Οι ψυχολογικές συνέπειες του πολέμου: Τα φαντάσματα, το PTSD και το «σοκ από οβίδες»

Ο πόλεμος είναι συμφορά για όλους τους ανθρώπους. Και, δυστυχώς, στον σύγχρονο κόσμο η μάστιγα αυτή εξακολουθεί να πλήττει πολλές χώρες, προκαλώντας επώδυνες καταστάσεις και επιφέροντας ανεξίτηλα τραύματα σε νικητές και ηττημένους. Οι συνέπειες του πολέμου είναι ποικίλες και σίγουρα ανεπανόρθωτες. 

Η μετατραυματική αγχώδης διαταραχή (PTSD) προκαλείται από ένα ακραίο τραυματικό, τρομακτικό ή λυπηρό γεγονός, όπως αυτά που βιώνουν οι στρατιώτες στη διάρκεια της μάχης.

Είναι μια συνηθισμένη πάθηση από την οποία υποφέρουν όσοι έχουν παραστεί μάρτυρες της φρίκης του πολέμου σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας, αλλά ως ψυχική διαταραχή αναγνωρίστηκε επισήμως μόλις το 1980. Ας δούμε, όμως, μερικά στοιχεία:

•  Οι πρώτοι καταγεγραμμένοι ως πάσχοντες είδαν φαντάσματα - Μεταφράσεις από τη Μεσοποταμία του 1300 π.Χ. περιέχουν αφηγήσεις στρατιωτών που είδαν φαντάσματα ανθρώπων τους οποίους είχαν σκοτώσει στη μάχη. Σε άλλες πρώιμες περιγραφές της PTSD περιλαμβάνεται η αφήγηση του Έλληνα ιστορικού Ηροδότου το 490 π.Χ. για έναν στρατιώτη που τυφλώθηκε όταν είδε έναν άνθρωπο να σκοτώνεται, αν και ο ίδιος δεν είχε υποστεί κάποιο σωματικό τραύμα.
• Της έχουν αποδοθεί πάνω από 80 ονόματα - Το 1761 ο Αυστριακός γιατρός Γιόζεφ Λέοπολντ Άουενμπριγκερ παρατήρησε ότι οι στρατιώτες «γίνονται κατηφείς, λιγομίλητοι, ράθυμοι, μοναχικοί» και η διάγνωσή του ήταν «νοσταλγία». Στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο όρος που χρησιμοποιήθηκε ήταν «σοκ από οβίδες», ενώ στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου έγινε γνωστή ως «κόπωση μάχης». Άλλες ιστορικές ονομασίες περιλαμβάνουν τους όρους «ονειροπόληση» και «υστερία».
• Μερικοί πίστευαν ότι οφειλόταν σε καρδιακό πρόβλημα - Αφού μελέτησε τους στρατιώτες του Εμφυλίου Πολέμου, ο Αμερικανός γιατρός Τζέικομπ Μέντεζ Ντα Κόστα πίστευε ότι η αύξηση των παλμών, το άγχος και η δύσπνοια οφείλονταν στην υπερένταση του καρδιακού νευρικού συστήματος. Η πάθηση έγινε γνωστή ως «Σύνδρομο Ντα Κόστα» και οι πάσχοντες επέστρεφαν στο μέτωπο μετά τη χορήγηση φαρμάκων.
•  Ποικιλία θεραπειών - Ενώ οι θεραπείες που συστήνονταν σε όσους έπασχαν από «νοσταλγία» ήταν «ακρόαση μουσικής, τακτική άσκηση και επωφελής καθοδήγηση», η σύσταση προς τους στρατιώτες του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου που έπασχαν από «σοκ οβίδων» ήταν μασάζ, ανάπαυση, σωστή διατροφή και ηλεκτροσόκ για τη θεραπεία της «παράλυσης των νεύρων», την οποία θεωρούσαν ως αιτία της πάθησης.
•  Ελάχιστη συμπάθεια προς τους πάσχοντες - Μετά τον Πόλεμο του Βιετνάμ, η αμερικανική Υπηρεσία Υποθέσεων Βετεράνων χορηγούσε αποζημίωση σε στρατιώτες που σύμφωνα με τη διάγνωση έπασχαν από «σύνδρομο αγχώδους αντίδρασης» μόνον εφόσον η κατάστασή τους βελτιωνόταν εντός έξι μηνών. Ειδάλλως, θεωρούσε την πάθηση προϋπάρχουσα και ως εκ τούτου δεν τους κάλυπτε.

Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό All About History (8/2018), που κυκλοφορεί μία φορά τον μήνα με το «Εθνος της Κυριακής»

Διαβάστε ακόμη

«Αρρυθμίες» στο Λαϊκό Νοσοκομείο από τις νέες εφημερίες: Ακυρώνονται μέχρι και χειρουργεία - Επιστολή 258 γιατρών στον Γεωργιάδη

Εύβοια: «Μου θυμίζει την υπόθεση των Σατανιστών» - Ψυχιατρική πραγματογνωμοσύνη ζητεί ο δικηγόρος των παιδιών

Θεοδοσία Τσάτσου στο ethnos.gr: «Η αφόρητη καταπίεση και όλο το δράμα που βίωσα, μ' έκαναν καλλιτέχνη»

Η Κριστίνα Αγκιλέρα γιορτάζει τα 44α γενέθλιά της και ποζάρει ημίγυμνη στο Instagram