Δημήτρης Σωτάκης στο ethnos.gr: «Με ενοχλεί η έλλειψη ανθρωπιάς, η άγνοια και η ανθρώπινη ανεξάντλητη βλακεία»

Ο Δημήτρης Σωτάκης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Όνειρό του ήταν να γίνει χορευτής στα μπαλέτα Μπολσόι αλλά η ζωή τα ‘φερε αλλιώς και έγινε ένας εξαιρετικά πετυχημένος συγγραφέας. Μυθιστορήματά του κυκλοφορούν στα γαλλικά, τουρκικά, σερβικά, ολλανδικά, ιταλικά, δανέζικα, αραβικά και κινέζικα, ενώ το βιβλίο του «Το θαύμα της αναπνοής» κατέκτησε το βραβείο «The Athens Prize for Literature» και ήταν υποψήφιο για το Ευρωπαϊκό Αριστείο Λογοτεχνίας, καθώς και για το βραβείο «Jean Monnet» στη Γαλλία. Εμμονή του είναι το κυνήγι της ευτυχίας, ενώ εύχεται στον εαυτό του να είναι γαλήνιος, κάτι που δεν καταφέρνει εύκολα. 

Αφορμή για τη συνέντευξη στάθηκε το νέο του μυθιστόρημα, με τίτλο «Μισή Καρδιά», από τις εκδόσεις Κέδρος. «Η αρχική μου πρόθεση ήταν να γράψω ένα βιβλίο που έχει να κάνει με τη ζωή που δε ζήσαμε, με όσα έχουμε αφήσει πίσω, θεωρώντας τα χαμένα. Αυτός ήταν ο πρωταρχικός πυρήνας, να τονίσω ότι τίποτα δεν έχει χαθεί, ότι μπορούμε εν δυνάμει να επιστρέψουμε και να διεκδικήσουμε όσα θέλαμε πάντα» λέει, χαρακτηριστικά, ο Δημήτρης Σωτάκης στο ethnos.gr. Ο τίτλος του βιβλίου προέκυψε από έναν πίνακα ζωγραφικής που παίζει κάποιον ρόλο στην πλοκή. «Η μισή καρδιά είναι η μισή ζωή που ζούμε, είναι μια υπόσχεση, κάτι που εκκρεμεί, που πάντα μάς περιμένει να το κατακτήσουμε. Είναι ο μισός μας εαυτός, που οφείλει να κάνει ένα παραπάνω βήμα για να γίνει ολόκληρος» προσθέτει.

Ένας άντρας ανακαλύπτει τυχαία, σε μια φωτογραφία, κάποιον με τον οποίο μοιάζουν σαν δυο σταγόνες νερό, έναν πραγματικό σωσία του. Ξεκινάει την αναζήτησή του, ψάχνοντας για μια λογική εξήγηση σ’ αυτό το μυστήριο. «Η πρωτοπρόσωπη γραφή είναι μια συνειδητή επιλογή. Τα περισσότερα βιβλία μου είναι γραμμένα με αυτόν τον τρόπο. Ταιριάζει υφολογικά στην πλοκή, μια που συνήθως οι ήρωές μου είναι άνθρωποι εμμονικοί που αρέσκονται να φιλτράρουν τις ζωές τους, με αμέτρητες διακυμάνσεις, σκέψεις, αυτοαναιρέσεις».

Η «Μισή Καρδιά» είναι ένα μυθιστόρημα για τις πιο κρυφές μας επιθυμίες, για όσα δεν τολμάμε να ομολογήσουμε ούτε στον ίδιο μας τον εαυτό. Ένα παιχνίδι με την ίδια τη ζωή, που κυλάει με τους δικούς της ρυθμούς μπροστά απ’ τα έκπληκτα μάτια μας. «Κάποιες φορές αφήνουμε τον εαυτό μας να παρασυρθεί από τις κοινωνικές συμβάσεις, αγνοώντας αυτά που πραγματικά επιθυμούμε γιατί στην πραγματικότητα είμαστε εγκλωβισμένοι στις κοινωνικές συμβάσεις. Παίζουμε έναν ρόλο, προσπαθούμε συνεχώς να αποδείξουμε κάτι, σε εμάς και στους άλλους, δεν τολμάμε να σπάσουμε αυτό το φράγμα και να κατακτήσουμε την πλήρη ελευθερία. Έχουμε την ψευδαίσθηση ότι έτσι γινόμαστε αποδεκτοί, τηρούμε τις προαπαιτούμενες προδιαγραφές, θέλει πολύ θάρρος να ξεφύγει κανείς από αυτή την συνθήκη».

Πώς τ’ απωθημένα μπορούν ν’ αλλάξουν τη ζωή μας, όπως συνέβη στον ήρωα σας;

Στην περίπτωση του ήρωά μου, τα απωθημένα άλλαξαν πράγματι τη ζωή του. Συνήθως, για τους λόγους που ανέφερα παραπάνω, δε συμβαίνει αυτό, συνήθως η ζωή μάς «καταπίνει», μας παρασύρει στα χωρίς γυρισμό μονοπάτια της. Θα ήταν εκπληκτικό αν καταφέρναμε να ήμασταν αυτοί που πραγματικά θέλουμε, τα απωθημένα θα έπαυαν να είναι απωθημένα, θα ήταν πλέον μια βιωμένη πραγματικότητα.

Ποια θέλετε να είναι τα συναισθήματα του αναγνώστη, όταν φτάσει στην τελευταία του σελίδα και ποια ήταν τα δικά σας όσο γράφατε το βιβλίο σας;

Δεν έχω κάποια επιθυμία σχετικά με τα συναισθήματα του αναγνώστη. Είναι μια προσωπική υπόθεση του καθενός, εγώ είμαι ικανοποιημένος όταν οι αναγνώστες παίρνουν κάτι απ' το βιβλίο, κάτι αλλάζει στη ζωή τους. Τα δικά μου συναισθήματα ήταν μια ευχαρίστηση για αυτό που τελικά αποφάσισα να γράψω, για το ότι έμεινα πιστός στην αρχική μου επιθυμία, έκανα εν ολίγοις αυτό που ήθελα.

Ο τρόπος που γράφετε, επηρεάζεται από την επικαιρότητα;

Συνειδητά όχι, όμως είναι μοιραίο να επηρεάζεται. Ζω σε μια πόλη, ανάμεσα σε ανθρώπους, πάντα κάτι συμβαίνει, οι συνθήκες αλλάζουν, σαφώς και επηρεάζομαι όντας μέρος αυτού του συνόλου. Τα βιβλία μου, βέβαια, περιγράφουν μια κατ' επίφαση πραγματικότητα, δεν ασχολούνται με τον “ορατό” κόσμο, ωστόσο ανήκουν σ' αυτόν.

Ποιες είναι, κατά τη γνώμη σας, οι μεγάλες προκλήσεις της εποχής μας;

Νομίζω η παρακμή των social media. Αυτή η κατάσταση έχει γίνει ανυπόφορη, ο διαδικτυακός κόσμος είναι ένας λαβύρινθος χωρίς τέλος και αρχή, πρόκειται για μια ηλεκτρονική κόλαση, μια πραγματική παρακμή. Κρίμα γιατί θα μπορούσε να ήταν μια πολύ ευνοϊκή προς όλους μας κατάσταση, να είχε δημιουργηθεί μια ανθρώπινη κοινότητα, ώριμη και αλληλέγγυα, όμως έχει μεταμορφωθεί σε μία ανθρωποφαγία.

Η γραφή σάς βοηθά να θυμάστε όσα θα θέλατε να ξεχάσετε; 

Για μένα δεν υπάρχει παρελθόν. Δε με αφορά το παρελθόν. Κοιτάζω πάντα τι γίνεται τώρα και αυτό που έρχεται. Έχουν υπάρξει δυο τρεις στιγμές στη ζωή μου για τις οποίες ντρέπομαι, θα τις άλλαζα αν επέστρεφα, όμως ό,τι έγινε, έγινε. Η γραφή δεν έχει να κάνει με τον χρόνο, τουλάχιστον στη δική μου περίπτωση, ασχολούμαι με το πώς διαχειρίζονται οι άνθρωποι τις ζωές τους, οι σύγχρονοι άνθρωποι.

Είστε από τους συγγραφείς που δουλεύετε ασταμάτητα. Είστε όμως ικανοποιημένος από την απήχηση του έργου σας στο αναγνωστικό κοινο;

Δε δουλεύω ασταμάτητα, υπάρχουν περίοδοι που απέχω απ' τη γραφή, δε θέλω και δεν έχω διάθεση να γράψω κάτι. Έχω έναν προσωπικό ρυθμό, εκδίδω πάνω κάτω ένα βιβλίο κάθε δύο χρόνια. Ποτέ δεν είμαι ικανοποιημένος, δεν είμαι σαφώς αχάριστος, υπάρχουν αναγνώστες που με παρακολουθούν πιστά, όμως πάντα υπάρχουν νέες φιλοδοξίες.

Αν σας δινόταν η ευκαιρία, θα θέλατε να μεταφερθεί κάποιο από τα βιβλία σας στη μικρή οθόνη; 

Θα έλεγα στη μεγάλη οθόνη. Μου αρέσει πολύ το σινεμά και θα γίνει κάτι μ' αυτό. Όλα σχεδόν τα βιβλία μου έχουν κινηματογραφική πλοκή, κατά καιρούς γίνονται συζητήσεις με σκηνοθέτες. Είναι μια μεγάλη πρόκληση ο κινηματογράφος.

Ποιο θα αξιολογούσατε ως το βασικότερο πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας και τι είναι αυτό το οποίο αξίζει να διεκδικούμε στην εποχή μας;

Τα πάντα πρέπει να διεκδικούμε. Την ίδια μας την ευτυχία, αυτό που είμαστε ή αυτό που διστάζουμε να είμαστε. Με ενοχλεί αυτό που με ενοχλούσε πάντα, η έλλειψη ανθρωπιάς, η άγνοια, η ανθρώπινη ανεξάντλητη βλακεία. Ωστόσο, πιστεύω στον άνθρωπο και ευτυχώς έχω γνωρίσει καταπληκτικούς ανθρώπους στη ζωή μου.

Ο χρόνος που αφιερώνουμε στα social media είναι χρήσιμος ή όχι; Πιστεύετε πως το διαρκές φαίνεσθαι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γεννά ένα διαρκές άγχος;

Δεν ξέρω αν δημιουργεί άγχος, σίγουρα όμως δημιουργεί ψευδαισθήσεις. Δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας διαγωνισμός, μια παρέλαση ιδεών και εικόνων που πασχίζουν να πάρουν καλό βαθμό. Όπως ήδη είπα παραπάνω, συνήθως είναι μια παρακμιακή κατάσταση, φυσικά με λαμπρές εξαιρέσεις.

Από τα μαθήματα που σας έχει δώσει η ζωή έως σήμερα, ποια είναι τα πιο σημαντικά;

Δεν μπορώ να πω ότι μου έχει δώσει μαθήματα η ζωή. Και δε με εκπλήσσει πια. Ζούμε αυτιστικά, με τις ίδιες και τις ίδιες κινήσεις, δεν τολμάμε τίποτα καινούριο, είμαστε δυσκίνητοι. Όχι, δεν υπάρχει κανένα σημαντικό μάθημα, μόνο η αγάπη προς τους άλλους.

Τι σας δίνει αισιοδοξία και τι μπορεί να σας «ρίξει»;

Μου δίνει αισιοδοξία η ικανοποίηση των αισθήσεων, η επικοινωνία ανάμεσα στους ανθρώπους, ο έρωτας. Με ρίχνουν τόσα, που δεν αξίζει τον κόπο να ξεκινήσω τη λίστα.

Σκέψεις για επόμενο βιβλίο υπάρχουν;

Υπάρχουν, αν και είναι ακόμα λίγο νωρίς. Έχω κάτι στο μυαλό μου, θα ξεκινήσω σύντομα να δουλεύω.