Συμφωνία για το κλίμα: Πράγματι ιστορική ή ακόμη ένα βήμα προς την κόλαση;

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 6 λεπτά ┋ 🗣️ Ανοικτό για σχολιασμό

Ιστορική χαρακτηρίστηκε από πολλούς η απόφαση που καλεί σε μια «μετάβαση» προς την εγκατάλειψη των ορυκτών καυσίμων, για πρώτη φορά στη σειρά των διασκέψεων του ΟΗΕ για το κλίμα, ενέκριναν ομόφωνα στην COP28 στο Ντουμπάι οι χώρες όλου του κόσμου. Ωστόσο, αναλύοντας το περιεχόμενο της συμφωνίας, αναλυτές εκτιμούν πως δεν γίνονται τόσο μεγάλα βήματα προς την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, ενώ πλήθος είναι και τα κενά στο κείμενο της συμφωνίας.

Πράγματι ιστορική η συμφωνία ή ακόμη ένα βήμα προς την κόλαση;

Σε ανάλυσή του, ο Guardian, υπενθυμίζει το ρεκόρ ζέστης το καλοκαίρι που μας πέρασε και την περίφημη φράση του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, αναφερόμενος στην κλιματική αλλαγή: «Η ανθρωπότητα άνοιξε τις πύλες της κόλασης».

«Περισσότερα από 190 έθνη αποδέχθηκαν το πρωί της Τετάρτης ένα κείμενο που καλεί τον κόσμο να «απομακρυνθεί» από τα ορυκτά καύσιμα. Πρόκειται όμως για μια ιστορική συμφωνία που θα σημάνει το τελικό τέλος του φυσικού αερίου, του πετρελαίου και του άνθρακα; Ή θα είναι ένα ακόμη βήμα στο δρόμο προς την κόλαση;», διερωτάται ο Guardian

Στον κόσμο των συνομιλιών για το κλίμα, αυτά τα δύο δεν είναι αμοιβαία αποκλειόμενα. Το κείμενο που ανακοινώθηκε το πρωί της Τετάρτης, γνωστό ως «παγκόσμιος απολογισμός», υποχρεώνει για πρώτη φορά τις χώρες να ξεκινήσουν μια de facto σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων. Δεν μπορεί όμως να τις υποχρεώσει να το πράξουν και περιέχει αρκετά «παραθυράκια», σύμφωνα με τα μικρά νησιωτικά κράτη που είναι πιο ευάλωτα στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.

Ο πρόεδρος του COP28, Σουλτάν Αλ Τζαμπέρ, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων που φιλοξενούν τη διάσκεψη, χαιρέτισε την έγκριση του βασικού κειμένου το πρωί της Τετάρτης και το χαρακτήρισε «συναίνεση των ΗΑΕ». Συναίνεση, αλλά όχι ακριβώς ομοφωνία: Η Σαμόα μίλησε εκ μέρους των μικρών νησιωτικών κρατών στην τελική συνεδρίαση για να δηλώσει ότι δεν θα μπλοκάρει τη συμφωνία, αλλά προειδοποίησε ότι ο κόσμος εξακολουθεί να απέχει πολύ από το όριο του 1,5C και αυτό το αποτέλεσμα δεν είναι αρκετό για να διορθώσει την πορεία αυτή.

Μία από τα ίδια…

Όπως επεσήμαναν οι ίδιες και άλλες αναπτυσσόμενες χώρες, υπάρχουν πολλά προβλήματα με αυτή τη συμφωνία. Τα φτωχά έθνη εξακολουθούν να χρειάζονται εκατοντάδες δισεκατομμύρια επιπλέον χρηματοδότηση, για να τα βοηθήσουν να κάνουν τη μετάβαση από τον άνθρακα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.

Οι ΗΠΑ θα ξεφύγουν με ελαφρά τη καρδία, έχοντας υποσχεθεί μόλις πάνω από 20 εκατομμύρια δολάρια σε νέα χρηματοδότηση για τον φτωχό κόσμο, και με τη θέση τους ως ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο ανέπαφη. Η Κίνα θα συνεχίσει να επιδιώκει την παραγωγή άνθρακα, καθώς και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και η βιομηχανία άνθρακα της Ινδίας θα έχει επίσης ελάχιστα να φοβηθεί.

Όμως η συμφωνία αυτή, ατελής όπως είναι, αντιμετώπισε κολοσσιαίες αντιδράσεις από τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες του κόσμου. Η Σαουδική Αραβία προσπάθησε μέχρι την τελευταία στιγμή, τις πρώτες πρωινές ώρες της Τετάρτης, να αφαιρέσει κάθε αναφορά στα ορυκτά καύσιμα, και κατάφερε να εισάγει κάποιες αναφορές στη δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα, μια τεχνολογία που δηλώνει ότι αγαπάει, αλλά παραδόξως δεν επενδύει σε αυτήν.

Η Ρωσία εργάστηκε παρασκηνιακά για να εμποδίσει την πρόοδο και θα το κάνει πολύ περισσότερο του χρόνου, όταν το Cop θα πραγματοποιηθεί στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν, εκτιμά ο Guardian και συνεχίζει: Αυτή η συμφωνία, όπως όλες οι πολυμερείς συμφωνίες του ΟΗΕ, είναι εύθραυστη και οι παραγωγοί πετρελαίου μπορεί να προσπαθήσουν να υποχωρήσουν το επόμενο έτος.

Εργάστηκαν τόσο σκληρά για να καταστρέψουν τη συμφωνία επειδή συνειδητοποιούν ότι δεν πρόκειται απλώς για λόγια, όπως επιμένουν ορισμένοι επικριτές. Η συμφωνία θα έχει αντίκτυπο στον πραγματικό κόσμο, στις αποφάσεις που λαμβάνουν οι επενδυτές, οι τράπεζες, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, οι κυβερνήσεις και οι ιδιωτικές εταιρείες, εκτιμά ο Guardian και συνεχίζει:

Μπορεί να φαίνεται απίστευτο, αλλά χρειάστηκαν 30 χρόνια σχεδόν ετήσιων συνόδων κορυφής για το κλίμα για να καταλήξουμε σε μια συμφωνία που περιλαμβάνει σαφείς κατευθύνσεις για το μέλλον των ορυκτών καυσίμων.

Εδώ και 30 χρόνια, ο κόσμος αναγκάζεται να αποφύγει τον ελέφαντα στο δωμάτιο: τη συντριπτική πηγή της κλιματικής κατάρρευσης που βιώνουμε, τα ορυκτά καύσιμα. Οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες, συνεπικουρούμενες από πολλές πλούσιες χώρες, αφού συμφώνησαν απρόθυμα να μιλήσουν για το κλίμα, αρνήθηκαν να επιτρέψουν νομικά δεσμευτικές συνθήκες που να καθιστούν σαφή τη σύνδεση με τα ορυκτά καύσιμα..

Στο Cop26 στη Γλασκώβη, το Ηνωμένο Βασίλειο ως πρόεδρος κατάφερε να βάλει ένα ορυκτό καύσιμο στο τελικό συμπέρασμα για πρώτη φορά, με τη μορφή μιας αναφοράς στην ανάγκη για σταδιακή μείωση του άνθρακα, μια δέσμευση που η ίδια αποδυναμώθηκε την τελευταία στιγμή από τη σταδιακή κατάργηση. Πέρυσι, στο Σαρμ ελ Σέιχ, οι προσπάθειες να ενσωματωθεί μια περαιτέρω αναφορά στα ορυκτά καύσιμα απορρίφθηκαν.

Είναι αξιοσημείωτο ότι χρειάστηκε μια πετρελαιοπαραγωγός χώρα για να εισαγάγει μια τέτοια δέσμευση για πρώτη φορά σε ένα αποτέλεσμα του Cop. Το γεγονός ότι ο πρόεδρος αυτού του Cop είναι ο διευθύνων σύμβουλος της εθνικής πετρελαϊκής εταιρείας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Adnoc, δεν μπορεί να γίνει σχεδόν πιστευτό. Λίγοι άνθρωποι προέβλεψαν ένα ισχυρό αποτέλεσμα από αυτό το Cop, και ο Al Jaber διασύρθηκε προσωπικά. Ο ίδιος ακτινοβόλησε μέσα από την εξάντλησή του καθώς άνοιξε την τελευταία συνεδρίαση της ολομέλειας και αγκαλιάστηκε από τον επικεφαλής του ΟΗΕ για το κλίμα, Simon Stiell.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε, εν μέσω των αγκαλιών και των χειροκροτημάτων, των εκφράσεων χαράς και ανακούφισης, ότι η Adnoc εξακολουθεί να σχεδιάζει μια μαζική αύξηση της παραγωγικής ικανότητας, όπως και άλλες πετρελαϊκές εταιρείες και χώρες. Όμως ο Al Jaber κατάφερε αυτό που δεν έχει καταφέρει ποτέ καμία άλλη προεδρία του Cop: να φέρει τη Σαουδική Αραβία στο τραπέζι για να συμφωνήσει ότι η μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα πρέπει να αποτελέσει παγκόσμια προτεραιότητα.

Το κλίμα στην ολομέλεια που έκλεισε το Cop28 το πρωί της Τετάρτης ήταν ξεκάθαρο: η συμφωνία αυτή αποτελεί όντως σημαντική πρόοδο για τις χώρες που θέλουν να αντιμετωπίσουν την κλιματική κρίση. Ο κόσμος πρέπει να εκλάβει αυτό το μήνυμα ως το τέλος της εποχής των ορυκτών καυσίμων - τώρα, πριν κλείσουν πίσω μας οι πύλες της κόλασης, καταλήγει ο Guardian.