Η τελευταία συνέντευξη του Φίλιπ Κερ σε ελληνικό Μέσο ήταν στο «Έθνος»

Είναι αναμφίβολα ένας σταρ του σύγχρονου ευρωπαϊκού αστυνομικού μυθιστορήματος, μαζί -βέβαια- με τους Ιαν Ράνκιν και Τζο Νέσμπο. Η φήμη του εκτοξεύτηκε -σε παγκόσμια κλίμακα- χάρη στα μπεστ σέλερ βιβλία του με ήρωα τον ντετέκτιβ Μπέρνι Γκούντερ, τα οποία συνήθως διαδραματίζονται στη Γερμανία των χρόνων της ναζιστικής κυριαρχίας και του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου.

Στα μυθιστορήματά του, εκτός από το μυστήριο, είναι η Ιστορία (της οποίας είναι βαθύς γνώστης) που διαδραματίζει έναν καθοριστικό ρόλο, μέσα από τις λεπτομέρειές της...  Στα αστυνομικά μυθιστορήματα συμβαίνει συχνά να αναρωτιόμαστε για τη σχέση του ντετέκτιβ-πρωταγωνιστή με τον συγγραφέα του.

Πώς θα περιγράφατε τη σχέση σας με τον Μπέρνι Γκούντερ;

Υποψιάζομαι ότι με μισεί βαθύτατα. Και, πιθανότατα, θα επιχειρούσε να με σκοτώσει! Κατά κάποιον τρόπο είναι το τέρας μου και εγώ ο δόκτωρ Βίκτορ Φράνκενσταϊν. Η αλήθεια είναι ότι όλα αυτά τα χρόνια υπήρξα ως συγγραφέας υπεύθυνος για τόσες κακοτοπιές και δυσχέρειες στη ζωή του. Από την άλλη, είμαι υπερήφανος για αυτόν ως δημιούργημά μου και η σχέση μου μαζί του βασίζεται στην επαγγελματική ικανοποίηση που μου δίνει.

Τα μυθιστορήματά σας δείχνουν ότι έχει προηγηθεί εξαντλητική έρευνα. Τα περισσότερα πρόσωπα και γεγονότα στα ιστορικά θρίλερ που γράφετε είναι αληθινά. Ποιο είναι το πιο ακραίο περιστατικό που σας έχει συμβεί κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας έρευνας;

Οταν έγραφα το μυθιστόρημα «Dead meat», το 1991, πέρασα αρκετές εβδομάδες με τη Ρωσική Αστυνομία, και συγκεκριμένα με την ομάδα που κυνηγούσε το οργανωμένο έγκλημα. Εκανε πολύ κρύο. Το φαγητό ήταν λίγο. Το ξενοδοχείο είχε έναν αρουραίο στο μπάνιο. Οι Ρώσοι νόμιζαν ότι ήμουν κατάσκοπος! Χρειάζεται να πω περισσότερα; Το Καλίνινγκραντ ήταν δύσκολο. Και το Ζάγκρεμπ, εδώ που τα λέμε, δεν ήταν καλύτερο. Η έρευνα είναι μια μοναχική δουλειά, με τις αυτοκαταστροφικές σκέψεις πάντοτε να παραμονεύουν.

Αυτός ο πρώην αστυνομικός που έγινε ιδιωτικός ντετέκτιβ είναι έξυπνος αλλά και ιδιαίτερα τραχύς, καλλιεργημένος αν και κάπως απεριποίητος, κυνικός και, ωστόσο, ρομαντικός έως έναν βαθμό. Πώς σας ήρθε η ιδέα για έναν τόσο ξεχωριστό ντετέκτιβ;

Ισως, τελικά, να μην είναι τόσο ξεχωριστός, αν και μερικές φορές είναι εξαιρετικά προβληματικός, ενώ κάποιες άλλες συμπεριφέρεται κατά τρόπο ντροπιαστικό. Αλλά αυτό είναι που μου προκαλεί το ενδιαφέρον και συνεχίζω να γράφω για αυτόν. Και όποτε ο Μπέρνι Γκούντερ γίνεται... κόπανος, τότε πραγματικά γράφω για τον εαυτό μου!.

Τι σας έκανε να επιλέξετε την αστυνομική λογοτεχνία; Εχω προσπαθήσει πολλά διαφορετικά είδη γραφής. Αλλά ήθελα να γράψω κυρίως για το Βερολίνο, όπως αρκετοί άλλοι Αγγλοι, και το αστυνομικό μυθιστόρημα μου φάνηκε το πιο κατάλληλο μέσον. Κατά κάποιον τρόπο μπήκα στην αστυνομική λογοτεχνία από την πίσω πόρτα. Δεν διαβάζω πολλά αστυνομικά. Από τους λίγους που μου αρέσουν είναι ο Μάικλ Κόνελι και ο Ιαν Ράνκιν - όχι πολλοί άλλοι.

Ποιος είναι ο μεγαλύτερος μύθος για εσάς τους συγγραφείς; Νομίζουν ότι συγγραφέας σημαίνει πνευματικός άνθρωπος, έξυπνος και ευαίσθητος. Οτι οι συγγραφείς είμαστε ενδιαφέροντες. Ε, λοιπόν, δεν είμαστε! Ισως τα βιβλία μας να είναι, αυτό ελπίζουμε. Αλλά όχι εμείς.

Ποια είναι η καλύτερη συμβουλή που πήρατε ποτέ ως συγγραφέας; Να μην εγκαταλείπεις ποτέ την προσπάθεια. Οι γύρω σου πάντα -λίγο ή πολύ- σε αποσπούν από τη δουλειά σου, γι’ αυτό μείνε μακριά τους όσο γίνεται και κράτα μυστικό αυτό που γράφεις μέχρι να εκδοθεί. Και κάτι ακόμα: Να εμπιστεύεσαι τη φαντασία σου. Μάθε να την ακούς.

Πώς είναι μια συνηθισμένη συγγραφική μέρα για σας; Εχετε κάποιες συγκεκριμένες συνήθειες που συνοδεύουν τη διαδικασία της γραφής; Πηγαίνω στο γραφείο μου νωρίς και μένω εκεί όσο το δυνατόν περισσότερο. Προσπαθώ να αποφεύγω οτιδήποτε μπορεί να μου αποσπάσει την προσοχή. Εχω μάθει, πια, ότι η συγγραφή είναι μια διαδικασία  δραπέτευσης. Η συνήθειά μου, ακολούθως, δεν είναι άλλη από το να προσπαθώ να δραπετεύω με αυτόν τον τρόπο σε καθημερινή βάση. Είναι ένα τούνελ που σε οδηγεί έξω από τον πραγματικό κόσμο, σε κάτι άλλο.

Αρκετά από τα μυθιστορήματά σας διαδραματίζονται στο Βερολίνο λίγο πριν, κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τι είναι εκείνο που σας γοητεύει στο Βερολίνο και σε εκείνη την εποχή; Σίγουρα είμαι θιασώτης εκείνης της εποχής και των ανθρώπων της. Πολλοί Αγγλοι, όπως ο Ισεργουντ, ο Τζον λε Καρέ και ο Ντέιβιντ Μπόουι, το επισκέφθηκαν. Αλλά ο καθένας έψαχνε το δικό του Βερολίνο. Το ίδιο μάλλον έκανα κι εγώ. Ως μεταπτυχιακός φοιτητής μελέτησα τη γερμανική φιλοσοφία και οξύνθηκε το ενδιαφέρον μου. Υποψιάζομαι, όμως, ότι προϋπήρχε κάτι βαθιά μέσα μου. Και το εκπληκτικό με το να βάζεις τον ναζί στην υπόθεση ενός βιβλίου είναι ότι ως κακοί είναι χειρότεροι από οτιδήποτε θα μπορούσε αληθοφανώς να επινοήσει ένας συγγραφέας.

Εχοντας ειδικευθεί στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, πιστεύετε ότι μια τέτοιας μορφής ολοκληρωτική εξουσία θα μπορούσε να επανακάμψει στην εποχή μας – είτε στη Γερμανία είτε αλλού; Οχι στη Γερμανία. Υπάρχει, ωστόσο, στη Ρωσία. Και στη Βόρειο Κορέα. Εάν υπάρχει στις μέρες μας ένα καθεστώς που να πλησιάζει τον ολοκληρωτισμό, είναι αυτό της Βορείου Κορέας.

Οι ναζί θεωρούνται ευρύτερα ως η ενσάρκωση του κακού. Τι είναι κακό σήμερα; Το κακό είναι μια υπερβολικά χρησιμοποιημένη λέξη. Πάντως σε όλους μας υπάρχει μια ροπή προς το κακό αλλά και μια καταπληκτική δυνατότητα να κάνουμε το καλό. Νομίζω ότι στον κόσμο υπάρχει αδικία, φτώχεια, αρρώστιες, όμως το πραγματικό κακό δεν το βρίσκεις εύκολα. Αν κοιτάξετε πάλι τους ναζί, αυτό που θα αντικρίσετε είναι αρκετά συνηθισμένους ανθρώπους οι οποίοι έκαναν φοβερά πράγματα. Βλέπετε, οι άνθρωποι είναι καλοί στο να συγχωρούν τις δικές τους συμπεριφορές. Αυτό από μόνο του συνιστά μια ροπή προς το κακό.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση προέκυψε από τις στάχτες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Υπάρχει ακόμα προοπτική για αυτήν ή θα διαλυθεί; Τι έχετε να πείτε για το Brexit; Η ΕΕ είναι ως επί το πλείστον δημιούργημα της Γερμανίας -όπως και η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία- και υπάρχει κυρίως προς όφελος της Γερμανίας. Και επειδή η Γερμανία δεν μπορεί να κοιτάξει την ιστορία της με άνεση, εστιάζει μόνο στο μέλλον. Αλίμονο, όμως. Ενα μέλλον το οποίο έχει διαμορφωθεί με τέτοιον τρόπο που να κάνει τους Γερμανούς να αισθάνονται άνετα ως Γερμανοί χωρίς πατριωτισμό. Οσο για το Brexit, δεν είναι κάτι καινούργιο. Είχαμε Brexit το 1536, όταν η Βρετανία βγήκε από την Ευρώπη, στην οποία τότε κυριαρχούσε η Ρωμαϊκή Καθολική Εκκλησία και η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, με αυτοκράτορα έναν Γερμανό ονόματι Κάρολος ο 5ος. Το Brexit είναι η επιθυμία των Αγγλων να είναι αφεντικά του εαυτού τους. Αλλά όταν φεύγει ο πρώτος, ακολουθούν και άλλοι. Η ΕΕ είναι καταδικασμένη χωρίς το Ηνωμένο Βασίλειο, το Brexit ήταν μόνο η αρχή. Και αυτό η ΕΕ το ξέρει...

Η συνέντευξη του Φίλιπ Κερ, δημοσιεύτηκε στο ΕΘΝΟΣ του Σαββάτου (2/12/2017) στο ένθετο «Πολιτισμός» και ήταν η τελευταία που παραχώρησε σε ελληνικό μέσο