Όσο το Ιράν «φλέγεται», τα ερωτήματα πληθαίνουν: Πώς αντιμετωπίστηκε η 22χρονη Μαχσά από την αστυνομία; Πρέσβης επί τιμή εξηγεί

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 8 λεπτά ┋

Οργή στο Ιράν για τον θάνατο της 22χρονης Μαχσά (ΑΠΕ-ΜΠΕ/EPA/ERDEM SAHIN)

Σκηνές χάους επικρατούν στο Ιράν μετά τον θάνατο της 22χρονης Μαχσά Αμινί που κρατούνταν από την Αστυνομία Ηθών επειδή παραβίασε τον αυστηρά επιβαλλόμενο ισλαμικό κώδικα ενδυμασίας. Λίγες ώρες μετά, η νεαρή κατέρρευσε και έφυγε από τη ζωή, με τις Αρχές να υποστηρίζουν ότι δεν υπέστη κακοποίηση.

Το ζήτημα και η χώρα που «φλέγεται» έχουν «γεννήσει» πολλά ερωτήματα (και) για το καθεστώς της χώρας. Απάντηση σε μερικά από αυτά δίνει ο Γιώργος Αϋφαντής, πρέσβης επί τιμή στο Ιράν που διετέλεσε πρέσβης της Ελλάδας στη χώρα για δύο χρόνια, μιλώντας στο OPEN.

Ελευθερία έκφρασης με αντίτιμο

Όπως εξηγεί αρχικά ο ίδιος, στην εκπομπή Ώρα Ελλάδος, στο Ιράν «υπάρχει ελευθερία έκφρασης αλλά με αντίτιμο» και «αυτοί που τολμούν να εκφραστούν, αντιμετωπίζουν πολλούς κινδύνους».

Σύμφωνα με τον ίδιο, ο ιρανικός λαός δεν είναι φυλή, είναι λαός πανάρχαιος με πολιτισμό και έχει το σθένος να αμφισβητεί την εξουσία. Εκεί (σ.σ. στο Ιράν) επαίρονται ότι είναι κοιτίδα της απολυταρχίας και του δεσποτισμού.

«Είναι ένα σύστημα που λειτουργεί ανά τους αιώνες, είναι αποτελεσματικό, αλλά έχει αποκρουστικές πλευρές», σχολιάζει ο κ. Αϋφαντής.

«Η γυναίκα είναι παρούσα στο Ιράν»

«Το Ιράν πριν πάει το Ισλάμ ήταν μητριαρχική κοινωνία. Και αυτό διατηρήθηκε και μέσα στη σιιτική περίοδο», λέει έπειτα αναφορικά με τον ρόλο της γυναίκας και προσθέτει ότι «η γυναίκα είναι παρούσα στο Ιράν», ενώ το 60% των φοιτητών είναι γυναίκες.

Η Μαχσά «αντιμετωπίστηκε ως πολιτικά διαφωνούσα»

«Υπάρχει καταπίεση και αυτό που δεν καταλαβαίνουμε είναι ότι η κοπέλα που φορούσε το χιτζάμπ και είχαν ξεφύγει κάποιες τούφες, αντιμετωπίστηκε ως πολιτικά διαφωνούσα», διευκρινίζει στη συνέχεια -αναφερόμενος στον θάνατο της 22χρονης Μαχσά.

Ο πρέσβης επί τιμή εξηγεί έπειτα ότι «όποιος βγει με γραβάτα, εκφράζει πολιτική διαφωνία» και θέτει το εξής παράδειγμα: «Μία γυναίκα που κατεβάζει το μαντήλι της, εκφράζει πολιτική διαφωνία. Δεν είναι όπως στη Δύση, όταν μία γυναίκα φορέσει βαθύ ντεκολτέ».

Οργή γυναικών για τον θάνατο της 22χρονης Μαχσά

Η γυναίκα που δείχνει τα μαλλιά της στο Ιράν εκλαμβάνεται από όλους ότι κάνει μία «πολιτική δήλωση», τονίζει και συμπληρώνει ότι «στο Ιράν οι γυναίκες είναι πρωτοπόρες».

Μπορεί να κλονιστεί το καθεστώς εάν κλιμακωθούν οι αντιδράσεις;

Σε ερώτηση εάν υπάρχει περίπτωση να κλονιστεί το καθεστώς εάν κλιμακωθούν οι αντιδράσεις, ο ίδιος απάντησε πως «έχουν κλιμακωθεί και στο παρελθόν, το 2019. Η καταστολή, όμως, είναι πολύ δυνατή. Αλλά είναι ένα καθεστώς που είναι εύθραυστο. Δεν μπορεί να ανεχθεί τη διαφωνία και μάλιστα αυτή εν μέση οδώ. Μπορεί να ανεχθεί ένα φιλμ διαφορετικό ένα βιβλίο αλλά με τη μαζική διαμαρτυρία απειλούνται οι ρίζες του».

«Πολύ φοβάμαι ότι η καταστολή θα είναι σκληρή αλλά και ο ιρανικός λαός έχει μάθει να επιβιώνει και να επιβάλλει τη θέλησή του», καταλήγει ο Γιώργος Αϋφαντής.

«Δεν υπάρχουν ενδείξεις κακοποίησης» ισχυρίζεται ο Ιρανός πρόεδρος

«Απαράδεκτες» χαρακτηρίζει τις διαδηλώσεις στο Ιράν ο πρόεδρος Εμπραχίμ Ραϊσί. Μάλιστα, ισχυρίζεται πως δεν υπάρχουν ενδείξεις κακοποίησης της 22χρονης Μαχσά Αμινί που πέθανε μετά από σύλληψη και κράτηση από την Αστυνομία Ηθών.

Ειδικότερα, στο Ιράν υπάρχει ελευθερία έκφρασης, αλλά οι διαδηλώσεις που πραγματοποιούνται τις τελευταίες ημέρες είναι «απαράδεκτες» και προκαλούν χάος, δήλωσε ο πρόεδρος του Ιράν, Εμπραχίμ Ραϊσί, αναφερόμενος στις οργισμένες αντιδράσεις για τον θάνατο της 22χρονης.

Σύμφωνα με την ΜΚΟ Iran Human Rights (IHR), περισσότεροι από 30 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους κατά τη βίαιη καταστολή των κινητοποιήσεων σε διάφορες πόλεις του Ιράν.

Ο Ιρανός πρόεδρος υποσχέθηκε πως θα διεξαχθεί ενδελεχής έρευνα για τις συνθήκες του θανάτου της 22χρονης, σημειώνοντας, ωστόσο, ότι στην έκθεση του ιατροδικαστή δεν υπάρχουν ενδείξεις κακοποίησης της κοπέλας από την αστυνομία.

Μαχσά Αμινί

Δεν παρέλειψε να καταλογίσει «υποκρισία» στη Δύση, αναφέροντας πως οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων πρέπει να εξετάζονται σε ολόκληρο τον κόσμο και «όχι με δύο μέτρα και δύο σταθμά».

«Τα πόδια της ήταν μελανιασμένα» λέει ο πατέρας της 22χρονης

«Ήταν τυλιγμένη στο νοσοκομείο με τέτοιο τρόπου που το πρόσωπό της δεν φαινόταν καθαρά αλλά είδα τα πόδια της που ήταν μελανιασμένα» έχει δηλώσει, πάντως, ο πατέρας της 22χρονης.

Όπως ανέφερε, μιλώντας στο BBC Persia, όσα λένε οι Αρχές του Ιράν για την κόρη του είναι ψέματα.

گفتگوی بی‌بی‌سی فارسی با پدر مهسا امینی
امجد امینی: گزارش پزشکی قانونی در مورد مهسا کذب محض است
اجازه هیچ گونه بررسی را به ما ندادند pic.twitter.com/FjRGfCJHhm
— BBC NEWS فارسی (@bbcpersian) September 21, 2022

Μάλιστα, αποκάλυψε πως ρώτησε τον ιατροδικαστή τον λόγο για τον οποίο η κόρη του είχε μώλωπες στα πόδια, αλλά δεν έλαβε απάντηση.

Τουλάχιστον 31 οι νεκροί από τις διαδηλώσεις και τη βίαιη καταστολή

Τουλάχιστον 31 πολίτες έχουν σκοτωθεί στο Ιράν από την έναρξη των διαδηλώσεων, που καταπνίγονται από τις δυνάμεις ασφαλείας, διαμαρτυρόμενοι για τον θάνατο της νεαρής Μαχσά Αμινί, έχει γνωστοποιήσει η ΜΚΟ Iran Human Rights (IHR) με έδρα το Όσλο.

«Ο ιρανικός λαός βγήκε στους δρόμους για να αγωνιστεί για τα θεμελιώδη δικαιώματά του και την ανθρώπινη αξιοπρέπειά του (...) και η κυβέρνηση απαντά σε αυτές τις ειρηνικές διαδηλώσεις με σφαίρες», κατήγγειλε ο διευθυντής της ΜΚΟ Μαχμούντ Αμίρι-Μόγκανταμ σε ανακοίνωσή του που δόθηκε στη δημοσιότητα.

Η ΜΚΟ αναφέρει ότι έχει επιβεβαιώσει πως έχουν πραγματοποιηθεί διαδηλώσεις σε περισσότερες από 30 πόλεις και κωμοπόλεις στο Ιράν και ότι ανησυχεί για τις «μαζικές συλλήψεις» διαδηλωτών και ακτιβιστών της κοινωνίας των πολιτών.

Το χρονικό του θανάτου της 22χρονης

Η Μαχσά Αμινί, 22 ετών, που καταγόταν από την επαρχία Κουρδιστάν, συνελήφθη στις 13 Σεπτεμβρίου στην Τεχεράνη την οποία επισκεπτόταν με την οικογένειά της, «επειδή φορούσε ανάρμοστα ρούχα», από την Αστυνομία Ηθών, μια μονάδα αρμόδια να επιβάλλει τους αυστηρούς ενδυματολογικούς κανόνες της χώρας.

Στο Ιράν οι γυναίκες είναι υποχρεωμένες να καλύπτουν τα μαλλιά τους όταν βρίσκονται σε δημόσιους χώρους. Επίσης, η Αστυνομία Ηθών απαγορεύει στις γυναίκες να φορούν κοντά παλτό, πάνω από το γόνατο, στενά παντελόνια και τζιν με σκισίματα καθώς και ρούχα με έντονα χρώματα, μεταξύ άλλων.

Η Αμινί έπεσε σε κώμα μετά τη σύλληψή της και πέθανε στις 16 Σεπτεμβρίου στο νοσοκομείο όπου είχε διακομιστεί, μετέδωσε η κρατική τηλεόραση και δήλωσε η οικογένεια.

Ακτιβιστές καταγγέλλουν ότι τραυματίστηκε στο κεφάλι όσο βρισκόταν υπό κράτηση. Η ιρανική αστυνομία απέρριψε τις κατηγορίες και ξεκίνησε έρευνα.

Η αρχή των διαδηλώσεων

Οι πρώτες διαδηλώσεις έγιναν στην επαρχία του Κουρδιστάν από όπου η Αμινί καταγόταν. Αυτές οι πορείες διαμαρτυρίας έχουν πλέον εξαπλωθεί σε όλη τη χώρα.

Η IHR ανέφερε ότι ο απολογισμός της για τα θύματα σε αυτές τις κινητοποιήσεις περιλαμβάνει 11 άτομα που σκοτώθηκαν μόνο την Τετάρτη, το βράδυ στην πόλη Αμόλ, στη βόρεια επαρχία Μαζανταράν που συνορεύει με την Κασπία Θάλασσα, και πως έξι άτομα που σκοτώθηκαν στην Μπαμπόλ στην ίδια επαρχία.

Στη μεγάλη πόλη Ταμπρίζ (βορειοανατολικά) καταγράφηκε ο πρώτος θάνατος σε αυτές τις διαδηλώσεις, σύμφωνα με τη ΜΚΟ.

«Οι καταδίκες και οι ανησυχίες που εκφράζονται από τη διεθνή κοινότητα δεν επαρκούν πλέον», τόνισε ο Μαχμούντ Αμίρι-Μόγκανταμ.

Πώς αντέδρασε το Ιράν στις διαδηλώσεις;

Οι Ιρανοί ηγέτες έχουν υποσχεθεί να διερευνήσουν τις συνθήκες του θανάτου της Αμινί, ενώ κατηγορούν ξένες χώρες και ομάδες της εξόριστης αντιπολίτευσης ότι το εκμεταλλεύονται ως πρόσχημα για να υποδαυλίσουν αναταραχές.

Αυτό ήταν ένα κοινό μοτίβο κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων τα τελευταία χρόνια.

Οι κυβερνώντες κληρικοί του Ιράν θεωρούν τις Ηνωμένες Πολιτείες απειλή για την Ισλαμική Δημοκρατία και πιστεύουν ότι η υιοθέτηση δυτικών συνηθειών υπονομεύει την κοινωνία. Ο ίδιος ο Χαμενεΐ έχει καταλάβει τις λεγόμενες «έγχρωμες» διαδηλώσεις στην Ευρώπη και αλλού ως ξένες παρεμβάσεις -και όχι ως ανθρώπους που διαδηλώνουν για τα δικαιώματάς τους.

Οι εντάσεις είναι ιδιαίτερα αυξημένες από τότε που ο τότε πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ αποσύρθηκε από την πυρηνική συμφωνία του 2015 με το Ιράν και επέβαλε εξοντωτικές κυρώσεις. Η κυβέρνηση Μπάιντεν εργάζεται με τους Ευρωπαίους συμμάχους τα τελευταία δύο χρόνια για την αναβίωση της συμφωνίας. Οι διαπραγματεύσεις εμφανίζονται χωρίς διέξοδο, καθώς οι ειδικοί σε θέματα μη διάδοσης προειδοποιούν ότι το Ιράν διαθέτει αρκετό ουράνιο υψηλής περιεκτικότητας σε εμπλουτισμένο ουράνιο για μία πυρηνική βόμβα, εάν επιλέξει να κατασκευάσει μία. Η Ισλαμική Δημοκρατία επιμένει ότι το πρόγραμμά της είναι ειρηνικό.

Σημειώνεται πως ακτιβιστές και ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν κατηγορήσει τις ιρανικές δυνάμεις ασφαλείας για τη δολοφονία διαδηλωτών και σε άλλες διαδηλώσεις, όπως εκείνες για τις τιμές της βενζίνης το 2019.

Μαχσά Αμινί