Brexit: Επτά ερωτήσεις-απαντήσεις για το (άμεσο) μέλλον της Βρετανίας

Απόγευμα Τετάρτης 12 Δεκεμβρίου 2018. Η Τερέζα Μέι αποδεικνύεται «εφτάψυχη», σύμφωνα με το BBC, «αν και αποδυναμωμένη», μετά την ενεργοποίηση της διαδικασίας ψηφοφορίας στην πρόταση μομφής εναντίον της. Το ζήτημα, βέβαια, είναι το εάν θα καταφέρει να κρατηθεί στην εξουσία.

Έως τώρα, 158 βουλευτές του Συντηρητικού Κόμματος έχουν εκφράσει δημοσίως την υποστήριξή τους στη πρωθυπουργό της Βρετανίας στη σημερινή κρίσιμη ψηφοφορία για την πρόταση μομφής που κατέθεσαν 48 «αντάρτες» των Τόρις. Ωστόσο, επειδή η ψηφοφορία είναι μυστική, πολιτικοί αναλυτές είναι επιφυλακτικοί για το τελικό αποτέλεσμα.

Προειδοποιούν, επίσης, ότι μία «ξαφνική» έξοδος, ένα Brexit χωρίς συμφωνία, πέρα από το «μεταβατικό» χάος στη διακίνηση αγαθών και υπηρεσιών, θα μειώσει το ΑΕΠ - σύμφωνα και με υπολογισμούς της βρετανικής κυβέρνησης- κατά 7,7%, σε σύγκριση με το εάν παραμείνει η χώρα στην ΕΕ. Σύμφωνα με ειδικούς συνταγματολόγους, ο ελάχιστος χρόνος για κάθε πιθανό σενάριο (καμία συμφωνία, δεύτερη ψηφοφορία για τη συμφωνία, μία επαναδιαπραγμάτευση -την οποία μέχρι σήμερα αποκλείει η ΕΕ- γενικές εκλογές, πρόταση μομφής ή δεύτερο δημοψήφισμα), είναι περίπου 22 εβδομάδες.

Τι πιστεύει η Τερέζα Μέι; Δεν θεωρεί πως η σημερινή ψηφοφορία αφορά το ποιος θα καθοδηγήσει το Συντηρητικό Κόμμα στις επόμενες εκλογές, αλλά το εάν είναι λογικό να αλλάξει ο ηγέτης σε αυτό το σημείο που βρίσκεται η διαδικασία του Brexit.

Εάν η Mέι κερδίσει στη σημερινή κρίσιμη ψηφοφορία, τότε κανείς δεν θα μπορεί να την αμφισβητήσει ως αρχηγό του Συντηρητικού Κόμματος. Για τουλάχιστον έναν χρόνο. Φυσικά και θα είναι μία πύρρειος νίκη, αφού η εικόνα του κόμματος έχει σπιλωθεί ανεπανόρθωτα. Αντίστοιχα, εάν χάσει, τότε ξεκινά αντίστροφα η διαδικασία εκλογής νέου αρχηγού στους Τόρις. H ίδια, πάντως, δηλώνει ότι θα αγωνιστεί για το Brexit, ακόμα κι αν αλλάξει ο πρωθυπουργός της χώρας.

Μέχρι τότε, όμως, υπάρχουν συγκεκριμένα ερωτήματα τα οποία πρέπει να απαντηθούν.

1) Έχοντας κατατεθεί τουλάχιστον 48 σχετικές επιστολές από βουλευτές των Τόρις, η ψηφοφορία θα διεξαχθεί από τις 20:00 έως τις 22:00 (ώρα Ελλάδας) το βράδυ της Τετάρτης, οι ψήφοι θα καταμετρηθούν άμεσα και θα ακολουθήσει η ανακοίνωση του αποτελέσματος – περίπου στις 23:00 ώρα Ελλάδας. Πριν από την ψηφοφορία η ίδια θα μιλήσει στους Τόρις προκειμένου να τους πείσει να συσπειρωθούν και να μην την ανατρέψουν.

2) Η Μέι θα χρειαστεί την υποστήριξη τουλάχιστον 158 βουλευτών σε σύνολο 315 Συντηρητικών για να ξεπεράσει την πρόταση μομφής. Εάν τα καταφέρει, η θέση της στην ηγεσία του κόμματος θα είναι διασφαλισμένη για τους επόμενους 12 μήνες, καθώς οι κανονισμοί των Συντηρητικών δεν επιτρέπουν άλλη αμφισβήτηση της ηγεσίας πριν περάσει αυτό το διάστημα.

3) Εάν καταψηφιστεί η Μέι θα πρέπει να «παγώσει» και η διαδικασία του Brexit, καθώς η εκλογή νέου ηγέτη του κόμματος -επομένως, και πρωθυπουργού- δεν προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί πριν από το τέλος Ιανουαρίου ή αρχές Φεβρουαρίου.

4) Προτού γίνει η ψηφοφορία στο κοινοβούλιο, στον βρετανικό Τύπο κυκλοφορούν ονόματα με τους πιθανούς διεκδικητές για την ηγεσία των Συντηρητικών και την πρωθυπουργία. Ανάμεσα σε αυτούς ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Μπόρις Τζόνσον, ο υπουργός Εσωτερικών Σατζίντ Ζαβίντ, ο υπουργός Εξωτερικών Τζέρεμι Χαντ και η υφυπουργός Διεθνούς Ανάπτυξης Πένι Μορντόντ. Ο νέος πρωθυπουργός θα χρειαστεί τη διεξαγωγή εκλογών, εάν δεν καταφέρει να βρει συμμαχία στο σημερινό κοινοβούλιο.

5) Εκλογές; Εννοείται. Εάν η Τερέζα Μέι αποτύχει να λάβει υποστήριξη για την τρέχουσα συμφωνία τότε μπορεί να προκηρύξει πρόωρες εκλογές. Μετά, η Μέι θα καταθέσει κοινοβουλευτική ψηφοφορία για γενικές εκλογές, η οποία θα πρέπει να ψηφιστεί από τα δύο τρίτα των βουλευτών. Στη συνέχεια, θα ορίσει ημερομηνία εκλογών, η οποία θα μπορούσε να είναι μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου. Αυτό είναι το πιο απίθανο σενάριο, καθώς η πολιτική της αξιοπιστία υπέστη σοβαρές ζημιές, όταν η Βρετανίδα πρωθυπουργός ανακοίνωσε εκλογές οι οποίες οδήγησαν σε απώλεια της πλειοψηφίας του Συντηρητικού Κόμματος.

Το εναλλακτικό πλάνο είναι να ζητηθούν εκλογές εάν μια απλή πλειοψηφία βουλευτών ψηφίσει ότι δεν έχουν εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση.  Σε αυτή την περίπτωση επτά βουλευτές των Tories, ή όλοι οι βουλευτές του DUP, θα πρέπει να στραφούν εναντίον της κυβέρνησης για να χάσουν την ψήφο, ενεργοποιώντας έτσι μια περίοδο διάρκειας δύο εβδομάδων. Η Μέι θα παραμείνει στη θέση της, ενώ οι βουλευτές θα διαπραγματεύονται μια νέα κυβέρνηση.

Μια άλλη διαδρομή στον δρόμο προς τις γενικές εκλογές θα ήταν η κυβέρνηση να καταργήσει ή να τροποποιήσει τον νόμο περί τακτικών κοινοβουλευτικών περιόδων, ο οποίος δημιουργεί πενταετή περίοδο μεταξύ των γενικών εκλογών. Μια νέα πράξη θα έπρεπε να περάσει τόσο μέσω των της Βουλής των κοινοτήτων, όσο και της Βουλής των Λόρδων. Αυτό είναι ένα απίθανο σενάριο.

6) Η Μέι θα μπορούσε να αποφασίσει ότι είναι αδύνατο να βρεθεί ένα πιθανό σχέδιο συμφωνίας που θα εγκριθεί από το κοινοβούλιο και θα ψηφιστεί από τον λαό. Η ουσιαστική ψήφος θα μπορούσε να τροποποιηθεί για να επιτρέψει στους βουλευτές να ψηφίσουν εάν η χώρα θα διεξάγει δεύτερο δημοψήφισμα. Όμως, δεν είναι σαφές εάν αρκετοί βουλευτές θα υποστήριζαν ένα δεύτερο δημοψήφισμα, ενώ και η ίδια η Μέι το απέκλεισε - και πάμε παρακάτω...

7) Στη Μεγάλη Βρετανία, σήμερα, υπάρχει μεγάλη εκπροσώπηση της ελληνικής κοινότητας. Εργαζόμενοι αλλά και φοιτητές συνθέτουν έναν καμβά προσώπων που τώρα βρίσκονται «επί ξύλου κρεμάμενοι», επειδή δεν γνωρίζουν τι μέλλει γενέσθαι με τη διαμονή τους, την πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας, αλλά και τα μεταναστευτικά δικαιώματα. Επίσης, δεν γνωρίζουν εάν μετά την έξοδο από την Ε.Ε. θα υπάρξει αύξηση του κόστους ζωής, αλλά και μισθολογικές επιπτώσεις σε όσους εργάζονται.  Η παρούσα κατάσταση θέτει εν αμφιβόλω τη μελλοντική μετακίνηση Ελλήνων στη χώρα, καθώς, όπως είπε η κυρία Μέι, η Μεγάλη Βρετανία θα έχει τον απόλυτο έλεγχο σχετικά με τους ανθρώπους που υποδέχεται.

Ενδεικτικό είναι ότι, μετά το Brexit, οι φοιτητές θα χρειάζονται φοιτητική βίζα και θα πληρώνουν πολύ ακριβότερα δίδακτρα στα βρετανικά πανεπιστήμια. Σύμφωνα με υπολογισμούς, σήμερα στο Μεγάλο Νησί φοιτούν περίπου 35.000-37.000 Έλληνες σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα. Μάλιστα, τη συγκεκριμένη στιγμή, τα δίδακτρα, τόσο για τους εγχώριους, όσο και για τους Έλληνες ή Ευρωπαίους φοιτητές είναι 11.000-12.000 ευρώ. Κανείς δεν γνωρίζει πόσο θα αυξηθούν με το Brexit.

Αυτά είναι τα βασικά ερωτήματα με τις απαντήσεις τους τα οποία γεννώνται με φόντο το «διαζύγιο» της Βρετανίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση - και τα όσα αυτό συνεπάγεται. Το μόνο βέβαιο, είναι ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα αποχωρήσει από την Ε.Ε. στις 29 Μαρτίου του 2019.
Αντίστοιχα, τα γραφεία στοιχημάτων προβλέπουν ότι η Βρετανή πρωθυπουργός θα κερδίσει, το βράδυ της Τετάρτης, την ψηφοφορία για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης.
Στο παρελθόν, όμως, έχουν πέσει έξω. Πάμε ένα βρετανικό στοίχημα, με αβέβαιη απόδοση;