Σουλεϊμάν Σοϊλού: Ο σκληρός εθνικιστής ως... υποψήφιος διάδοχος του Ερντογάν

Έφτασε καθυστερημένος στις τάξεις του AKP, μόλις το 2012, περίπου έντεκα χρόνια δηλαδή έπειτα από την ίδρυση της ισλαμοσυντηρητικής παράταξης, ενώ υπουργικό θώκο έλαβε για πρώτη φορά το 2015 οπότε και εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής, στην εκλογική περιφέρεια της Τραπεζούντας.

Ο 50χρονος Σουλεϊμάν Σοϊλού δεν ανήκει στην παλαιά φρουρά του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP). Ξεχωρίζει, ωστόσο, ως ο πολιτικός που ίσως και να μπορούσε - κατά πολλούς - ακόμη και να διαδεχθεί τον Ερντογάν στην εξουσία, εάν και όποτε ο νυν πρόεδρος αποφασίσει (ή αναγκαστεί) να αποσυρθεί από την ενεργό δράση. Ο Σοϊλού γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κωνσταντινούπολη αλλά κατάγεται από τον Εύξεινο Πόντο, όπως άλλωστε και ο Ερντογάν.

Τι γίνεται με την υγεία του Ερντογάν; 

Και τώρα που οι φήμες για τη φερόμενη ως «κακή» κατάσταση της υγείας του 66χρονου Ερντογάν έχουν επιστρέψει στο προσκήνιο, ο 50χρονος Σοϊλού βγαίνει μπροστά ενισχυμένος προσελκύοντας πάνω του τα φώτα της δημοσιότητας, με τις δημόσιες εμφανίσεις του να είναι μάλιστα σαφώς συχνότερες αλλά και… εντονότερες από όσο εκείνες άλλων κυβερνητικών στελεχών ή ακόμη και του ιδίου του Τούρκου προέδρου, ο οποίος αντιθέτως τείνει πια είτε να… απουσιάζει είτε να εμφανίζεται… άτονος μπροστά στις κάμερες (εξού και η «αναγεννημένη» φημολογία περί προβλημάτων στην υγεία του).

Ως υπουργός Εσωτερικών που είναι από το 2016, ο Σοϊλού πάντως το δικαιούται και εκ της θέσεώς του να πρωταγωνιστεί στη διαχείριση θεμάτων που βρίσκονται πλέον στην πρώτη γραμμή όπως είναι η αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού (που απειλεί να τινάξει στον αέρα την τουρκική οικονομία) αλλά και το προσφυγικό/μεταναστευτικό (που είναι σαφές ότι θα συνεχίσει να εργαλειοποιείται από την τουρκική ηγεσία ως μέσο εκβιασμού, παρά την προσωρινή απομάκρυνση των υποκινούμενων ταραξιών από τον Έβρο).

Ετοιμος για πόλεμο ο Σοϊλού κατά πάντων  

Αν και… Εσωτερικών, ο Σοϊλού δεν περιορίζεται ωστόσο στα του εσωτερικού. Αντιθέτως, παίρνοντας αφορμή από ό,τι ο ίδιος κρίνει πρόσφορο προς πολιτική εκμετάλλευση, εξαπολύει πυρά κατά της Ελλάδας (που τόλμησε να κλείσει τα σύνορά της στον Έβρο) και της Ευρώπης (την οποία θέλει να πλημμυρίσει με μετανάστες) αλλά και κατά χωρών όπως είναι η Σαουδική Αραβία (που, εάν πιστέψουμε τον Σοϊλού, φέρει ευθύνη για την εξάπλωση της πανδημίας του κορονοϊού COVID-19 στην Τουρκία) και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (με την κατηγορία ότι δίνουν καταφύγιο σε φερόμενους ως «εχθρούς» της Τουρκίας όπως είναι ο Παλαιστίνιος Μοχάμεντ Νταλάν).

Ο 50χρονος Τούρκος υπουργός Εσωτερικών έχει όμως επιτεθεί και στις ΗΠΑ (με την κατηγορία ότι στηρίζουν «τρομοκράτες» στη Συρία αλλά και αντικαθεστωτικούς Τούρκους… μαρξιστές μέσω Συρίας), ενώ παράλληλα έχει υπερασπιστεί και την αγορά των ρωσικών S-400 ως κίνηση δηλωτική της τουρκικής «ελευθερίας» και «ανεξαρτησίας» στη διεθνή σκηνή. Ενδεικτική είναι και η άποψη του Τούρκου ΥΠΕΣ για τον διοικητή των υποστηριζόμενων από τις ΗΠΑ Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF), Μαζλούμ Κομπανί Αμπντί, που θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ως «το ίδιο τρομοκράτης» όσο και ο «χαλίφης» του ISIS Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι.  

Στο στόχαστρο των αμερικανικών κυρώσεων 

Σημειώνεται ότι ο Σουλεϊμάν Σοϊλού έχει ως υπουργός Εσωτερικών βρεθεί επανειλημμένως στο στόχαστρο αμερικανικών κυρώσεων τα τελευταία χρόνια: το 2018 για «τον πρωταγωνιστικό ρόλο» που εκείνος διαδραμάτισε στην «άδικη κράτηση του Αμερικανού πάστορα Άντριου Μπράνσον» με το υπουργείο Οικονομικών μάλιστα των ΗΠΑ να του καταλογίζει τότε «σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων», και το 2019 ως «απάντηση στις τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία (σ.σ. την επιχείρηση Πηγή Ειρήνης)» με το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών να του καταλογίζει ότι «θέτει σε κίνδυνο τις ζωές αθώων πολιτών, αποσταθεροποιώντας την περιοχή και υπονομεύοντας τον αγώνα ενάντια στον ISIS». Στην πορεία, βέβαια, οι αμερικανικές κυρώσεις θα αποσύρονταν, όχι όμως και οι πολεμικές απειλές του Σοϊλού κατά… συμμάχων και εταίρων.  

«Βομβαρδίσαμε την Ελλάδα με σφαίρες και δακρυγόνα»

«Βοµβαρδίσαµε την άλλη πλευρά (σ.σ.: την ελληνική) µε σφαίρες και δακρυγόνα. Το κάναµε επί ώρες και µπορούµε να το ξανακάνουµε» διακήρυξε ο 50χρονος, μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο «A Haber» στις 26 Μαρτίου. Ήταν ο ίδιος που στην 7 Μαρτίου απειλούσε την Ελλάδα με εισβολή στον Έβρο και στα νησιά («αυτό είναι μόνο η αρχή, δεν έχετε δει τίποτα ακόμη»), υποστηρίζοντας μάλιστα ότι «ο Μητσοτάκης δεν έχει την ικανότητα να υπερασπιστεί τα σύνορα». Και αφότου τελικώς η Τουρκία αναγκάστηκε να αποσύρει τους υποκινούμενους επίδοξους εισβολείς από τις Καστανιές που θα αποδεικνύονταν απόρθητες, ο Σοϊλού ξαναχτύπησε, με συνέντευξή του στο δίκτυο NTV στις 27 Μαρτίου, διαμηνύοντας ότι οι επίδοξοι εισβολείς πρόκειται να επιστρέψουν στον Έβρο όταν παρέλθει η κρίση με τον κορονοϊό.

Ο 50χρονος υπουργός Εσωτερικών αποκτά ρόλο κεντρικού εκφραστή της τουρκικής καθεστωτικής προπαγάνδας σε μια περίοδο που ίσως αποδειχθεί μεταβατική, εν μέσω προκλήσεων που έρχονται να αλλάξουν τα δεδομένα εντός αλλά και εκτός των συνόρων προετοιμάζοντας παράλληλα το έδαφος για την έλευση μιας νέας εποχής, μιας εποχής η οποία, εάν πιστέψουμε τον ίδιο τον Ερντογάν και όσα εκείνος δήλωσε στις 25 Μαρτίου, πρόκειται να βρει έκφραση μέσα από ένα «ολότελα νέο παγκόσμιο πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό σύστημα».

Το εάν ο Ερντογάν θα είναι ο ίδιος προσωπικά εκεί για να κατευθύνει το όποιο νέο σύστημα είναι κάτι που μένει να φανεί. Οι εξελίξεις πάντως ήδη τρέχουν προς κατευθύνσεις μάλλον αχαρτογράφητες, επιφέροντας αλλαγές σε όλα τα μέτωπα εντός αλλά και εκτός των τουρκικών συνόρων.

Ο έγκυρος Τούρκος δημοσιογράφος Μουράτ Γετκίν επιχείρησε πρόσφατα (με άρθρο του που δημοσιεύτηκε στις 26 Μαρτίου) να αναλύσει τα «σημάδια» γύρω από την υγεία του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ως… οιωνούς πολιτικών εξελίξεων. Ο άλλοτε διευθυντής της Hurriyet στάθηκε στα χρονικά διαστήματα της απουσίας του Ερντογάν που έχει όντως περιορίσει σημαντικά τις δημόσιες εμφανίσεις του, στη δημόσια εικόνα του 66χρονου Τούρκου προέδρου που τείνει να δείχνει «κουρασμένος» ή ακόμη και «εξουθενωμένος», στο γεγονός ότι εκείνος πλέον στις δημόσιες εμφανίσεις του συνοδεύεται και από τον προσωπικό του ιατρό, τον Σερκάν Τοπάλογλου, αλλά και στο ότι κάποιες από τις τηλεοπτικές εμφανίσεις του δεν είναι πια ζωντανές αλλά μαγνητοσκοπημένες και ενίοτε μάλιστα όχι μόνο μαγνητοσκοπημένες αλλά και εμφανώς… μονταρισμένες.

Πηγές από την Τουρκία εκτιμούν ότι στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κάποιο ουσιαστικό θέμα με την υγεία του Ερντογάν. Ακόμη και οι περισσότερο ψύχραιμοι ωστόσο, αναγνωρίζουν ότι ο πρόεδρος φαίνεται πια «κουρασμένος», με την κλιμακούμενη ένταση των πρωτοφανών προκλήσεων της τρέχουσας περιόδου (την επιδημία του κορονοϊού, τις αρρυθμίες στην τουρκική οικονομία που δείχνει εδώ και χρόνια να κινείται στην κόψη μιας επαπειλούμενης κατάρρευσης, τα ανοιχτά μέτωπα σε Λιβύη και Συρία, αλλά και τους ανοιχτούς λογαριασμούς του ερντογανικού καθεστώτος με ΗΠΑ, ΕΕ, Ρωσία και αραβικό κόσμο κ.ά.) να έρχεται κατά αντιδιαστολή να «αναδείξει» έτι περεταίρω και την όποια προεδρική «ατονία».

Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο είναι που επανέρχονται, πλέον, και τα σενάρια γύρω από το μέλλον της τουρκικής πολιτικής σκηνής, με τους αναλυτές να αναζητούν εκείνα τα πρόσωπα που θα μπορούσαν στην πορεία να αποκτήσουν ακόμη μεγαλύτερη εξουσία.

Δημοσκοπήσεις - εκτιμήσεις - παρασκήνιο 

Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις του 2019 που επικαλείται το «Center for American Progress» (αμερικανικό think tank, ιδρυθέν από τον Τζον Ποντέστα, άλλοτε κορυφαίο σύμβουλο των Ομπάμα και Κλίντον), ο Σουλεϊμάν Σοϊλού εμφανίζεται να προηγείται μεταξύ των πιθανών διαδόχων του Ερντογάν, και μάλιστα με σχετική διαφορά. Ο λόγος για έναν πολιτικό που προέρχεται από τον χώρο όχι του ισλαμοτουρκικού πολιτικού κινήματος της καλούμενης «Εθνοθρησκευτικής Άποψης» (Millî Görüş) του Νετζμετίν Ερμπακάν αλλά της περισσότερο εκκοσμικευμένης τουρκικής εθνικιστικής (κεντρο)δεξιάς. Προτού καταλήξει στις τάξεις του ισλαμοσυντηρητικού AKP το 2012, ο Σοϊλού είχε περάσει από το Κόμμα του Ορθού Δρόμου (του Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ και της Τανσού Τσιλέρ) και το διάδοχο αυτού καλούμενο Δημοκρατικό Κόμμα (DP).

Εχθρός των Κούρδων και του Ιμάμογλου 

Εν έτει 2020 πια, ο Σοϊλού είναι εκείνος που βγαίνει πάντοτε μπροστά υπερασπιζόμενος τις επιλογές της κυβέρνησης ακόμη και όταν εκείνες εκφεύγουν των ορίων σεβασμού των δημοκρατικών ελευθεριών. Ο Σοϊλού έχει, επί παραδείγματι, υπερασπιστεί κατ’ επανάληψη την κατάφωρα αντιδημοκρατική και αυθαίρετη κίνηση του τουρκικού καθεστώτος να παύσει από τα καθήκοντά τους συνολικά δεκάδες δημοκρατικά εκλεγμένους δημάρχους του φιλοκουρδικού Κόμματος Δημοκρατίας των Λαών (HDP) και να τους αντικαταστήσει με διορισμένους ημετέρους, με πολλούς μάλιστα από τους παυθέντες να έχουν οδηγηθεί εν τω μεταξύ και στη φυλακή κατηγορούμενοι ως τρομοκράτες.

«Κοίτα τη δουλειά σου. Εάν συνεχίσεις να ανακατεύεσαι στις υποθέσεις των άλλων, θα σε καταστρέψουμε», είχε διακηρύξει ο ίδιος μόλις τον περασμένο Σεπτέμβριο, απευθυνόμενος στον προερχόμενο από την κεμαλική αντιπολίτευση δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, όταν ο τελευταίος… τόλμησε να υπερασπιστεί κάποιους από τους παυθέντες δημάρχους του φιλοκουρδικού HDP. Αλλά και παλαιότερα, ο Τούρκος ΥΠΕΣ είχε φτάσει στο σημείο να αποκηρύξει τους πολιτικούς του αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) ουσιαστικά ως «προδότες», υποστηρίζοντας ότι εκείνοι θα πρέπει να αποκλειστούν από όλες τις κηδείες Τούρκων στρατιωτικών επειδή έχουν συνεργαστεί πολιτικά με τους άλλους «προδότες» του φιλοκουρδικού HDP.

Και όταν η αστυνομία διέλυσε μόλις τον περασμένο Νοέμβριο τις ειρηνικές διαδηλώσεις γυναικών στην Κωνσταντινούπολη με κλομπ και δακρυγόνα, ο Σοϊλού ήταν εκείνος που έσπευσε να υπερασπιστεί… τις δυνάμεις καταστολής, υποστηρίζοντας ότι οι Τουρκάλες προκαλούσαν με τα λόγια και τα τραγούδια τους. Που αυτό; Σε μια χώρα όπως είναι η Τουρκία όπου οι δολοφονίες γυναικών ξεπέρασαν τις 400 μόνο το 2019…   

Εχθροί και φίλοι στην πολιτική σκηνή 

Ως «κεντροδεξιός» εθνικιστικής, ο «κοσμικός» Σουλεϊμάν Σοϊλού μοιάζει να ενσαρκώνει πολλές από τις επικρατούσες τάσεις όπως εκείνες έχουν διαμορφωθεί στην Τουρκία το τελευταίο διάστημα: τη στροφή του ιδίου του Ερντογάν προς περισσότερο εθνικιστικές κατευθύνσεις, τη συμπόρευση του AKP με το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης MHP του 72χρονου Ντεβλέτ Μπαχτσελί (για την υγεία του οποίου επίσης έχουν ακουστεί διάφορα αρνητικά), τη μετακίνηση πολλών ισλαμιστών (Αχμέτ Νταβούτογλου-Κόμμα Μέλλοντος, Τεμέλ Καραμολάογλου-Κόμμα Ευδαιμονίας) προς το στρατόπεδο της αντιπολίτευσης, τη σκληρή γραμμή του κρατισμού σε μια περίοδο μεγάλων ανακατατάξεων, την προσήλωση στον αρχηγό κ.ά.

Ο Σοϊλού, ωστόσο, έχει και εχθρούς εντός του AKP, εχθρούς όπως είναι για παράδειγμα ο γαμπρός του Ερντογάν και σημερινός υπουργός Οικονομικών, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, αλλά και η σκιώδης εσωκομματική φράξια των καλούμενων «Πελικανιστών» που είχε οδηγήσει στην έξοδο από την πρωθυπουργία τον Αχμέτ Νταβούτογλου το 2016. Από την άλλη, ο 50χρονος έχει και φίλους: τον υπουργό Δικαιοσύνης Αμπντουλχαμίτ Γκιουλ (που διατηρεί στενές σχέσεις και με το MHP του Μπαχτσελί), τον προεδρικό σύμβουλο Ιλνούρ Τσεβίκ κ.ά.