον MERS: «Στην τελική ευθεία για τον κορονοϊό»

Η παγκόσμια επιστηµονική κοινότητα δίνει έναν αγώνα ταχύτητας να αναπτύξει θεραπείες αλλά και διάφορα χρήσιµα εργαλεία (διαγνωστικά τεστ) για την αντιµετώπιση του νέου κορονοϊού. Σε ποια φάση βρισκόµαστε αυτήν τη στιγµή; Υπάρχουν σε εξέλιξη περισσότερες από 40 προσπάθειες ανάπτυξης ενός εµβολίου κατά του νέου κορονοϊού.

Μία από αυτές χρηµατοδοτείται από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ και διεξάγεται στο Ινστιτούτο Ερευνών Υγείας Kaiser Permanente της Ουάσιγκτον. Η συγκεκριµένη έρευνα έχει στρέψει τα φώτα της δηµοσιότητας πάνω της, αφού ξεκίνησαν οι δοκιµές σε ανθρώπους χωρίς προηγουµένως να έχουν γίνει δοκιµές σε πειραµατόζωα που είναι η στάνταρ διαδικασία ανάπτυξης εµβολίων.

Αλλες ερευνητικές οµάδες έχουν ξεκινήσει δοκιµές των εµβολίων που έχουν δηµιουργήσει σε πειραµατόζωα, αλλά επιταχύνουν τις διαδικασίες ώστε να ξεκινήσουν εντός του 2020 δοκιµές σε ανθρώπους. Μία από τις πιο φιλόδοξες προσπάθειες ανάπτυξης ενός εµβολίου κατά του νέου κορονοϊού γίνεται στη Βρετανία από ερευνητική οµάδα µε επικεφαλής την καθηγήτρια Σάρα Γκίλµπερτ του Πανεπιστηµίου της Οξφόρδης.

Η Γκίλµπερτ και η συγκεκριµένη οµάδα θεωρούνται από τις κορυφαίες στον κόσµο στην ανάπτυξη νέων εµβολίων. Η ίδια οµάδα είχε αναπτύξει εµβόλιο για τον κορονοϊό MERS, ενώ επίσης έχει ασχοληθεί µε την ανάπτυξη ενός εµβολίου που θα παρέχει ισόβια προστασία από όλα τα στελέχη της γρίπης. Η οµάδα ξεκίνησε την προσπάθεια ανάπτυξης του εµβολίου κατά του κορονοϊού αµέσως µόλις υπήρξαν τα πρώτα δεδοµένα από την προσπάθεια γενετικής αποκωδικοποίησής του.

Η οµάδα της καθηγήτριας της Οξφόρδης θεωρείται µία από τις κορυφαίες στον κόσµο, ενώ είχε βρει και το εµβόλιο για τον κορονοϊό MERS

To εµβόλιο έχει λάβει την κωδική ονοµασία ChAdOx1 nCoV-19 και ξεκινούν άµεσα δοκιµές σε πειραµατόζωα, µε στόχο αυτές να ολοκληρωθούν σε λίγες εβδοµάδες, ώστε αµέσως να ξεκινήσουν σε ανθρώπους, ή αν καταστεί εφικτό να πραγµατοποιούνται παράλληλα οι δοκιµές για να κερδηθεί πολύτιµος χρόνος. Αρχικά θα γίνουν δοκιµές σε ανθρώπους ηλικίας 18-50 ετών και στη συνέχεια σε µεγαλύτερα άτοµα αλλά και σε παιδιά σχολικής ηλικίας.

Τέλη Μαΐου

Το «Εθνος της Κυριακής» µίλησε µε τη Σάρα Γκίλµπερτ, η οποία εξηγεί ότι «οι ερευνητές στο Πανεπιστήµιο της Οξφόρδης εργάζονται µε την οφειλόµενη ταχύτητα αλλά και φροντίδα για την ανάπτυξη ενός εµβολίου για τον νέο κορονοϊό. Η δηµιουργία του εµβολίου είναι στα τελικά στάδια και είναι πιθανό να ξεκινήσουν δοκιµές στα τέλη Μαΐου. Αν το εµβόλιο αποδειχθεί ασφαλές και αποτελεσµατικό, θα δηµιουργήσει µια στρατηγική εξόδου από την πανδηµία και θα σώσει ζωές».

Σήµερα υπάρχουν σε εξέλιξη περισσότερες από 40 προσπάθειες ανάπτυξης ενός εµβολίου κατά του νέου κορονοϊού

Ακόµη όµως και αν η επιστηµονική κοινότητα καταφέρει να δηµιουργήσει τους επόµενους 6-7 µήνες ένα ασφαλές και αποτελεσµατικό εµβόλιο, θα χρειαστούν το λιγότερο άλλοι τόσοι ώστε να µπορεί να παραχθεί µαζικά αυτό το εµβόλιο. Ακόµη λοιπόν και µε το πιο αισιόδοξο σενάριο, ένα εµβόλιο για τον νέο κορονοϊό δεν θα είναι έτοιµο πριν από τα µέσα του 2021. Οταν µε το καλό κάνει την εµφάνισή του το νέο εµβόλιο, είναι σηµαντικό να ξέρουµε τι θα συµβεί. Αυτήν τη στιγµή δεν µπορούµε να γνωρίζουµε, πριν ολοκληρωθούν οι δοκιµές, αν και τι είδους παρενέργειες θα έχει αυτό το εµβόλιο.

Επειδή αρχικά οι ποσότητες του εµβολίου θα είναι περιορισµένες σε πρώτη φάση, αναµένεται να γίνεται επιλογή όσων θα εµβολιαστούν. Γιατροί και νοσηλευτές θα είναι οι πρώτοι που θα εµβολιαστούν. Αν και λογικά η αµέσως επόµενη οµάδα θα πρέπει να είναι οι ηλικιωµένοι άνθρωποι, υπάρχουν φωνές στην επιστηµονική κοινότητα που υποστηρίζουν ότι πρέπει να εµβολιαστούν όσοι ζουν µαζί τους, είτε αυτοί είναι συγγενείς είτε άτοµα που τους φροντίζουν.

Σύµφωνα µε όσους κάνουν αυτή την πρόταση, έχει διαπιστωθεί από τους ετήσιους εµβολιασµούς για τη γρίπη ότι το γερασµένο ανοσοποιητικό σύστηµα δεν ανταποκρίνεται οµαλά στις µεθόδους ανοσοποίησης, οπότε είναι προτιµότερο να προστατευθούν οι άνθρωποι του περιβάλλοντος των ηλικιωµένων. Η διενέργεια αξιόπιστων, γρήγορων, φθηνών και µαζικών τεστ διάγνωσης αποτελεί επιτακτικό ζητούµενο για τον περιορισµό του νέου κορονοϊού. Τα τεστ επιτρέπουν την ανίχνευση των κρουσµάτων και την έγκαιρη αποµόνωση των φορέων. Ενα δεύτερο ζητούµενο είναι η ύπαρξη φορητών µηχανηµάτων που θα πραγµατοποιούν τεστ µακριά από τα εργαστήρια και θα δίνουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα αποτελέσµατα.

Φορητά

Αναπτύσσονται σε διάφορες χώρες φορητά τεστ που γίνονται γρήγορα και δίνεται µάχη για τη µαζική παραγωγή και κυκλοφορία αυτών των τεστ. Το τελευταίο τέτοιο τεστ ανέπτυξαν ερευνητές από διάφορες εταιρείες, υπό την οµπρέλα της γερµανικής Bosch, το οποίο µπορεί να γίνεται οπουδήποτε και να δίνει αποτελέσµατα µέσα σε διάστηµα δύο ωρών.

Η αµερικανική εταιρεία Cepheid πήρε έγκριση από την Υπηρεσία Τροφίµων και Φαρµάκων (FDA) των ΗΠΑ για την ανάπτυξη ενός τεστ για τον νέο ιό που θα γίνεται σε µια συσκευή µε µέγεθος µηχανής εσπρέσο και θα βγάζει διαγνωστικό αποτέλεσµα σε 45 λεπτά.

Η γερµανική Pharmakt ήδη έχει διαθέσιµο ένα τεστ διάρκειας µόλις 20 λεπτών, που ανιχνεύει αντισώµατα έναντι του νέου ιού, και σκοπεύει να ξεκινήσει τη µαζική παραγωγή του τον Απρίλιο. Οι αµερικανικές εταιρείες Mammoth Biosciences και Sherlock Biosciences, οι οποίες συνιδρύθηκαν από τους ερευνητές που ανέπτυξαν τη νέα επαναστατική γενετική τεχνική CRISPR, ανέπτυξαν και δοκίµασαν ένα τεστ που βασίζεται σε αυτή την τεχνική. Οπως υποστηρίζουν οι δηµιουργοί του, το τεστ αυτό δίνει απαντήσεις σε 30- 45 λεπτά και γίνεται προσπάθεια να κυκλοφορήσει στην αγορά σε λίγους µήνες.

Τα παλιά φάρμακα που φέρνουν νέες ελπίδες 

Εκτός από τα εµβόλια, όµως, εξελίσσεται παράλληλα και η προσπάθεια ανάπτυξης κάποιου φαρµάκου. Μέχρι στιγµής έχουν εντοπιστεί περισσότερα από 100 φάρµακα που ίσως έχουν κάποιο αποτέλεσµα κατά του κορονοϊού. Για περισσότερα από 20 από αυτά τα φάρµακα βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη κλινικές δοκιµές. Πρόκειται για φάρµακα για τη θεραπεία του καρκίνου, της νόσου Πάρκινσον, της υπέρτασης, του διαβήτη τύπου 2 αλλά και παθήσεων όπως η σχιζοφρένεια. Σε µια σηµαντική κίνηση ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας ανακοίνωσε ότι ξεκινά µια µεγάλη παγκόσµια κλινική δοκιµή, µε την ονοµασία Solidarity (Αλληλεγγύη), η οποία θα δοκιµάσει τέσσερις πολλά υποσχόµενες θεραπείες εναντίον του νέου κορονοϊού. Το Εθνικό Ινστιτούτο Ιατρικών Ερευνών της Γαλλίας (INSERM) ανακοίνωσε ότι θα συντονίσει µια µεγάλη κλινική δοκιµή στην Ευρώπη µε την ονοµασία Discovery (Ανακάλυψη). Στη δοκιµή θα λάβουν µέρος 3.200 ασθενείς σε τουλάχιστον επτά χώρες. Η προσπάθεια ανάπτυξης ενός φαρµάκου κατά του νέου κορονοϊού έχει αναδείξει ορισµένες ουσίες που δείχνουν πως είτε µόνες τους είτε σε συνδυασµό µε άλλες µπορούν να αποτελέσουν αποτελεσµατικές και ασφαλείς θεραπείες. Αυτές είναι οι:

• Remdesivir: Είχε αρχικά αναπτυχθεί από την εταιρεία Gilead κατά του ιού Εµπολα και άλλων σχετικών ιών. Είχε δοκιµαστεί πέρυσι στην έξαρση του Εµπολα στο Κονγκό, αλλά δεν είχε κανένα αποτέλεσµα. Υπάρχουν όµως ενδείξεις ότι µπορεί να «φρενάρει» τους κορονοϊούς, γι’ αυτό θα δοθεί σε αυτό το φάρµακο µια δεύτερη ευκαιρία. Το φάρµακο χορηγείται ενδοφλέβια και µέχρι στιγµής φαίνεται ότι είναι πιο αποτελεσµατικό όταν χορηγείται σε πρώιµο στάδιο της λοίµωξης.
• Χλωροκίνη και υδροξυχλωροκίνη: Η χλωροκίνη χρησιµοποιείται εδώ και δεκαετίες για την αντιµετώπιση της ελονοσίας αλλά και για ρευµατολογικά νοσήµατα. Η υδροξυχλωροκίνη χρησιµοποιείται για ρευµατολογικά νοσήµατα. ∆ιάφορες µελέτες σε όλο τον κόσµο, κυρίως στην Κίνα, έχουν δείξει ότι οι δύο ουσίες έχουν θετικά αποτελέσµατα, ειδικά η χλωροκίνη. Οµως οι δοκιµές αυτές είτε αφορούσαν µικρό αριθµό ασθενών είτε σε κάποιες από αυτές δεν έχουν δοθεί στη δηµοσιότητα σηµαντικές λεπτοµέρειες και δεδοµένα. Φαίνεται ότι απαιτούνται υψηλές δόσεις των φαρµάκων αυτών για να χτυπηθεί ο κορονοϊός, γεγονός που τα καθιστά επικίνδυνα για σοβαρές τοξικές παρενέργειες στο αίµα, στην καρδιά, στο ήπαρ και σε άλλα όργανα. Ο κορυφαίος Γάλλος λοιµωξιολόγος Ντιντιέ Ραούλ, ο οποίος ηγείται µεγάλου ερευνητικού εργαστηρίου στη Μασσαλία, χορήγησε φάρµακο µε χλωροκίνη σε 24 ασθενείς, µε εξαιρετικά αποτελέσµατα. Ο Ραούλ ήρθε σε ρήξη µε τη γαλλική κυβέρνηση, αφού εκείνος θεωρεί ότι πρέπει η χλωροκίνη να χρησιµοποιηθεί άµεσα στη θεραπεία ασθενών, ενώ η γαλλική κυβέρνηση θεωρεί ότι πρέπει να γίνουν νέες δοκιµές. Ο Ραούλ αντέδρασε έντονα, κατήγγειλε τη στάση αυτή και ανακοίνωσε ότι δεν θα συµµετάσχει στο επιστηµονικό συµβούλιο κατά του κορονοϊού. Η Ελλάδα εισήγαγε από την Ινδία πέντε τόνους χλωροκίνης και έχει ξεκινήσει η παραγωγή φαρµάκου που θα δοθεί αν χρειαστεί σε πρώτη φάση σε ασθενείς σε σοβαρή κατάσταση

Google, Microsoft, Amazon και ΙΒΜ στη µάχη κατά του COVID-19

Η IBM, που έχει κατασκευάσει µια σειρά από υπερυπολογιστές, ανακοίνωσε τη σύναψη συµφωνίας µε την υπηρεσία Επιστήµης και Τεχνολογίας του Λευκού Οίκου και το υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ, για τη δηµιουργία ενός τοµέα υπερυπολογιστών που θα εκτελούν ερευνητικές προσπάθειες οι οποίες θα αφορούν αποκλειστικά την εξεύρεση θεραπείας για τον νέο κορονοϊό.

Στον τοµέα αυτό θα ενταχθούν οι υπερυπολογιστές της IBM, του αµερικανικού κράτους και τεχνολογικών κολοσσών, όπως η Microsoft, η Amazon και η Google. Ενα πρώτο δείγµα της βοήθειας που µπορούν να προσφέρουν οι υπερυπολογιστές έδωσε ο υπερυπολογιστής Summit της IBM, o οποίος κατάφερε να εξερευνήσει και να κατηγοριοποιήσει τα δεδοµένα που αφορούν σε 77 διαφορετικά φάρµακα που παρουσιάζουν µια καλή αντίδραση απέναντι στον νέο κορονοϊό.