To ελληνικό e-book έγινε δέκα ετών

Οι άνθρωποι πάντοτε αντιµετώπιζαν µε φόβο, καχυποψία και ανησυχία ό,τι νέο έκανε την εµφάνισή του. Έτσι, η µετάβαση από το έντυπο εγχειρίδιο -δηλαδή το βιβλίο- στο Διαδίκτυο και την οθόνη του υπολογιστή δεν συντελέστηκε αρµονικά, ούτε υπήρξε αυτονόητη – ακόµα δεν είναι.

Και πώς θα µπορούσε να γίνει διαφορετικά, αφού η αγάπη για τα βιβλία, η βιβλιοφιλία, η βιβλιοµανία, είναι έννοιες άρρηκτα συνδεδεµένες εδώ και αιώνες µε ένα ιδιαίτερα χρηστικό αντικείµενο: το βιβλίο. Από την άλλη, η εξάπλωση των ηλεκτρονικών υπολογιστών, των τάµπλετ και των κινητών τηλεφώνων είναι µια αδιάσειστη πραγµατικότητα και το ηλεκτρονικό βιβλίο µοιάζει να έχει απεριόριστες προοπτικές.

Ήταν το 1988 όταν αναφέρθηκε για πρώτη φορά στο λεξικό Merriam-Webster ο όρος ηλεκτρονικό βιβλίο ή e-book για να δηλώσει «ένα βιβλίο που δηµιουργήθηκε ή µετατράπηκε σε ψηφιακή µορφή», ώστε να µπορεί να αναγνωστεί στην οθόνη του υπολογιστή ή σε άλλες φορητές ψηφιακές συσκευές.

Από τότε µεσολάβησε η ευρεία διάδοση των ηλεκτρονικών υπολογιστών και συσκευών µικροηλεκτρονικής που δίνουν την ευκαιρία στο ηλεκτρονικό βιβλίο να διεκδικεί πλέον µια σηµαντική θέση στη ζωή µας. Μάλιστα, στις µέρες µας οι βιβλιοθήκες τείνουν να αγοράζουν ηλεκτρονικά βιβλία διότι δίνεται η δυνατότητα να γίνει ανάγνωση από πολλούς χρήστες ταυτόχρονα και χωρίς να είναι απαραίτητη η φυσική τους παρουσία στη βιβλιοθήκη!

Πριν από δέκα χρόνια, το 2009, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο έδωσε έναν ευρύτερο ορισµό του ηλεκτρονικού βιβλίου (e-book, e-textbook, digital textbook, web book, online textbook ή open textbook), σύµφωνα µε τον οποίο ως ηλεκτρονικό βιβλίο δεν νοείται µόνο η ψηφιακή έκδοση ενός συµβατού βιβλίου, αλλά το δυναµικό και διαδραστικό µέσο µάθησης που λειτουργεί ως πολυµεσικό εργαλείο γνώσης, γεγονός που υπογραµµίζει περαιτέρω τη δυναµική του.

Σε κάθε περίπτωση, φέτος συµπληρώνονται 10 χρόνια παρουσίας στην Ελλάδα των ηλεκτρονικών βιβλίων για το ευρύ αναγνωστικό κοινό και η συγκεκριµένη επέτειος αποτελεί αφορµή για έναν πρώτο απολογισµό, αλλά και για µια συζήτηση για τις προοπτικές που ανοίγονται για αυτό το σχετικά νέο µέσο.

Τρεις τοµείς

Όπως εξηγεί στο «Έθνος» ο Μιχάλης Καλαµαράς, ιδρυτής του website «Ηλεκτρονικός Αναγνώστης - eAnagnostis.gr», «στην Ελλάδα σήµερα η ανάγνωση των e-books είναι εστιασµένη σε τρεις τοµείς: πιο πολύ στην ακαδηµαϊκή κοινότητα, στα ξενόγλωσσα βιβλία και λιγότερο -αρκετά περιορισµένα- στα e-books που είναι στην ελληνική γλώσσα – λογοτεχνία και δοκίµιο. Οπότε το συµπέρασµα είναι ότι σίγουρα στην Ελλάδα δεν έγινε το αναµενόµενο άλµα στα ηλεκτρονικά βιβλία. Παρ’ όλα αυτά, και βιβλιοπωλεία που πουλάνε e-books έχουµε, και περισσότερους από 8.000 τίτλους στα ελληνικά. Μια πρόσφατη θετική εξέλιξη που έτυχε θερµής υποδοχής είναι το Ηλεκτρονικό Αναγνωστήριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης που είναι υπηρεσία δανεισµού ebooks 3.000 τίτλων περίπου».

Όσο για τις προοπτικές του ηλεκτρονικού βιβλίου στην Ελλάδα, ο κ. Καλαµαράς διευκρινίζει: «Η επόµενη µέρα αφορά τρία πράγµατα: Το ένα είναι οι συσκευές ανάγνωσης. Σήµερα είναι στα χέρια των περισσοτέρων ένα τάµπλετ ή ένα κινητό µέσα από τα οποία µπορείς να διαβάζεις ηλεκτρονικά βιβλία – αν και λείπουν από την ελληνική αγορά οι εξειδικευµένες συσκευές ανάγνωσης τύπου Kindle. Το δεύτερο είναι ότι µας λείπει ένα βιβλιοπωλείο “πρωταθλητής” που να αναλάβει τις ολοκληρωµένες υπηρεσίες ηλεκτρονικής ανάγνωσης. Υπάρχουν βιβλιοπωλεία που παρέχουν τέτοιες υπηρεσίες, αλλά δεν έχουν καταφέρει να καθιερωθούν. Το τρίτο είναι ότι λείπουν αρκετοί τίτλοι ηλεκτρονικών βιβλίων στα ελληνικά».

Αυτά τα εξαιρετικά ενδιαφέροντα ζητήµατα που αφορούν στο παρόν και το µέλλον της ηλεκτρονικής ανάγνωσης στη χώρα µας θα συζητηθούν ενδελεχώς στην εκδήλωση µε τίτλο «Το ηλεκτρονικό βιβλίο στην Ελλάδα: 10 χρόνια µετά», τη Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου (20.30) στο βιβλιοπωλείο Ιανός. Σε αυτήν θα συνοµιλήσουν οι: Νίκος Αργύρης (εκδότης, Εκδόσεις Ίκαρος), Σωκράτης Καµπουρόπουλος (πρώην υπεύθυνος Παρατηρητηρίου Ψηφιακού Βιβλίου του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου), Αργύρης Καστανιώτης (εκδότης, εκδόσεις Καστανιώτη) και Φίλιππος Τσιµπόγλου (γενικός διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος). Συντονίζει ο Μ. Καλαµαράς, ενώ χαιρετισµό θα απευθύνει η Εριφύλη Μαρωνίτη, διαχειρίστρια έργου της «Αθήνα 2018 Παγκόσµια Πρωτεύουσα Βιβλίου» και συντονίστρια του Δικτύου Πολιτισµού του ∆ήµου Αθηναίων. Άλλωστε, η εκδήλωση εντάσσεται στην ενότητα «Η Μεγάλη Γιορτή της Ανάγνωσης» της «Αθήνας 2018 Παγκόσµιας Πρωτεύουσας Βιβλίου».

Οι παρευρισκόµενοι θα συζητήσουν για τη διαδροµή από τα πρώτα e-books και τις εξειδικευµένες συσκευές ανάγνωσης έως το Ηλεκτρονικό Αναγνωστήριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος, αλλά και για τις προοπτικές της διάδοσης της ηλεκτρονικής ανάγνωσης και του µετασχηµατιστικού ρόλου των ηλεκτρονικών βιβλίων για τους αναγνώστες και τον κλάδο του βιβλίου.