Ορχάν Παμούκ: Η δημοκρατία της Τουρκίας παλεύει για τη ζωή της

Η τουρκική δημοκρατία παλεύει για την επιβίωσή της, και οι τελευταίες εξελίξεις αποδεικνύουν πως η χώρα βρίσκεται στο χείλος της απολυταρχίας, σύμφωνα με τον Ορχάν Παμούκ, τον διακεκριμένο νομπελίστας συγγραφέα.

Με άρθρο του στη βρετανική εφημερίδα «Guardian», «η φυλάκιση του κύριου πολιτικού αντιπάλου του προέδρου Ερντογάν είναι η τελευταία πράξη μιας δεκαετούς πορείας προς την απολυταρχία», σχολιάζει ο Παμούκ, περιγράφοντας την κατάσταση που επικρατεί στην Τουρκία, μια κατάσταση που δεν έχει δει τα τελευταία 50 χρόνια που ζει στην Κωνσταντινούπλη.

Με τη σύλληψη του δημάρχου Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, με κατηγορίες που, σύμφωνα με τον συγγραφέα, είναι «ξεκάθαρα πλαστές», το τουρκικό κράτος δείχνει το αυταρχικό του πρόσωπο. Η αστυνομία έχει αποκλείσει την πλατεία Ταξίμ, οι σταθμοί του μετρό έχουν κλείσει και οι διαδηλώσεις έχουν απαγορευθεί. Η κυβέρνηση επιχειρεί να ελέγξει τις πληροφορίες, περιορίζοντας την πρόσβαση στο διαδίκτυο και καταστέλλοντας τις διαμαρτυρίες.

«Η νομαρχία έχει περιορίσει την πρόσβαση με αυτοκίνητα και υπεραστικά λεωφορεία προς την Κωνσταντινούπολη. Η αστυνομία ελέγχει τα εισερχόμενα οχήματα και όποιος είναι ύποπτος ότι ταξίδεψε στην πόλη για να διαμαρτυρηθεί, απομακρύνεται. Εδώ και σε όλη τη χώρα, οι τηλεοράσεις έχουν συνεχόμενη ροή, ώστε ο κόσμος να μπορεί να παρακολουθεί τις τελευταίες οδυνηρές πολιτικές εξελίξεις. Την περασμένη εβδομάδα, η νομαρχία της Κωνσταντινούπολης απαγόρευσε τις δημόσιες διαμαρτυρίες και τις πολιτικές διαδηλώσεις – δικαιώματα που κατοχυρώνονται στο σύνταγμα. Ωστόσο, οι αυθόρμητες μη εξουσιοδοτημένες διαδηλώσεις και οι συγκρούσεις με την αστυνομία συνεχίστηκαν αμείωτα, παρόλο που η πρόσβαση στο Διαδίκτυο έχει περιοριστεί σε μια προσπάθεια να αποτραπούν συγκεντρώσεις. Η αστυνομία χρησιμοποιεί αβίαστα δακρυγόνα και έχει συλλάβει αμέτρητα άτομα», αναφέρει ο Παμούκ, επιχειρώντας να περιγράψει την κατάσταση που επικρατεί στην Κωνσταντινούπολη.

Ο κόσμος δεν κοιτάζει, αλλά η Τουρκία καταρρέει

Ο Παμούκ υπογραμμίζει το παράδοξο της κατάστασης.

«Αναρωτιόμαστε πώς θα μπορούσαν να συμβούν τέτοια εξωφρενικά πράγματα σε μια χώρα που είναι μέλος του ΝΑΤΟ και αναζητά την ένταξη στην ΕΕ». Όσο η διεθνής κοινότητα είναι απορροφημένη με άλλες κρίσεις, η τουρκική δημοκρατία βρίσκεται στο χείλος της καταστροφής, αναφέρει.

«Ενώ ο κόσμος είναι απασχολημένος με τον Ντόναλντ Τραμπ, με τους πολέμους μεταξύ Παλαιστίνης και Ισραήλ, Ουκρανίας και Ρωσίας, ό,τι λίγο απομένει από την τουρκική δημοκρατία παλεύει τώρα για τη ζωή της».

Η σύλληψη του Ιμάμογλου, που αποτελεί τον μεγαλύτερο πολιτικό αντίπαλο του Ερντογάν, έρχεται σε μια συγκυρία που δεν είναι τυχαία. Ο Ιμάμογλου ήταν ο πιθανότερος υποψήφιος για να αναμετρηθεί με τον Ερντογάν στις επερχόμενες εκλογές, και η δημοτικότητά του τον καθιστούσε επικίνδυνο για το καθεστώς. Όπως σημειώνει ο Παμούκ, «ο Ερντογάν βλέπει τον Ιμάμογλου ως πολιτική απειλή και θέλει να τον ξεφορτωθεί».

«Η φυλάκιση του κύριου αντιπάλου του προέδρου, ενός πολιτικού ικανού να κερδίσει μαζική υποστήριξη, φέρνει την ισχυρή, αυταρχική διακυβέρνηση του Ερντογάν σε επίπεδο που δεν έχουμε ξαναδεί. Η σύλληψη του Ιμάμογλου έγινε λίγες μόνο ημέρες πριν το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης της Τουρκίας αναμενόταν να τον υποδείξει επίσημα ως υποψήφιο για την προεδρία κατά τη διάρκεια των προκριματικών», συνεχίζει.

Η επανάληψη της ιστορίας

Η ιστορία φαίνεται να επαναλαμβάνεται και ο Παμούκ υπενθυμίζεται πως η τακτική που χρησιμοποιείται τώρα εναντίον του Ιμάμογλου είναι ίδια με αυτήν που χρησιμοποιήθηκε πριν 27 χρόνια εναντίον του ίδιου του Ερντογάν.

«Η φυλάκιση του Ιμάμογλου μπορεί στην πραγματικότητα να έχει το ίδιο αποτέλεσμα», σημειώνει, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο η καταστολή να πυροδοτήσει ακόμα μεγαλύτερη υποστήριξη προς τον κρατούμενο δήμαρχο.

«Θα μπορούσε κάλλιστα να βοηθήσει στο να γίνει ο δήμαρχος ακόμη πιο δημοφιλής. Ωστόσο, η κατάσταση δεν είναι η ίδια. Ο Ιμάμογλου βρίσκεται αντιμέτωπος με μια εσκεμμένη και αποφασιστική προσπάθεια να τον απομακρύνει από την υποψηφιότητα. Την ημέρα πριν από την αποστολή της αστυνομίας στο σπίτι του Ιμάμογλου, ο διορισμένος από τον Ερντογάν πρύτανης του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης κήρυξαν άκυρο το πτυχίο κολεγίου του Ιμάμογλου, επικαλούμενοι φερόμενες παρατυπίες στη μεταφορά του από ιδιωτικό πανεπιστήμιο. Δεδομένου ότι μόνο απόφοιτοι πανεπιστημίου επιτρέπεται να είναι υποψήφιοι για την προεδρία στην Τουρκία, αυτό θα απέκλειε τον Ιμάμογλου, ο οποίος είπε ότι σχεδίαζε να αμφισβητήσει την απόφαση. Ακολούθησαν οι κατηγορίες για διαφθορά και τρομοκρατία».

Πέρα από την άμεση φυλάκιση, η κυβέρνηση Ερντογάν χρησιμοποιεί και άλλες μεθόδους για να εξουδετερώσει τον αντίπαλό της. Ο διορισμένος από τον Ερντογάν πρύτανης του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης ακύρωσε το πτυχίο του Ιμάμογλου, γεγονός που, αν ισχύσει, θα τον αποκλείσει από τις εκλογές. «Ακολούθησαν οι κατηγορίες για διαφθορά και τρομοκρατία», υπογραμμίζει ο Παμούκ, δείχνοντας πως η στρατηγική εξόντωσης του αντιπάλου είναι πολυεπίπεδη.

«Ο Ιμάμογλου κέρδισε περισσότερες ψήφους από το κόμμα του Ερντογάν, το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, στις τρεις τελευταίες δημαρχιακές εκλογές της Κωνσταντινούπολης. Το εκλογικό ιστορικό του Ιμάμογλου και η αυξανόμενη δημοτικότητά του τον έχουν κάνει τον κύριο υποψήφιο της αντιπολίτευσης που θα μπορούσε να αμφισβητήσει με επιτυχία τον Ερντογάν στις επόμενες προεδρικές εκλογές».

Ο εχθρός του Ερντογάν είναι πάντα «τρομοκράτης»

Ο χαρακτηρισμός των πολιτικών αντιπάλων ως «τρομοκρατών» είναι μια μέθοδος που η κυβέρνηση Ερντογάν χρησιμοποιεί συστηματικά από το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016.

«Η επισήμανση των πολιτικών αντιπάλων ως τρομοκρατών είναι μια τάση που απέκτησε η κυβέρνηση Ερντογάν μετά το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα του 2016, όταν μια φατρία των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων προσπάθησε να αναλάβει».

Ο Παμούκ ανακαλεί ένα προσωπικό περιστατικό, όταν ο Ερντογάν, αναφερόμενος στο βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας του 2006, είπε πως «έδωσαν το ίδιο βραβείο σε έναν τρομοκράτη από την Τουρκία!», αν και η κυβέρνηση διευκρίνισε αργότερα πως δεν αναφερόταν σε εκείνον.

«Το 2019, όταν ο Αυστριακός συγγραφέας Πίτερ Χάντκε, ο οποίος είχε επικριθεί για την υποστήριξη του αείμνηστου Σέρβου ηγέτη Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας, ο Ερντογάν αντιτάχθηκε αυστηρά στην απόφαση. Πιασμένος απροετοίμαστος και χωρίς οτοκιού, δήλωσε ότι έδωσαν το ίδιο βραβείο σε «έναν τρομοκράτη στην Τουρκία!», προφανώς αναφερόμενος στο Νόμπελ μου το 2006. Εκείνη την ημέρα επρόκειτο να επιστρέψω από τη Νέα Υόρκη στην Κωνσταντινούπολη και μόλις ετοιμαζόμουν να ακυρώσω την επιστροφή μου, ο εκπρόσωπος του προέδρου ανακοίνωσε ότι δεν αναφερόταν σε εμένα ο πρόεδρος», θυμάται ο Ορχάν Παμούκ.

Ένα καθεστώς που δεν επιδέχεται αμφισβήτησης

Ο Παμούκ εξηγεί ότι με τη φυλάκιση του Ιμάμογλου, ο Ερντογάν έχει τη δυνατότητα να τοποθετήσει έναν δικό του άνθρωπο στη δημαρχία της Κωνσταντινούπολης, κάτι που θα του επιτρέψει να διοχετεύσει τα φορολογικά έσοδα της πόλης προς όφελος της κυβέρνησης.

«Με τη φυλάκιση του Ιμάμογλου, ο Ερντογάν δεν παραγκωνίζει απλώς έναν πιο δημοφιλή πολιτικό αντίπαλο – επιδιώκει επίσης να πάρει πίσω στα χέρια του έναν πλούτο πόρων που δεν μπορούσε να αγγίξει εδώ και επτά χρόνια», σημειώνει ο Τούρκος νομπελίστας.

Ο συγγραφέας προειδοποιεί πως οι κινήσεις αυτές δείχνουν ότι η τουρκική δημοκρατία είναι πιο εύθραυστη από ποτέ.

«Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη για όποιον παρακολουθεί στενά την τουρκική πολιτική. Την τελευταία δεκαετία, η Τουρκία δεν ήταν μια πραγματική δημοκρατία – απλώς μια εκλογική δημοκρατία, όπου μπορείτε να ψηφίσετε τον υποψήφιο που προτιμάτε, αλλά δεν έχετε ελευθερία λόγου ή σκέψης. Πράγματι, το τουρκικό κράτος έχει προσπαθήσει να εξαναγκάσει το λαό του σε μία ομοιομορφία. Κανείς δεν μιλάει καν για τους πολλούς δημοσιογράφους και δημόσιους υπαλλήλους που φυλακίστηκαν αυθαίρετα τις τελευταίες ημέρες, είτε σε μια προσπάθεια να προσθέσουν βάρος και αξιοπιστία στις κατηγορίες διαφθοράς εναντίον του Ιμάμογλου, είτε με την υπόθεση ότι κανείς δεν θα δώσει σημασία σε όλα τα άλλα που συμβαίνουν», συνεχίζει ο Ορχάν Παμούκ.

Η φυλάκιση των πολιτικών αντιπάλων, η χειραγώγηση των εκλογικών διαδικασιών και η φίμωση των αντιφρονούντων είναι στοιχεία ενός καθεστώτος που δεν ανέχεται την αμφισβήτηση. Η Τουρκία δεν είναι απλώς ένα αυταρχικό κράτος – είναι μια δημοκρατία σε αναστολή, που δίνει μάχη για την ίδια της την ύπαρξη.

«Τώρα, με τη σύλληψη του πιο δημοφιλούς πολιτικού της χώρας –του υποψηφίου που θα είχε κερδίσει την πλειοψηφία των ψήφων στον επόμενο γύρο των εθνικών εκλογών– ακόμη και αυτή η περιορισμένη μορφή δημοκρατίας φτάνει στο τέλος της. Αυτό είναι απαράδεκτο και οδυνηρό και γι' αυτό όλο και περισσότεροι άνθρωποι συμμετέχουν στις τελευταίες διαδηλώσεις. Για την ώρα, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα γίνει στη συνέχεια».

Διαβάστε ακόμη

Στο έλεος της κακοκαιρίας οι Κυκλάδες: Πάνω από 71 χιλιοστά βροχής σε μια μέρα στη Μύκονο, μεγάλες καταστροφές στην Πάρο, κλειστά σχολεία

Συνάδελφοι του 51χρονου στο Κορωπί είχαν προειδοποιήσει - Έλεγε «έχω χαρτί γιατρού, δεν με πειράζει κανένας»

«Δεν μας είχαν πει ότι είχαν κλαπεί και προσωπικά μας δεδομένα»: Τι καταγγέλλει φοιτητής του Ανοιχτού Πανεπιστημίου

Ο θυμός του Μητσοτάκη με υπουργούς και βουλευτές, η προσωρινή ανακωχή στο ΠΑΣΟΚ, οι νέες ομάδες στον ΣΥΡΙΖΑ και η συμφωνία του Κρητικού με τον Σαλονικιό