Τσαρλς Κάπτσαν στο Εθνος: «Η Κίνα κερδίζει τη μάχη των δημοσίων σχέσεων - Λάθη από Τραμπ»

Διευθυντικό στέλεχος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ επί Ομπάμα και Κλίντον και σήμερα καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Georgetown, ο Τσαρλς Κάπτσαν, ένας ακαδημαϊκός το συγγραφικό έργο του οποίου αποτελεί σημείο αναφοράς, μιλά στο «Εθνος της Κυριακής» για τη διεθνοπολιτική διάσταση της πανδημίας του κορονοϊού, υπογραμμίζοντας την ανάγκη μεγαλύτερης συνεργασίας μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, για τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές αλλά και για τις εξελίξεις σε Ανατολική Μεσόγειο και Ευρώπη.

Τι μας επιφυλάσσει η κρίση της πανδημίας του κορονοϊού; Να περιμένουμε μεγάλες ανατροπές διεθνώς;

Εκτιμώ πως όταν η πανδημία υποχωρήσει, η συνολική δομή της διεθνούς πολιτικής δεν θα είναι και τόσο διαφορετική απ’ ό,τι ήταν. Αυτό, βέβαια, πρόκειται να εξαρτηθεί από τη διάρκεια και τη σοβαρότητα της κρίσης. Ενα από τα διδάγματα που πρέπει να αντλήσουμε είναι ότι έχουμε ανάγκη από πολύ μεγαλύτερη διεθνή συνεργασία και συντονισμό. Δυστυχώς η κυβέρνηση Τραμπ υπήρξε απροετοίμαστη και αργή στις αντιδράσεις της πίσω στην πατρίδα καθώς και στο εξωτερικό. Οι ΗΠΑ θα έπρεπε να ηγούνται μιας διεθνούς προσπάθειας για τη διαχείριση της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού, να συμβάλλουν στον συντονισμό της έρευνας για τα εμβόλια, να συνεργάζονται με την ομάδα των G20 και τους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Τα περισσότερα από τα παραπάνω δεν συμβαίνουν ενώ θα έπρεπε. Αυτό οφείλεται σε έναν συνδυασμό από παράγοντες: στην «Πρώτα η Αμερική» προσέγγιση της κυβέρνησης Τραμπ, στις τάσεις μονομέρειας του νυν προέδρου αλλά και στον βαθμό στον οποίο ο ιός έχει αναγκάσει τα κράτη να στραφούν στο εσωτερικό κλείνοντας τα σύνορά τους.

Υπάρχουν χώρες που έχουν ανταποκριθεί αποτελεσματικότερα από άλλες;

Οι Κινέζοι έχουν κάνει πολύ καλή δουλειά στο να μετατρέψουν την αντιξοότητα σε πλεονέκτημα, καθώς είναι πλέον σε θέση να στέλνουν υγειονομικό υλικό και ιατρούς σε άλλες χώρες, σε μια περίοδο κατά την οποία οι ΗΠΑ δεν μπορούν να κάνουν κάτι ανάλογο. Η Κίνα κερδίζει την εκστρατεία στο μέτωπο των δημοσίων σχέσεων.

Υπάρχουν ακόμη τα περιθώρια ώστε οι ΗΠΑ να επιστρέψουν στο προσκήνιο;

Δεν είναι ακόμη πολύ αργά. Οι ΗΠΑ πρέπει να αρχίσουν να οργανώνουν μια διεθνή προσπάθεια ξεκινώντας από σήμερα το βράδυ. Πρέπει, ειδικότερα, να αρχίσουν να συνεργάζονται με την Κίνα. ΗΠΑ και Κίνα πρέπει να ηγηθούν μιας διεθνούς προσπάθειας.

Πιστεύετε πως η Κίνα θα ανταποκρινόταν;

Νομίζω πως ναι. Οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών είναι προβληματικές, αλλά με δεδομένο ότι ο ιός δεν γνωρίζει σύνορα και λαμβάνοντας υπόψη το κόστος της πανδημίας, αυτήν τη στιγμή θα έπρεπε οι χώρες να ενώσουν τις δυνάμεις τους. Το έχουμε δει να συμβαίνει στο παρελθόν, ενάντια στον Εμπολα.

Ο Τραμπ θα μπορούσε να ωθήσει τις ΗΠΑ προς μια τέτοια κατεύθυνση;

Δεν το αποκλείω ο Τραμπ να ξυπνήσει μια ημέρα και να αρχίσει να συνεργάζεται με άλλους παίκτες. Ο ίδιος θέλει, άλλωστε, να αντιμετωπίζεται ως αποτελεσματικός ηγέτης. Κάτι τέτοιο θα ήταν, ωστόσο, πιο πιθανό να συμβεί υπό άλλη αμερικανική ηγεσία.

Πώς επηρεάζει η πανδημία τις επερχόμενες προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ;

Ενα πλεονέκτημα που έχει ο Τραμπ είναι ότι, λόγω της κρίσης, βρίσκεται στην τηλεόραση κάθε ημέρα, ενώ ο Τζο Μπάιντεν, αντιθέτως, βρίσκεται κλεισμένος στο σπίτι του. Εκτιμώ πως η αργή αντίδραση του Τραμπ απέναντι στην κρίση, ο βαθμός στον οποίο η οικονομία έχει πια παραλύσει και το γεγονός ότι άνθρωποι χάνουν τις δουλειές τους δεν πρόκειται να λειτουργήσουν υπέρ της επανεκλογής του. Υπάρχει ωστόσο ένα 30% με 35% των ψηφοφόρων που θα ψηφίσει Τραμπ ό,τι κι αν γίνει. Υπάρχει, από την άλλη, και ένα 10% με 15% του εκλογικού σώματος που ψήφισε Τραμπ και ίσως να μην τον ξαναψηφίσει εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο διαχειρίστηκε την κρίση της πανδημίας.

Η Ευρώπη πώς στέκεται απέναντι στην κρίση του κορονοϊού;

Ισως να είναι ευσεβής πόθος, αλλά το γεγονός ότι αρχίζουμε να βλέπουμε την καμπύλη να εξομαλύνεται, τη Γουχάν να βγαίνει από την καραντίνα και την κοινωνική αποστασιοποίηση να αποδίδει, με κάνει να πιστεύω ότι η τρέχουσα κρίση θα είναι μεν τρομερή, αλλά δεν θα διαρκέσει επ’ αόριστον. Προς το παρόν πάντως, βλέπουμε τους Ευρωπαίους να στηρίζουν τους ηγέτες τους. Εμανουέλ Μακρόν και Τζουζέπε Κόντε είδαν τη δημοτικότητά τους να αυξάνεται σημαντικά. Η Γερμανία αποτελεί ένα μεγάλο ερωτηματικό. Εάν κοιτάξουμε την πιθανή οικονομική συρρίκνωση σε Ιταλία και Ισπανία, μπορούμε να δούμε μια νέα κρίση χρέους στην Ευρώπη, χειρότερη από εκείνη που είδαμε πριν από μερικά χρόνια. Η εκτίμησή μου, πάντως. είναι ότι η Μέρκελ δεν θα ήθελε να μείνει στην Ιστορία ως η ηγέτις που προήδρευε κατά τη διάλυση της Ευρωζώνης.

Η πανδημία έρχεται ωστόσο να επηρεάσει και τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο…

Ανησυχώ πολύ για την εξάπλωση του κορονοϊού σε Συρία, Λιβύη και προσφυγικούς καταυλισμούς. Εάν ο ιός αρχίσει να εξαπλώνεται ευρέως εκεί, θα δούμε περισσότερους εκτοπισμένους και, ποιος ξέρει, ίσως άλλη μια προσπάθεια από την πλευρά της Τουρκίας να ανοίξει τα σύνορα προς την Ελλάδα. Ακριβώς λόγω του κορονοϊού, από την άλλη, ο Ερντογάν ίσως αρχίσει να προκαλεί λιγότερα προβλήματα στο εξωτερικό για ένα διάστημα. Με τις τιμές του πετρελαίου στα σημερινά επίπεδα, οι γεωπολιτικοί ελιγμοί στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου ίσως να μπουν σε δεύτερη μοίρα. Αυτό, βέβαια, θα μπορούσε να αλλάξει όταν οι οικονομίες αρχίσουν να ανακάμπτουν και οι τιμές του πετρελαίου να ανεβαίνουν.