Αφγανιστάν: Ας μιλήσουμε πάλι για πρόσφυγες και μετανάστες

Η κατάληψη της εξουσίας στο Αφγανιστάν με την προέλαση των Ταλιμπάν και στην Καμπούλ την Κυριακή 15 Αυγούστου δημιουργεί από τις πρώτες ώρες γεωπολιτικούς τριγμούς σε παγκόσμιο επίπεδο και έχει ήδη πυροδοτήσει ένα τεράστιο ρεύμα μετακίνησης πληθυσμών καθώς οι ίδιοι κρίνουν ότι η ζωή τους απειλείται.

Από τα πρώτα τηλεγραφήματα των διεθνών ειδησεογραφικών πρακτορείων, το μεσημέρι του Δεκαπενταύγουστου διαφαινόταν αυτό το οποίο χρειάστηκε λίγες μόνο ώρες για να γίνει πραγματικότητα. 

Οι κάτοικοι της Καμπούλ, στο άκουσμα της είδησης ότι οι Ταλιμπάν έχουν περικυκλώσει και την πρωτεύουσα, άρχισαν να τρέχουν βιαστικά για να σωθούν. Γραφεία διαβατηρίων και το αεροδρόμιο της πόλης ήταν τα πρώτα σημεία που γίνονταν μάρτυρας για το πόσο «ομαλή» δε θα ήταν η μετάβαση της εξουσίας που διαβεβαίωναν κυβερνητικοί αξιωματούχοι. 

Οι εικόνες που έρχονται από το Αφγανιστάν «συγκλονίζουν» τον δυτικό κόσμο ο οποίος ετοιμάζεται από τη μία να φορέσει τον - μέχρι ενός σημείου - ανθρώπινο μανδύα του κι απ’ την άλλη να σπείρει μισάνθρωπη ρητορική ελπίζοντας ότι θα είναι μια καλή χρονιά για την ακροδεξιά συγκομιδή του. 

Άνθρωποι που προσπαθούν να πιαστούν από μαχητικά αεροσκάφη, γυναίκες - άντρες και παιδιά που στοιβάζονται για να δραπετεύσουν, αλλά και ένα αδιανόητο μποτιλιάρισμα χωρίς προορισμό είναι η εικόνα του πώς η αυτοδιάθεση των κατοίκων του Αφγανιστάν, δεν τους εμποδίζει από το να κάνουν ό,τι μπορούν για να φύγουν. 

Είναι δεδομένο ότι οι τελευταίες εξελίξεις στη χώρα θα ανατροφοδοτήσουν τεράστιες ροές ανθρώπων και προς τη Δύση η οποία τις επόμενες ώρες θα βγει μπροστά για να δείξει την αλληλεγγύη της, μοιράζοντας κεφάλια, πόσους χωράει σε κάθε μέρος, ποιος παίρνει ποιους αλλά και ποιους πετάει, ασχέτως των ευθυνών της για το πώς δημιουργήθηκε η αιτία της ανάγκης μετακίνησης. 

Η ακροδεξιά προσέγγιση που διψάει για επιβεβαίωση θα βγει να πει για νέα απειλή από ισλαμιστές που καταφθάνουν αλλά και γιατί οι άμαχοι δε μένουν στη χώρα τους να «πολεμήσουν» τους οπλισμένους - με τα τελευταίας τεχνολογίας κλεμμένα όπλα από τον στρατό της ΗΠΑ - Ταλιμπάν. 

Εκεί όμως που αρχίζει να γίνεται λίγο πιο θολή η κατάσταση δεν είναι στον ξεκάθαρο ακροδεξιό λόγο αλλά στις ευθύνες που δημιουργεί η αποστειρωμένη διάκριση του μετανάστη και του  πρόσφυγα, σε κατάστρωμα και VIP δηλαδή. 

Κι αυτό γιατί η διάκριση εξαρτάται από την κρίση ενός γραφειοκράτη κάπου μακριά ο οποίος είναι υπεύθυνος για να κρίνει μέσα σε ένα βράδυ, με βάση τα δικά του κριτήρια, ή την αναφορά ενός συναδέλφου του για το αν η ζωή του άλλου χαίρει προστασίας. Η δική του απόφαση είναι αυτή που θα καθορίσει το αν κάποιος σήμερα στο Αφγανιστάν θα έχει την πολυπόθητη περιγραφή «πρόσφυγας» και θα έχει δικαίωμα αίτησης ασύλου ή θα χρήζει φυλάκισης και επαναπροώθησης (η ευγενική ορολογία για να περιγράψει κανείς την απέλαση) ως μετανάστης και πρέπει να γυρίσει πίσω για να ζήσει στο καθεστώς τον Ταλιμπάν. 

Και καθόλου έκπληξη δε θα πρέπει να προκαλέσει για το αν τις επόμενες μέρες δούμε τελικώς ένα κύμα ευρωπαϊκής «αλληλεγγύης» ακόμα και σε θεσμικό επίπεδο με την αναγνώριση των Αφγανών ως πρόσφυγες, κονδύλια να μοιράζονται και τελικά η ζωή των Αφγανών να έχει ως μοναδικό δίλημμα τη ζούγκλα της Μόριας ή του Καλαί. 

Η Δύση ετοιμάζεται να ζήσει ένα εξίσου μεγάλο κύμα μετακινήσεων με την κρίση του 2015 και το πιο τρομακτικό είναι ότι φαίνεται μάλλον θα τη χειριστεί εκ νέου με τα ίδια εργαλεία. 

Αν βέβαια αναλογιστούμε τις πραγματικές συνθήκες ζωής και όχι το άνωθεων πλαίσιο το οποίο καθορίζει την πορεία ζωής των ανθρώπων, οι κάτοικοι του Αφγανιστάν, έβλεπαν τους Ταλιμπάν εδώ και μήνες να παίρνουν τη μία μετά την άλλη της πόλεις της χώρας αλλά η δυτική γραφειοκρατεία δεν έκρινε ότι χαίρουν διεθνούς προστασίας. 

Για να το πούμε λίγο ξεχειλωμένα, έως το Σάββατο μετανάστης κι από Τετάρτη, πρόσφυγας. 

Δηλαδή, μέχρι να αποφασίσουμε ότι υπάρχει λόγος, μέχρι να κρίνουμε ότι είναι σημαντικό το ότι είστε γυναίκες, φτωχοί, gay ή λεσβίες, είναι καλύτερο να πεθάνετε εκεί  για να περιμένετε το πότε η «ευρωπαϊκή αλληλεγγύη» θα δώσει το πράσινο φως που θα σας επιτρέψει να περπατήσετε με τα πόδια μέχρι τη Γερμανία για να γίνετε φτηνό εργατικό δυναμικό, δηλαδή  καλοδεχούμενοι πρόσφυγες. 

Στις αρχές του 2016, ο νεοεκλεγμένος τότε Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Φίλιπο Γκράντι, επισκέφθηκε τη Λέσβο συναντώντας και τον τότε πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα. Λίγες μέρες μετά, βρέθηκε στην Αθήνα και στη συνέντευξη Τύπου, του κατατέθηκε ερώτημα από το VICE - όπου τότε εργαζόμουν - για τη διάκριση με βάση την εθνικότητα και το γεγονός ότι πολλοί μετανάστες μπλοκάρονται κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους ενώ υπήρχε σαφής αναφορά και στους Αφγανούς οι οποίοι τότε στην συντριπτική τους πλειοψηφία, θεωρούνταν μετανάστες και όχι πρόσφυγες. 

Η άποψη του κ. Γκράντι ήταν ξεκάθαρη: «Όταν κάνουμε έκκληση για άρση των περιορισμών μιλάμε για τους πρόσφυγες, γι' αυτούς που έχουν ανάγκη από διεθνή προστασία. Είναι πασιφανές το τελευταίο διάστημα ότι οι Σύροι έχουν ανάγκη από διεθνή προστασία. Παρ' όλα αυτά, πλέον υπάρχουν κάποιοι περιορισμοί ακόμα και γι' αυτούς. Καταλαβαίνω ότι πρέπει να παρουσιάσουν κάποια έγγραφα από τη χώρα προέλευσής τους, τα οποία όμως κάποιοι απ' αυτούς δεν τα έχουν, καθώς απέδρασαν από μια χώρα που βρίσκεται σε πόλεμο. Επομένως, είναι άδικο να τους ασκείται τέτοια πίεση. Για άλλες ομάδες πρέπει να γίνεται η αξιολόγηση και αυτοί που χρήζουν προστασίας - επειδή ξέρω καλά τη χώρα, κάποιοι Αφγανοί περιλαμβάνονται σ' αυτή την κατηγορία - θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται το ίδιο όπως οι υπόλοιποι πρόσφυγες. Επομένως, αυτή είναι η έκκληση. Για τους πρόσφυγες, μην εφαρμόζετε αυτούς τους περιορισμούς, μοιραστείτε την ευθύνη».

Να μην εφαρμόζονται περιορισμούς για τους πρόσφυγες κάτι το οποίο φυσικά δεν ισχύει για τους μετανάστες και η κατάσταση αυτή μπορεί να αλλάξει, το ποιος δηλαδή χαίρει προστασίας, μόνο όταν η Δύση αποφασίσει ότι είναι η ώρα. 

Έχοντας βρεθεί στα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου όπως χιλιάδες δημοσιογράφοι, συνεχίζω να λέω ότι αν βρεθείς στην ακτή την ώρα που φτάνει μια βάρκα, δεν μπορείς να διακρίνεις απολύτως τίποτα άλλο πέρα από αυτούς που κινδυνεύουν να πνιγούν. Εκείνη την ώρα, δε βλέπεις 7 πρόσφυγες και 16 μετανάστες.

Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου ο οποίος διαβάζοντας για τον Χομαγιούν και του Βακάρ, τους δύο πακιστανούς που το 2012 έβαλαν μπροστά το ίδιο το σώμα και τη ζωή τους για να απεγκλωβίσουν ένα ηλικιωμένο ζευγάρι από τις ράγες του τρένου στο Κρυονέρι, εμπνεύστηκε από την ιστορία τους και στο τραγούδι που έγραψε, λέει: «Ελλάδα, χώρα της ντροπής, και γι’ άλλους κρύο σπίτι, ξέχασες που `ναι ιερό το βλέμμα του ικέτη, τώρα πια οι μισάνθρωποι σε σέρνουν απ’ τη μύτη».

Ο 18χρονος Hamayun Anwar, ο 32χρονος Wakar Ahmed τιμήθηκαν από την Ακαδημία Αθηνών για «υπέρτατη πράξη αυτοθυσίας». Μετά θάνατον. 

Στον τρίτο, που ήταν μαζί τους, τον 41χρονο Masood Ahmed ο οποίος τραυματίστηκε αλλά σώθηκε, δόθηκε από το υπουργείο Εσωτερικών, άδεια παραμονής στην χώρα μας «για εξαιρετικούς λόγους».

Και οι τρεις από το Πακιστάν. Όταν έφτασαν στην Ελλάδα, ήρθαν ως μετανάστες. 

Διαβάστε ακόμη

Ποια ονόματα ακούγονται για την Προεδρία της Δημοκρατίας - Τι θα μετρήσει στην απόφαση του Μαξίμου

Μαγδεμβουργο: Στην αναζήτηση κινήτρου του δράστη της επίθεσης – Οι ακροδεξιές θεωρίες και οι προειδοποιήσεις

Πρύτανης του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστήμιου: Νέα προπτυχιακά προγράμματα μέσα στο 2025

Η Σημασία των Μιτοχονδρίων στην Αναγεννητική Ιατρική: Ιστορία και Σύγχρονες Θεραπείες