21η Απριλίου: Η μέρα που οι ερπύστριες τσαλαπάτησαν τη δημοκρατία

Όσοι άνοιξαν τα ραδιόφωνά τους στις 06:30 το πρωί της Παρασκευής 21 Απριλίου 1967 πάγωσαν στο άκουσμα της είδησης. «Λόγω της δημιουργηθείσης εκρύθμου καταστάσεως, από του μεσονυκτίου ο στρατός ανέλαβεν την διακυβέρνησιν της χώρας»! Μέσα σε μία και μόνο πρόταση, η αυστηρή ανδρική φωνή είχε συμπυκνώσει όλα όσα θα ακολουθούσαν τις επόμενες 2.650 ημέρες. Η πολύπαθη χώρα μόλις είχε μπει σε νέες περιπέτειες. 

Διαβάστε ακόμα: 21η Απριλίου: Αγνωστοι φάκελοι της CIA για τη Χούντα - Χρέη και σκάνδαλα

Οποιος κυκλοφορεί, πυροβολείται 

Ένα δεύτερο διάγγελμα από τη συχνότητα του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας ενημερώνει λίγες ώρες αργότερα τον ελληνικό λαό πως το δικτατορικό καθεστώς, «λόγω της εκδήλου απειλής κατά της δημοσίας τάξεως και ασφάλειας της χώρας εξ εσωτερικών κινδύνων», αναστέλλει μια σειρά άρθρων του Συντάγματος. Παράλληλα, επιβάλλει στρατιωτικό νόμο.

«Λόγω της δημιουργηθείσης εκρύθμου καταστάσεως, από του μεσονυκτίου ο στρατός ανέλαβεν την διακυβέρνησιν της χώρας»

Μετά τη δύση του ηλίου οποιοσδήποτε κυκλοφορεί στον δρόμο «θα πυροβολείται άνευ προειδοποιήσεως»! Απαγορεύεται επίσης πάσα συνάθροιση ή συγκέντρωση σε κλειστό χώρο ή την ύπαιθρο. «Πάσα τοιαύτη θα διαλύεται διά των όπλων» αναφέρει ο εκφωνητής εν μέσω εθνικών εμβατηρίων.Ταυτόχρονα, οι δυνάμεις ασφαλείας θα έχουν το δικαίωμα συλλήψεως και φυλακίσεως παντός προσώπου «άνευ τηρήσεως οιασδήποτε διατυπώσεως, ήτοι άνευ εντάλματος της αρμοδίας αρχής και χωρίς να συντρέχει αυτόφωρος κατάληψις», ενώ δεν ισχύουν πλέον το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου, το απαραβίαστο της αλληλογραφίας και η ίδρυση ή συμμετοχή σε σωματεία. 

Οι τρεις πρωταίτιοι

Ερπυστριοφόρα τεθωρακισμένα άρματα μάχης έχουν καταλάβει καίρια σημεία της πρωτεύουσας κάνοντας επίδειξη δύναμης. Οι φωτογραφίες των τανκς που έχουν στραμμένες τις κάνες τους προς το ελληνικό Κοινοβούλιο σοκάρουν. Όσο περνά η μέρα γίνονται γνωστές όλο και περισσότερες λεπτομέρειες για την ταυτότητα των χουντικών. Επικεφαλής έχουν τεθεί τρεις επίορκοι αξιωματικοί του Στρατού Ξηράς: ο 55χρονος ταξίαρχος Στυλιανός Παττακός και οι 48χρονοι συνταγματάρχες Γεώργιος Παπαδόπουλος και Νικόλαος Μακαρέζος, που είχαν φροντίσει να τοποθετήσουν εγκαίρως μυημένους συνεργάτες τους σε νευραλγικές θέσεις των Ενόπλων Δυνάμεων. 

Οι φωτογραφίες των τανκς που έχουν στραμμένες τις κάνες τους προς το ελληνικό Κοινοβούλιο σοκάρουν

Το σχέδιο κατάλυσης της Δημοκρατίας άρχισε να υλοποιείται λίγο μετά τη μία τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου. Επί της ουσίας, εφαρμόστηκε μια παραλλαγή του σχεδίου «Περικλής», που είχε εκπονηθεί από την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών στα μέσα της δεκαετίας του ’50 για την αντιμετώπιση τυχόν εξωτερικού ή εσωτερικού κομμουνιστικού κινδύνου, σε συνάρτηση με το σχέδιο «Προμηθεύς», που βρισκόταν για καιρό κλειδωμένο στα συρτάρια του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης και είχε καταρτιστεί από το ΝΑΤΟ, επίσης για να εξουδετερωθεί τυχόν κομμουνιστική απειλή κατά της χώρας, το οποίο προέβλεπε την κατάληψη νευραλγικών κτηρίων και τη σύλληψη στελεχών της Αριστεράς. Έτσι λοιπόν, η διατα- γή που δόθηκε σε όσες στρατιωτικές μονάδες δεν είχαν μυηθεί ήταν «Εφαρμόσατε Σχέδιο Προμηθεύς». 

Συλλήψεις με τα εσώρουχα  

Οι πραξικοπηματίες επί της ουσίας κίνησαν μέσα στη νύχτα μονάχα τις στρατιωτικές μονάδες της Αττικής, ωστόσο αιφνιδίασαν τους πάντες. Η πρώτη αποστολή ανατέθηκε σε ολιγομελή τμήματα καταδρομέων (ΛΟΚ), τα οποία κατέλαβαν τα επικοινωνιακά κέντρα ώστε να μην δοθεί σήμα συναγερμού. Από το Κέντρο Εκπαιδεύσεως Τεθωρακισμένων, που έδρευε στη σημερινή Πολυτεχνειούπολη, βγήκαν τα πρώτα τανκς με κατεύθυνση προς τη Βουλή, τα Υπουργεία, το Ίδρυμα Ραδιοφωνίας, τον ΟΤΕ και τα Ανάκτορα.

Την ίδια ώρα, ο 47χρονος συνταγματάρχης Ιωάννης Λαδάς έδινε εντολές σε πιστούς κινηματίες στρατιωτικούς να προβούν σε συλλήψεις σημαινόντων πολιτικών όλων των ιδεολογικών αποχρώσεων. Άπαντες πιάστηκαν κυριολεκτικά στον ύπνο. Κάποιοι απ’ αυτούς μάλιστα δεν πρόλαβαν καν να ντυθούν και οδηγήθηκαν στα κρατητήρια με τα εσώρουχα ή τις πιτζάμες που φορούσαν. Ανάμεσα στους κρατούντες ήταν, μεταξύ άλλων, ο πρωθυπουργός Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ο Γεώργιος Παπανδρέου και ο γιος του Ανδρέας, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ο Γεώργιος Ράλλης, ο Παναγιώτης Παπαληγούρας, ο Λεωνίδας Κύρκος, ο Μανώλης Γλέζος και ο Γιάννης Αλευράς. 

Τότε ο Παττακός του ξεκαθαρίζει πως: «Οι Επαναστάτες δεν συζητούν, απαιτούν»

Με την ανατολή του ηλίου οι πρωταίτιοι επισκέπτονται τον μόλις 27 ετών βασιλιά Κωνσταντίνο στα περικυκλωμένα από τον στρατό ανάκτορα του Τατοΐου και του ζητούν να ορκίσει την κυβέρνησή τους. Εκείνος αρχικά αρνείται και επιχειρεί να ανοίξει διάλογο μαζί τους. Τότε ο Παττακός του ξεκαθαρίζει πως: «Οι Επαναστάτες δεν συζητούν, απαιτούν». Ο άνακτας θέλει να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι ποια είναι η επιχειρησιακή κατάσταση στη χώρα. Μεταβαίνει στο Πεντάγωνο και αντιλαμβάνεται ότι η κατάσταση είναι όντως χαώδης. Καταφέρνει να συναντήσει εκεί για λίγα λεπτά τον συλληφθέντα πρωθυπουργό Παναγιώτη Κανελλόπουλο, που εισηγείται στον βασιλιά να διατάξει τους αξιωματικούς να καταθέσουν τα όπλα. Εκείνος όμως του ξεκαθαρίζει ότι δεν ελέγχει κανέναν από αυτούς που οπλοφορούσαν. Αργά το απόγευμα ο βασιλέας δείχνει να συμβιβάζεται, αποδεχόμενος τη νέα κυβέρνηση των πραξικοπηματιών. «Το έκανα για να μην χυθεί αίμα ελληνικό», θα πει αργότερα. 

Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό All About History που κυκλοφορεί μια φορά το μήνα με το Εθνος της Κυριακής