Η διαδικασία για τα F-16 επιταχύνεται: Αντιπροσωπεία της Τουρκίας μεταβαίνει στις ΗΠΑ

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 11 λεπτά ┋

Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου με τον Άντονι Μπλίνκεν

Σύμφωνα με πληροφορίες της τουρκικής υπηρεσίας της DW, κοινοβουλευτική αντιπροσωπεία από την Τουρκία αναμένεται να ταξιδέψει στην Ουάσιγκτον στα τέλη Ιανουαρίου για να διεξαγάγει συνομιλίες με το Κογκρέσο, που προέκυψε μετά τις πρόσφατες ενδιάμεσες εκλογές.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου αναμένεται επίσης να συναντηθεί με τον ομόλογό του Άντονι Μπλίνκεν.

Ο Σονέρ Τσαγαπτάι, διευθυντής του Προγράμματος Τουρκικών Σπουδών στο Ινστιτούτο Ουάσιγκτον, δήλωσε στην DW ότι ο γερουσιαστής Μενέντεζ, μέλος του Δημοκρατικού Κόμματος, συνεχίζει να αντιτίθεται στην πώληση, αλλά υπάρχει τρόπος να παρακαμφθεί αυτό, αν η κυβέρνηση των ΗΠΑ το επιθυμεί.

Η άρση των όρων που είχαν τεθεί για τα F-16 στον προϋπολογισμό του Κογκρέσου ήταν μια θετική εξέλιξη είπε ο Τσαγαπτάι κι ότι αυτό κατέστη δυνατό με τη συμβολή του Λευκού Οίκου, αλλά η αντίθεση του Μενέντεζ είναι σημαντική, διότι ακόμη και ένας μόνο γερουσιαστής μπορεί να εμποδίσει τέτοιες πωλήσεις όπλων.

Ωστόσο, η Άγκυρα εξέφρασε επίσης πρόσφατα την άποψη ότι η αμερικανική κυβέρνηση μπορεί να προσπαθήσει να παρακάμψει αυτή την αντίρρηση.

Ο Τσαγαπτάι δήλωσε ότι αυτή η μέθοδος παράκαμψης είναι τεχνικά δυνατή σε ορισμένες περιπτώσεις, σημειώνοντας ότι εάν η διοίκηση υποβάλει μια συμφωνία πώλησης όπλων στο Κογκρέσο ως επίσημο αίτημα, το Κογκρέσο πρέπει να πραγματοποιήσει κοινή συνεδρίαση για να πει «όχι» σε αυτό το αίτημα και η απόφαση της πλειοψηφίας στην κοινή συνεδρίαση των δύο σωμάτων πρέπει να είναι «όχι». Ο Τσαγαπτάι δηλώνει ότι η αμερικανική κυβέρνηση χρησιμοποίησε αυτή τη μέθοδο για την πώληση όπλων στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και παρέκαμψε το Κογκρέσο, αλλά τονίζει ότι αυτή η μέθοδος δεν χρησιμοποιείται πολύ συχνά ή δεν προτιμάται.

Ο Τσαγαπτάει πιστεύει ότι ο Λευκός Οίκος επιθυμεί αυτή την πώληση.

«Σε αυτή τη διαδικασία, οι τεχνικές λεπτομέρειες μπορούν να οριστικοποιηθούν στις αρχές του επόμενου έτους. Επίσημα, ο Λευκός Οίκος θα είναι τότε έτοιμος να υποβάλει το αίτημα αυτό στο Κογκρέσο. Σε εκείνο το στάδιο, εάν υπάρχουν άλλα προβληματικά σημεία στις σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ από την πλευρά της Ουάσινγκτον, όπως η είσοδος της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ ή μια νέα επιχείρηση στη Συρία, τότε η κυβέρνηση μπορεί να μην είναι σε θέση να πραγματοποιήσει αυτή την πώληση μέσω μιας μεθόδου που θα της επέφερε κάποια πολιτικά προβλήματα».

«Οι σχέσεις Τουρκίας-Η.Π.Α θα συνεχίσουν να χάνουν έδαφος το 2023»

Σε άρθρο-επισκόπηση του Σεντάτ Εργκίν στη φιλοκυβερνητική εφημερίδα ‘Χουριέτ’ για τις τουρκο-αμερικανικές σχέσεις διατυπώνεται μία απαισιοδοξία ως προς την πρόοδό τους το 2023.

«Αν κάνουμε μια ανάλυση της χρονιάς, κοιτάζοντας τη γενική κίνηση των επισκέψεων, δεν υπήρξε πολιτική επίσκεψη υψηλού επιπέδου από τις ΗΠΑ στην Τουρκία το 2022. Ομοίως, δεν υπήρξαν επισκέψεις υψηλού επιπέδου από την Τουρκία στην πρωτεύουσα της Ουάσιγκτον. Ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν συναντήθηκε με τον Τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου στη Νέα Υόρκη τον Μάιο για τη συνάντηση του Στρατηγικού Μηχανισμού. Αξιοσημείωτη ήταν και η επίσκεψη του Έλληνα ΥΠΑΜ Νίκου Παναγιωτόπουλου στην Ουάσιγκτον τον Ιούλιο. Οι επαφές υψηλού επιπέδου μεταξύ Τουρκίας και Ηνωμένων Πολιτειών οργανώνονται συνήθως με την ευκαιρία διεθνών συναντήσεων. Στο πλαίσιο αυτό, η πρώτη συνάντηση μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν το 2022 έλαβε χώρα κατά τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη τον περασμένο Ιούνιο, στο πλαίσιο της τεταμένης ατμόσφαιρας που δημιουργήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά την άρση του βέτο της Τουρκίας για την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ στη δήλωση της συνόδου κορυφής. Στη συνάντηση αυτή μεγάλη θέση κατέλαβε ο φάκελος για την πώληση των F-16 στην Τουρκία.

Στη συνέχεια, στη δεύτερη επαφή, η οποία ήταν πιο σύντομη από τη συνάντηση της Μαδρίτης, ο Ερντογάν και ο Μπάιντεν συναντήθηκαν στις 15 Νοεμβρίου κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής των G-20 στην Ινδονησία. Ωστόσο, αμέσως μετά από αυτή τη συνάντηση σημειώθηκε ένα περιστατικό που τράβηξε την προσοχή όλων. Ο Μπάιντεν δεν κάλεσε τον Ερντογάν σε έκτακτη συνάντηση κρίσης με τους ηγέτες του ΝΑΤΟ, που βρίσκονταν στο Μπαλί για τη σύνοδο κορυφής λόγω των πυραύλων που έπεσαν στην Πολωνία. Αντίθετα, ο Μπάιντεν κάλεσε τον Fumiyo Kishida, πρωθυπουργό της Ιαπωνίας, που δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ, καθώς και τους ηγέτες της ΕΕ. Ο Ερντογάν το επιβεβαίωσε σε ερώτηση και είπε: “Μπορεί να μην είχαν την ευκαιρία να μας καλέσουν εκείνη τη στιγμή, οπότε αυτό δεν είναι πολύ σημαντικό. Μας προσκαλούν σε σημαντικά πράγματα, δεν χρειάζεται να πηγαίνουμε σε ασήμαντα πράγματα”. Ανεξάρτητα από το πώς το δει κανείς, σύμφωνα με πολλούς παρατηρητές, η συμπεριφορά του προέδρου των ΗΠΑ Μπάιντεν δείχνει εδώ μια κρίση εμπιστοσύνης στην Τουρκία.

ΗΠΑ – Τουρκία – Ελλάδα και έλλειψη ισορροπίας

Μια αρνητική τάση που έγινε εμφανής στις σχέσεις Τουρκίας-Η.Π.Α. πέρυσι. Οι ΗΠΑ ακολούθησαν μια γραμμή που δείχνει ότι δεν αισθάνονται δεσμευμένες από μια πολιτική ισορροπίας έναντι της Τουρκίας και της Ελλάδας. Το γεγονός ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός Μητσοτάκης έγινε δεκτός με κόκκινο χαλί στην πρωτεύουσα των ΗΠΑ τον Μάιο, ότι του δόθηκε η ευκαιρία να μιλήσει σε κοινή συνεδρίαση του Κογκρέσου και ότι η ομιλία του διακόπηκε 37 φορές από χειροκροτήματα συμβόλιζε την περίοδο του μήνα του μέλιτος στις σχέσεις ΗΠΑ- Ελλάδας. Στο μεταξύ, οι ΗΠΑ συνέχισαν να ενισχύουν τη δυναμικότητα του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, δημιουργώντας έτσι έναν στρατιωτικό διάδρομο εφοδιασμού προς την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Ως αποτέλεσμα της πειθαρχίας που επιβλήθηκε από τη Σύμβαση του Μοντρέ, οι ΗΠΑ, που δεν μπορούσαν να αποκτήσουν την ελευθερία κινήσεων που ήθελαν για μία έξοδο στη Μαύρη Θάλασσα μέσω των Στενών, αντιστάθμισαν αυτή την ανάγκη μέσω της Ελλάδας, δημιουργώντας κατά μία έννοια μια εναλλακτική διαδρομή για αυτούς.

Η άρση του στρατιωτικού εμπάργκο των ΗΠΑ στην Ε/Κ Διοίκηση της Κύπρου και η έναρξη ορισμένων προγραμμάτων στρατιωτικής εκπαίδευσης με την Ε/Κ Διοίκηση είναι άλλα βήματα που δείχνουν ότι οι ΗΠΑ απομακρύνονται από την πολιτική ισορροπίας τους.

Για να συνοψίσουμε. Το 2022 ήταν μια χρονιά, κατά την οποία η κλίση της Ουάσιγκτον στο τρίγωνο ΗΠΑ-Ελλάδας-Τουρκίας μετατοπίστηκε προς την Αθήνα. Κάποιες καθυστερημένες αδύναμες δηλώσεις από πλευράς ΗΠΑ δεν αλλάζουν αυτό το γεγονός. Αφήνοντας κατά μέρος το ελληνικό μέτωπο, δεν υπήρξε καμία πρόοδος σε κανένα από τα άλλα χρόνια ζητήματα που επιβαρύνουν τις σχέσεις Τουρκίας και Η.Π.Α.

F-16

Ένα σημαντικό μέρος του περασμένου έτους δαπανήθηκε σε ατελείωτες διαπραγματεύσεις για τον φάκελο των F-16. Καθώς μπαίνουμε στη νέα χρονιά, ο φάκελος των F-16 είναι και πάλι το κορυφαίο θέμα της ημερήσιας διάταξης μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον. Η ευαισθησία αυτού του έργου πηγάζει από το το γεγονός ότι σχετίζεται στενά με την ισορροπία δυνάμεων μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας στο Αιγαίο, διότι η Ελλάδα έχει ξεκινήσει τον εκσυγχρονισμό των μαχητικών αεροσκαφών F-16 πριν από την Τουρκία, εκτός από τα μαχητικά Rafale που άρχισε να αγοράζει από τη Γαλλία. Εάν η Τουρκία αποτύχει να ξεκινήσει ένα παρόμοιο πρόγραμμα, η ισορροπία στρατιωτικής δύναμης στο Αιγαίο θα αλλάξει προς όφελος της Ελλάδας στα μέσα της δεκαετίας του 2020, κάτι που προκαλεί ανησυχία στην Άγκυρα, που δεν πρέπει να υποτιμηθεί.

Αν και η Τουρκία υπέβαλε την αίτησή της στις ΗΠΑ στις 30 Σεπτεμβρίου 2021, η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν έχει ακόμη στείλει επίσημη επιστολή στο Κογκρέσο των ΗΠΑ για να ξεκινήσει η διαδικασία έγκρισης. Παρόλο που οι διατάξεις που προσβάλλουν την Τουρκία έχουν αφαιρεθεί από τον προϋπολογισμό Εθνικής Ασφάλειας, η αίτηση δεν θα πρέπει να αντιμετωπίσει αντιρρήσεις στη Βουλή των Αντιπροσώπων και στη Γερουσία, όταν η κυβέρνηση ξεκινήσει τη διαδικασία. Σε αυτό το σημείο, ωστόσο, υπάρχει ένα μεγάλο τμήμα του Κογκρέσου που βρίσκεται κοντά στην Ελλάδα ή/και είναι εχθρικό προς την Τουρκία. Από αυτή την άποψη, το πιο σημαντικό τεστ για τις ΗΠΑ είναι αν μπορούν να συγκεντρώσουν την ισχυρή πολιτική βούληση που απαιτείται για να ξεπεράσουν αυτά τα πιθανά εμπόδια στο Κογκρέσο. Εάν αυτό το έργο τεθεί σε κίνδυνο, υπό το φως των αναπόφευκτων αντιδράσεων στην Τουρκία, οι σχέσεις, που ήδη χάνουν ύψος, θα μπορούσαν να βρεθούν σε ακόμη μεγαλύτερη αναταραχή. Οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων των ΗΠΑ φαίνεται να γνωρίζουν τους κινδύνους εδώ.

Κατά την αξιολόγηση των σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ, είναι σημαντικό να δούμε την πορεία της σχέσης μεταξύ των ηγετών των δύο χωρών. Έχουν περάσει σχεδόν δύο χρόνια από την αλλαγή της κυβέρνησης στις ΗΠΑ στις αρχές του 2021. Ο Πρόεδρος Ερντογάν και ο Πρόεδρος Μπάιντεν δεν κατάφεραν να δημιουργήσουν το είδος της στενής σχέσης εργασίας που επιθυμεί ο Ερντογάν. Ο Μπάιντεν δεν άνοιξε στενό κανάλι τηλεφωνικής διπλωματίας στον Ερντογάν, όπως γινόταν επί προκατόχου του, Τραμπ. Ο Tούρκος πρόεδρος έχει μοιραστεί τη δυσφορία του για τη στάση του Μπάιντεν στον Τύπο αρκετές φορές. Όταν ο Μπάιντεν κράτησε αποστάσεις, αποφασίστηκε να δημιουργηθεί ένας Στρατηγικός Μηχανισμός για να διασφαλιστεί μια θεσμοθετημένη λειτουργία των σχέσεων, αλλά αυτή η μορφή δεν ήταν τόσο λειτουργική όσο αναμενόταν.

Η ουσία είναι προκλητική. Ακόμη και ο θερμός πόλεμος στην ευρωπαϊκή ήπειρο δεν ήταν αρκετός για να βάλει τις προβληματικές σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ σε μια νέα προοπτική. Από την άλλη πλευρά, το συνεχές μπλοκάρισμα της Τουρκίας στην κίνηση των διαδικασιών για την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ έχει γίνει άλλο ένα σημείο αιχμής στην άποψη της κυβέρνησης Μπάιντεν για την Τουρκία. Η αυξανόμενη κριτική στην Ουάσιγκτον ότι οι οικονομικοί δεσμοί της Τουρκίας με τη Ρωσία εντείνονται και ταυτόχρονα διαδραματίζουν ρόλο στην παράκαμψη των κυρώσεων εναντίον αυτής της χώρας γίνεται ένα κρίσιμο ζήτημα στην εξίσωση των σχέσεων που πρέπει να παρακολουθείται στενά. Όταν όλα αυτά τα προβλήματα αντιπαρατίθενται, το 2023, κατά το οποίο η Τουρκία οδεύει προς τις εκλογές, έχει φέρει τις σχέσεις Τουρκίας-Η.Π.Α σε σημείο που φαίνονται να βρίσκονται σε πολύ δύσκολη κατάσταση στη διαχείριση τους».

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Διαβάστε ακόμη