Ιωσήφ Μανίκης στο ethnos.gr: «Η ευτοπία είναι μια γλυκιά ουτοπία και ο δρόμος προς αυτήν έχει σημασία»

Ο Ιωσήφ Μανίκης, με το βιβλίο του, μας καθιστά κοινωνούς του ταξιδιού τεσσάρων ανθρώπων στην προσπάθειά τους ν' ανακαλύψουν τον κόσμο που άφησαν πίσω τους για ένα μακρύ ταξίδι στ' άστρα, στο μυθιστόρημα πολιτικής φαντασίας «Επιστροφή στο Λίκνο».

Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για αυτό το έργο;

Οι τέσσερις Δυνάμεις που δεσπόζουν στη Γη το 2060 διαπιστώνουν ότι το σύστημα της κυριαρχίας τους κινδυνεύει. Στέλνουν μια αστροναυτική αποστολή σ’ έναν δίδυμο με τη Γη πλανήτη, τη Λητώ, με στόχο να διαπιστωθεί αν ο πλανήτης είναι κατάλληλος για αποίκηση. Οι αστροναύτες αποκαλύπτουν ένα άγνωστο κομμάτι της φύσης, συναντώνται με το παράδοξο, μ’ ένα παρελθόν που ενδεχομένως, θ’ αποτελούσε το μέλλον της Γης. Με διατηρημένη τη νιότη τους χάρη στη βαθιά νάρκωση και τη σχετικότητα, οι τέσσερις αργοναύτες επιστρέφουν στη Γη, εβδομήντα χρόνια μετά την αναχώρησή τους για το χωροχρονικό ταξίδι τους στο Γαλαξία. Τη στιγμή της προσεδάφισης του αστρόπλοιου Αργώ, η σκέψη τους ταξιδεύει σε ό,τι άφησαν πίσω και η αγωνία τους σε ό,τι θα βρουν. Θα τους περιμένει ένα καλύτερο μέλλον; Ή μήπως...;

Η «Επιστροφή στο Λίκνο» πραγματοποιείται μέσω ενός αστροσκάφους που φέρει το όνομα “Αργώ”, ένα όνομα εμπνευσμένο από το ταξίδι του Ιάσονα. Σε ποια σημεία οι εμπειρίες των σύγχρονων αργοναυτών τέμνονται με εκείνες των μυθολογικών;

Ως γνωστόν, η Αργοναυτική Εκστρατεία ήταν η μεγαλύτερη αναζήτηση στην ιστορία της αρχαιότητας. Σκοπός της ήταν να φέρει το χρυσόμαλλο δέρας πίσω στην Ιωλκό. Η αστροναυτική Αργώ συμβολίζει τη μεγαλύτερη εξερεύνηση της ανθρωπότητας και η αποίκηση του πλανήτη Λητώ είναι το «χρυσόμαλλο δέρας», το άνοιγμα του δρόμου προς τ’ άστρα. Οι νέοι αργοναύτες θα συναντηθούν με άλλα όντα, ανάλογα μ’ αυτά που ο μυθικός Ιάσωνας και η παρέα του αντιμετώπισαν στην Κολχίδα. Η ομάδα του Ιάσονα έφερε πίσω το χρυσόμαλλο δέρας και η αστροναυτική ομάδα έδωσε το έναυσμα για τις μεγάλες αλλαγές που ήρθαν στη Γη. Με την επιστροφή τους οι μυθολογικοί και οι σύγχρονοι αργοναύτες θα διαπιστώσουν ότι τίποτα δεν είναι όπως το άφησαν. Ένα ακόμη ταξίδι στο άγνωστο τους περιμένει.

Είναι πολύ χαρακτηριστική η παράθεση στίχων από την «Ιθάκη» του Κωνσταντίνου Καβάφη, ως εμβόλιμη μεταξύ ενοτήτων. Ποιοι είναι οι «μνηστήρες» ενάντια στους οποίους καλούνται να αγωνιστούν οι ήρωές σας;

«Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξίδι. Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο. Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια». Από αυτή τη στροφή του ποιήματος Ιθάκη του Κωνσταντίνου Καβάφη ξεχωρίζω τον στίχο «Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια».  Αυτή η φράση νομίζω ότι εκφράζει τους αργοναύτες τη στιγμή που επιστρέφουν στο λίκνο τους. Ό,τι ήταν να πάρουν από το ταξίδι, το πήραν. Έγιναν πιο σοφοί, απέκτησαν πείρα και είδαν με πιο σφαιρική ματιά όσα συνέβαιναν στη Γη. Πρέπει τώρα ν’ αντιμετωπίσουν τα θηρία, τους απογόνους αυτών που τους έστειλαν στη Λητώ. Να συγκρουστούν με τους μνηστήρες που διεκδικούν να γυρίσει η Γη στο παρελθόν, στην κυριαρχία των λίγων.

Πέραν της «Αργούς», υπάρχει έντονη η παρουσία του μυθολογικού στοιχείου στην «Επιστροφή στο Λίκνο» - ενδεικτικά, διαβάζουμε για «Πυθία» και «Λητώ». Ποιες οι εμπνεύσεις που αντλήσατε από την Ελληνική Μυθολογία;

Μεγάλωσα, όπως όλοι, με τη μυθολογία και τους θρυλικούς της ήρωες. Αυτή έδωσε τη σπίθα για ν’ ανάψει η ασύνορη παιδική φαντασία μου. Αργότερα ανέτρεχα στις περιγραφές του Ρόμπερτ Γκρέιβς στους Ελληνικούς μύθους. Το βιβλίο του, ωστόσο, που με ενέπνευσε για την Αργώ ήταν το «Ηρακλής ο συνταξιδιώτης μου». Η ηρωίδα του βιβλίου «Επιστροφή στο λίκνο» αναζήτησε μια τοποθεσία για να σηματοδοτήσει την ενιαία πορεία της ανθρωπότητας. Έτσι έφτασε στο μαντείο των Δελφών, στον ομφαλό της Γης, όπως χαρακτηρίστηκε στην αρχαιότητα. Από τους Δελφούς άντλησα την έμπνευσή μου για την Πυθία, το πρόγραμμα του υπολογιστή που ξετύλιξε το κουβάρι των εξελίξεων. Η ιέρεια Πυθία ήταν το διάμεσο του θεού Απόλλωνα, του γιου της Λητούς.

Στο κείμενό σας δεσπόζουσα σημασία εντοπίζεται στην έννοια της «ουτοπίας». Θα θέλατε να μας αναπτύξετε, με συντομία, τη σχέση της με την “ευτοπία” και την ερμηνεία που δίνετε σε αυτήν;

Ο Όσκαρ Ουάιλντ έγραφε ότι «αν ένας χάρτης του κόσμου δεν περιλαμβάνει την Ουτοπία, δεν αξίζει ούτε τη ματιά μας... Πρόοδος είναι η υλοποίηση της, μιας μετά την άλλη, Ουτοπίας». Έτσι πιστεύω ότι προχωρά η ανθρωπότητα. Η ευτοπία είναι μια γλυκιά ουτοπία, δεν είναι εύκολο να την κατακτήσεις ή μάλλον είναι αδύνατο. Ο δρόμος προς αυτήν έχει σημασία. Η αναζήτηση της σύγχρονης ουτοπίας, είναι το Grail, το ιερό δισκοπότηρο. Αν θα μπορούσαμε να ορίσουμε την ουτοπία του σήμερα θα ήταν ένα βήμα για την ευτοπία του αύριο. Πολλές φορές δεχόμαστε τη ζωή όπως είναι και την αλλαγή της τη θεωρούμε τρέλα, ουτοπία. Συχνά μου έρχεται στο μυαλό μια φράση του Δον Κιχώτη από τη στιχομυθία με τον ακόλουθό του. «Η ουτοπία φίλε Σάντσο, δεν είναι τρέλα… τρέλα είναι να βλέπεις τη ζωή όπως είναι και όχι όπως θα έπρεπε να είναι».

Είστε συγγραφέας ενός λογοτεχνικού έργου που φέρει την περιγραφή «μυθιστόρημα πολιτικής φαντασίας». Ποιος είναι ο κυρίαρχος προβληματισμός που θα επιθυμούσατε να θέσετε στους αναγνώστες σας μέσω αυτού;

Το όραμα για ένα όμορφο, ειρηνικό μέλλον είναι το όνειρο για τη συντριπτική πλειοψηφία της ανθρωπότητας. Μια κοινωνία, όπου ο καθένας θα είναι διαφορετικός, αλλά ταυτόχρονα ίσος με τους άλλους, με ίδια δικαιώματα, όπου όλοι οι άνθρωποι θα μπορούν να ζήσουν ελεύθερα και δημιουργικά. Η αναζήτησή της, όμως, και η πίστη ότι μπορεί να γίνει πράξη φαίνεται ότι έχει χαθεί από τα μυαλά των περισσότερων ανθρώπων. Οι φράσεις του Φουτζιγιάμα, ότι ήρθε το τέλος της ιστορίας και της Θάτσερ, ότι δεν υπάρχει εναλλακτική, φαίνεται να δικαιώνονται. Η ιστορία της κοινωνικής εξέλιξης, ωστόσο, έχει αποδείξει ότι όλα έχουν ημερομηνία λήξης και τίποτα δεν είναι αναλλοίωτο, αμετάβλητο, αιώνιο. Η «Επιστροφή στο λίκνο» θέτει ένα βασικό ερώτημα: Η ουτοπία είναι ένα άπιαστο όνειρο ή μπορεί να γίνει πράξη, να γίνει ΕΥΤΟΠΙΑ, ο καλός τόπος, το εφικτό όνειρο;

Ποιος είναι ο Ιωσήφ Μανίκης

Ο Ιωσήφ Μανίκης γεννήθηκε στην Πρέβεζα, την πόλη της παιδικής κι εφηβικής του ηλικίας. Σπούδασε χημεία στο ΑΠΘ κι έκανε μεταπτυχιακές σπουδές (ΜΒΑ) στη Διοίκηση Επιχειρήσεων.

Στα πλαίσια της πολύπλευρης ενασχόλησής του με το μέλι διετέλεσε διευθυντής της Μελισσοκομικής και πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής των προϊόντων της κυψέλης. Συνεργάστηκε ερευνητικά με το εργαστήριο μελισσοκομίας του Α.Π.Θ και είχε αρκετές δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά, καθώς κι ένα βιβλίο για τις νέες τεχνολογίες στα προϊόντα μελιού.

Η αναγνωστική του αγάπη για τον χώρο της πολιτικής κι επιστημονικής φαντασίας και το λογοτεχνικό του σαράκι τον ώθησαν να συνεργήσει σε τμήματα δημιουργικής γραφής, και στα πλαίσιά τους έγραψε το πρώτο του διήγημα. Είναι σινεφίλ, ερασιτέχνης φωτογράφος και με τη σύζυγό του Εύα περιηγούνται στον κόσμο. Οι εικόνες και οι εμπειρίες των ταξιδιών αποτυπώνονται στο μυθιστόρημά του «Επιστροφή στο λίκνο».

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

• Προκλήσεων συνέχεια από την Άγκυρα και μηνύματα Μητσοτάκη από την Αλβανία: Διπλωματικό «σκάκι» στη… γειτονιά
• Οι καταναλωτές βγάζουν «κόκκινη κάρτα» στο κυριακάτικο άνοιγμα των καταστημάτων - Τι δείχνει νέα έρευνα
• 6+14 απίστευτες ιστορικές συμπτώσεις: Εξωφρενικά περίεργες για να είναι αληθινές – Όταν ο Στάλιν έπινε καφέ πλάι στον Χίτλερ και τον Τίτο
• Μαύρο χρήμα: Στους 18 μήνες ο χρόνος δέσμευσης περιουσιακών στοιχείων
• Wednesday: 4+1 facts που δεν ήξερες για τη σειρά που καταρρίπτει κάθε ρεκόρ στο Netflix