Πώς να πιέσουμε τις ΗΠΑ να περιορίσουν την Τουρκία για να μην έχουμε νέα Ίμια

Σε μια κρίση είναι λογικό τα κράτη να μετρούν - πέραν των ίδιων πόρων που συνιστούν τη διαθέσιμη ισχύ τους - και τις συμμαχίες που έχουν. Ο όρος σύμμαχος στις διεθνείς σχέσεις είναι αρκετά σημαντικός και έντονος, παρόλο που εδώ και πολλά χρόνια πληθωρίζεται επικίνδυνα χάνοντας το νόημά του. Υπάρχουν «φίλοι», «εταίροι» και «σύμμαχοι». Η συμμαχία νοείται ως ένας τύπος διακρατικής σχέσης, ο οποίος αναγνωρίζει ότι δύο ή περισσότερα κράτη έχουν να αντιμετωπίσουν έναν ή περισσότερους κοινούς εχθρούς.

Η Τουρκία, αν θέλουμε να υπηρετούμε τον εθνικά ωφέλιμο ρεαλισμό, δεν έχει εχθρούς πέραν της Αιγύπτου, της Σαουδικής Αραβίας, της ασαντικής Συρίας, της Αρμενίας, των ΗΑΕ και των δυνάμεων του Χάφταρ στη Λιβύη. Με όλες τις άλλες χώρες της Δύσης αλλά και με τη Ρωσία, η Τουρκία δεν έχει εχθρικές σχέσεις. Όπως αναφέρει στον τίτλο εργασίας του ο Steven Cook ''Neither a Friend Nor a Foe: The Future of US-Turkey Relations''. Η έννοια του ''frenemy'' (φίλος και εχθρός ταυτόχρονα) κυριαρχεί και σε άλλες αναλύσεις του Council on Foreign Relations για την Τουρκία. Η Τουρκία έχει κατρακυλήσει εντός των ΗΠΑ όμως αυτή η κατρακύλα δεν είναι ακόμη αρκετή για να αξιοποιηθεί πλήρως από την Ελλάδα, καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος δεν επιθυμεί να χάσει την Τουρκία. Αυτό είναι που μετράει στην κλιμάκωση στην οποία οδηγούμαστε στα ελληνοτουρκικά.

Πώς να πείσουμε τις ΗΠΑ να σταθούν με καθαρό τρόπο απέναντι στον ταραξία - Τουρκία;

Οι ΗΠΑ έχουν πολλούς λόγους να κρατούν μια στάση ουδετερότητας. Αυτοί οι λόγοι κατηγοριοποιούνται σε εσωτερικούς και εξωτερικούς. Η πανδημία του κορονοϊού θερίζει τις ΗΠΑ και εν μέσω αυτής της υγειονομικής λαίλαπας, οι Αμερικανοί ετοιμάζονται για τις εκλογές του προσεχούς Νοεμβρίου με την οικονομία, την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και στην εκπαίδευση να είναι κορυφαία διακυβεύματα.

Οι ΗΠΑ, από την περίοδο που στον Λευκό Οίκο ήταν ο Μπάρακ Ομπάμα, έχουν βάλει άλλο διαφορικό για το ταξίδι τους στον 21^ο αιώνα, παίρνοντας αποστάσεις από τις περιπέτειες του Μπους του νεώτερου (Adventurism) οι οποίες έφτασαν να κοστίζουν 7 τρισεκατομμύρια δολάρια στην υπερδύναμη. Οι ΗΠΑ γνωρίζουν πως ο πολυπολικός κόσμος, μέχρι να μεταστοιχειωθεί σε διπολικό (ΗΠΑ-Κίνα), χρειάζεται πολύ διαφορετική -έμμεση- προσέγγιση. Ποιά είναι η εφαρμογή της στη Μεσόγειο;

Οι ΗΠΑ διαμηνύουν ότι δεν θέλουν αλλαγή στο status quo της περιοχής. Το ίδιο λένε για τη Λιβύη και το ίδιο λένε και για τα ελληνοτουρκικά. Η κρίση των Ιμίων άφησε βαθύ το γκρίζο αποτύπωμά της και έτσι, αφού η Ελλάδα δεν έχει καταθέσει εδώ και δεκαετίες συντεταγμένες, τα ύδατα παραμένουν άνευ πατρότητας-κυριαρχίας. Η Ελλάδα και η Κύπρος όμως πρέπει να τα διεκδικήσουν, έχοντας απέναντί τους έναν διεθνή ταραξία.

Οι ΗΠΑ επιθυμούν να λάβει χώρα σε όλη την περιοχή της Μεσογείου μια εξάντληση που θα επέλθει μέσω φθοράς των δυνάμεων που μάχονται στη Μεσόγειο. Η ισχύς των ΗΠΑ θα αυξηθεί συγκριτικά με τις άλλες δυνάμεις επειδή θα μειωθεί λόγω φθοράς η ισχύς αυτών των δυνάμεων (οι πλευρές της Λιβύης, η Αίγυπτος, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ρωσία). Στο τέλος θα έχουν και ένα κέρδος καθώς θα λειτουργήσουν ως διαμεσολαβητές (honest brokers).

Οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις είναι εξαιρετικές, όμως όπως όλες οι διακρατικές σχέσεις έχουν και αυτές περιορισμούς. Όσο και αν ο πρόεδρος Τραμπ δεν πιστεύει στο project του ΝΑΤΟ, είναι πολύ σημαντικό να μην έλθουν σε άμεση ρήξη δύο συμμαχικές χώρες. Ο πρόεδρος Τραμπ έχει ειδική σχέση με τον Ταγίπ Ερντογάν, με τον Τζον Μπόλτον να φωτογραφίζει ότι επαγγελματικοί λόγοι (άρα μιλάμε για εξωθεσμική σχέση) φέρνουν κοντά τους δύο προέδρους. Οι ΗΠΑ δεν θα ήθελαν κάτι τέτοιο. Ωστόσο η δήλωση που μας νοιάζει είναι ότι η Ουάσιγκτον αναγνωρίζει στα νησιά όλες τις θαλάσσιες ζώνες, παρόλο που είναι αμφίσημη η έννοια ''γενικά'' που διατυπώθηκε σε πρόσφατη δήλωση (σ.σ. γενικά = υπάρχουν νησιά που εξαιρούνται από το καθεστώς θαλάσσιων ζωνών;). Πώς θα πειστούν επομένως οι ΗΠΑ να έχουν ενεργητική θέση;

Η Ελλάδα πρέπει να έχει στη διάθεσή της περιφερειακή επιχειρηματολογία. Ένα επεισόδιο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας δεν θα είναι ούτε σημειακό, ούτε άνευ σύνδεσης με όσα γίνονται στην περιοχή. Η Αίγυπτος θα βρει την κατάλληλη ευκαιρία να κάνει επέμβαση στη Λιβύη, το ρήγμα του Καυκάσου είναι πάλι ενεργό με Αρμενία και Αζέρους να είναι ουσιαστικά σε εμπόλεμη κατάσταση, οι Κούρδοι πρόκειται να κάνουν την κίνησή τους στη Συρία και ήδη το γαλλικό αεροπλανοφόρο Σαρλ Ντε Γκωλ πλέει ανοικτά της Λιβύης.

Η Κύπρος επίσης είναι χώρα που θα επηρεαστεί άμεσα καθώς είναι το άλλο κομμάτι του Ελληνισμού το οποίο θα αποκοπεί από τη μητέρα πατρίδα αν γίνει ένα επεισόδιο. Δεν συζητάμε καν το ζήτημα των προσφυγικών ροών. Η Τουρκία ίσως συνδυάσει την όποια επιχείρησή της με το άνοιγμα της κάνουλας των προσφύγων. Το τελευταίο επιχείρημα που θα ακούσουν οι Αμερικανοί είναι πως η Τουρκία δρα για λογαριασμό της Ρωσίας ακόμη και αν η Ρωσία δεν στηρίζει ένα θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο. Κρητικό Πέλαγος και East Med είναι ανταγωνιστικά για την αύξηση της εξάρτησης της ΕΕ από το ρωσικό φυσικό αέριο. Για αυτό άλλωστε επιθυμεί η Ρωσία να ελέγξει και τη Σύρτη. Προωθώντας η Τουρκία τα συμφέροντα της Turkish Petroleum, ταυτόχρονα εξυπηρετεί την ακύρωση projects που μειώνουν την εξάρτηση της Ευρώπης από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες. Κάτω από την Κρήτη, υπολογίζεται ότι υπάρχουν 40 έτη ενεργειακής επάρκειας της ΕΕ. Οι Αμερικανοί βγάζουν φλύκταινες και μόνο στην ιδέα ότι θα αυξηθεί η εξάρτηση της ΕΕ από την Ρωσία, αφού ήδη έχουν επιβάλλει κυρώσεις σε όποιους συμμετέχουν στον αγωγό Nord Stream 2.

Είναι επίσης μια μεγάλη ευκαιρία να πιέσουμε στην Αμερική για νέα σχέδια νόμου που αφορούν τον μακρύ κατάλογο των τουρκικών παρανομιών. Η Νάνσι Πελόσι δήλωσε πως δεν υπάρχει κανένα γεωστρατηγικό άλλοθι για την Τουρκία η οποία πρέπει να πληρώσει τίμημα. Οι S-400 επανέρχονται ως ζήτημα στο αμερικανικό νομοθετικό σώμα το οποίο πιέζει τον πρόεδρο Τραμπ. Η μαύρη βίβλος της Τουρκίας θα μας χρειαστεί έτσι κι αλλιώς μετά τον Νοέμβριο καθώς είναι θέμα χρόνου οι ΗΠΑ να απαντήσουν στην Τουρκία η οποία αντιστρατεύεται τα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή της Μεσογείου.

Σε κάθε περίπτωση, η σύγκρουση αυτή αφορά την Ελλάδα και η μοναξιά που χαρακτηρίζει όλες τις μεγάλες στιγμές στη ζωή συνοδεύει και την Ελλάδα στο όποιο επεισόδιο λάβει χώρα στο Αιγαίο. Αυτό που οπωσδήποτε πρέπει να καταστήσουμε γνωστό με σαφήνεια στις ΗΠΑ είναι ότι αν ξεκινήσει κάτι με ευθύνη της Τουρκίας, θα τελειώσει με ευθύνη της Ελλάδας και ότι δεν πρόκειται να κάνουμε το χατίρι των Τούρκων να κάνουμε μια a posteriori διαπραγμάτευση καθώς για την Τουρκία υπάρχουν διαφιλονικούμενα ζητήματα, ενώ για εμάς υπάρχει μόνο η νομική ρύθμιση της υφαλοκρηπίδας. Η πίεση πρέπει να μεταφερθεί στην χώρα-ταραξία και όχι στην Ελλάδα, και είναι σημαντικό αυτό να γίνει πριν από το όποιο επεισόδιο και όχι κατά τη διάρκειά του ή μετά από αυτό.

Διαβάστε ακόμη

Εκλογές ΗΠΑ 2024: Γιατί μπορεί να καθυστερήσουν τα αποτελέσματα - Ο κρίσιμος ρόλος των «swing states»

Έρχονται υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και από τα φαρμακεία - Tι ανακοίνωσε ο Γεωργιάδης

Μαγνησία: Συναγερμός για τρίτο κρούσμα ευλογιάς προβάτων σε κοπάδι - Αναστατωμένοι οι κτηνοτρόφοι

Μικ Τζάγκερ και Ντικ Βαν Ντάικ στο πλευρό της Κάμαλα Χάρις