Τι θέλει να κερδίσει η Κίνα από τον πόλεμο του Ισραήλ με τη Χαμάς: Η «Χρυσή ευκαιρία» και οι λεπτές ισορροπίες για το Πεκίνο

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 5 λεπτά ┋ 🗣️ Ανοικτό για σχολιασμό

Καθώς η σύγκρουση μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς εντείνεται, προέκυψε μια απρόσμενη εξέλιξη - η Κίνα παίζει το ρόλο του διαμεσολαβητή για την ειρήνη. Ωστόσο, δημιουργούνται ερωτηματικά, καθώς υπάρχουν όρια στο τι μπορεί να επιτύχει στη Μέση Ανατολή.

Ο κορυφαίος διπλωμάτης της Κίνας, Wang Yi, συζήτησε τη σύγκρουση με αξιωματούχους στην Ουάσιγκτον το Σαββατοκύριακο εν μέσω φόβων για έναν μεγαλύτερο περιφερειακό πόλεμο. Οι ΗΠΑ δεσμεύτηκαν ότι θα συνεργαστούν με την Κίνα στην προσπάθεια εξεύρεσης λύσης.

Ο κ. Γουάνγκ μίλησε επίσης με τους Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους ομολόγους του μετά την πτήση του ειδικού απεσταλμένου της Κίνας για τη Μέση Ανατολή, Ζάι Τζουν, στην περιοχή για να συναντηθεί με Άραβες ηγέτες. Έχει επίσης υπάρξει ένας από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της κατάπαυσης του πυρός στις συνεδριάσεις του ΟΗΕ.

Η στενή σχέση με το Ιράν

Υπάρχουν ελπίδες ότι η Κίνα θα μπορούσε να αξιοποιήσει τη στενή σχέση της με το Ιράν, το οποίο υποστηρίζει τη Χαμάς στη Γάζα και τη Χεζμπολάχ στο Λίβανο, για να αποκλιμακώσει την κατάσταση. Αμερικανοί αξιωματούχοι προφανώς πίεσαν τον κ. Γουάνγκ να «παροτρύνει την ηρεμία» με τους Ιρανούς, ανέφεραν οι Financial Times.

Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος του Ιράν και νωρίτερα φέτος το Πεκίνο μεσολάβησε για μια σπάνια αποκλιμάκωση μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας. Η Τεχεράνη λέει ότι "είναι έτοιμη να ενισχύσει την επικοινωνία με την Κίνα" για την επίλυση της κατάστασης στη Γάζα.

Καθώς η κινεζική κυβέρνηση είχε σχετικά ισορροπημένες σχέσεις με όλους τους παράγοντες της σύγκρουσης, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένας έντιμος μεσίτης, δήλωσε η Dawn Murphy, αναπληρώτρια καθηγήτρια που μελετά την κινεζική εξωτερική πολιτική στο Εθνικό Πολεμικό Κολέγιο που υπάγεται στο υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ.

Συγκεκριμένα, η Κίνα έχει θετικές σχέσεις με τους Παλαιστίνιους, τους Άραβες, την Τουρκία και το Ιράν, είπε η ίδια.

Η πρώτη δήλωση της Κίνας σχετικά με τη σύγκρουση εξόργισε το Ισραήλ, το οποίο εξέφρασε «βαθιά απογοήτευση» για το γεγονός ότι η Κίνα δεν καταδίκασε τη Χαμάς ούτε ανέφερε το δικαίωμα του Ισραήλ να αμυνθεί.

Μετά τον σάλο που προκλήθηκε από την πρώτη του δήλωση, ο κ. Γουάνγκ είπε αργότερα στο Ισραήλ ότι «όλες οι χώρες έχουν το δικαίωμα στην αυτοάμυνα» - αλλά είπε επίσης σε άλλο σημείο ότι οι ενέργειες του Ισραήλ έχουν ξεπεράσει «το πεδίο της αυτοάμυνας».

Η Κίνα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια δύσκολη ισορροπία, επειδή εδώ και καιρό συμπαθεί ανοιχτά τον παλαιστινιακό αγώνα.

«Χρυσή ευκαιρία» για την Κίνα

Όπως ,μεταδίδει το BBC, υπάρχει ένας λόγος για τον οποίο η σύγκρουση στη Μέσα Ανατολή αποτελεί μια χρυσή ευκαιρία για το Πεκίνο να βελτιώσει τη φήμη του.

Η Κίνα πιστεύει ότι "η υπεράσπιση των Παλαιστινίων βρίσκει ανταπόκριση στις αραβικές χώρες, στις χώρες με μουσουλμανική πλειοψηφία και σε μεγάλα τμήματα του Παγκόσμιου Νότου", επισήμανε η Δρ Μέρφι.

Ο πόλεμος έχει ξεσπάσει σε μια εποχή που η Κίνα παρουσιάζεται ως καλύτερος μνηστήρας για τον κόσμο από τις ΗΠΑ. Από τις αρχές του έτους, έχει προωθήσει το όραμα μιας παγκόσμιας τάξης υπό κινεζική ηγεσία, επικρίνοντας παράλληλα αυτό που θεωρεί αποτυχίες της "ηγεμονικής" ηγεσίας των ΗΠΑ.

Επισήμως, η Κίνα απέφυγε να επιτεθεί στις ΗΠΑ για την υποστήριξή τους στο Ισραήλ. Αλλά την ίδια στιγμή τα κρατικά μέσα ενημέρωσης "ενισχύουν την εθνικιστική αντίδραση... συνδέοντας αυτό που συμβαίνει στη Μέση Ανατολή με την υποστήριξη των ΗΠΑ προς το Ισραήλ", σημείωσε ο Δρ Μέρφι.

Η κινεζική στρατιωτική εφημερίδα PLA Daily κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι "ρίχνουν λάδι στη φωτιά" - την ίδια ρητορική που έχει χρησιμοποιήσει το Πεκίνο για να επικρίνει την Ουάσινγκτον για τη βοήθεια προς το Κίεβο στον πόλεμο της Ουκρανίας. Η κρατική, αγγλόφωνη εφημερίδα The Global Times δημοσίευσε ένα σκίτσο του θείου Σαμ με αιματοβαμμένα χέρια.

Μια άποψη μεταξύ των παρατηρητών είναι ότι το Πεκίνο αντιπαραβάλλει τη θέση του με τις ΗΠΑ, ώστε να μειώσει την παγκόσμια θέση του δυτικού αντιπάλου του. Αλλά με το να μην καταδικάζει ρητά τη Χαμάς, η Κίνα κινδυνεύει επίσης να υπονομεύσει τη δική της θέση.

Υπάρχουν προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Κίνα στις μακροπρόθεσμες φιλοδοξίες της.

Η μία είναι πώς μπορεί να συνδυάσει τη διπλωματική της θέση με το δικό της ιστορικό. Ενώ εκφράζει την αλληλεγγύη της με τα μουσουλμανικά πλειοψηφικά έθνη και αντιτίθεται στην κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών από το Ισραήλ, το Πεκίνο παραμένει κατηγορούμενο για παραβιάσεις δικαιωμάτων και γενοκτονία της μουσουλμανικής μειονότητας των Ουιγούρων, καθώς και για αναγκαστική αφομοίωση στο Θιβέτ.

Παρατηρητές λένε ότι αυτό μάλλον δεν θα αποτελούσε θέμα για τον αραβικό κόσμο, δεδομένων των ισχυρών σχέσεων που έχει οικοδομήσει η Κίνα μαζί τους.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι το Πεκίνο κινδυνεύει να θεωρηθεί επιφανειακή η δέσμευσή του, ή ακόμη χειρότερα, να εκμεταλλευτεί τη σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς για να προωθήσει τα δικά του συμφέροντα.