Ωδή στις φανερές και σκοτεινές στιγμές του έρωτα: Για την ποιητική συλλογή «Σε ανακηρύσσω νικήτρια» του Νίκου Παπάνα

Η ποίηση του Νίκου Παπάνα, εντός της 2^ης συλλογής του (προηγήθηκε η πρώτη με τίτλο «Πρώτη δημοτικού και άλλα», εκδόσεις Ιωλκός, 2019), στηρίζεται θεματικά στον αρχέγονο έρωτα. Στον έρωτα που διαφοροποιεί το ανθρώπινο ον από τα υπόλοιπα. Στον έρωτα που μνημονεύτηκε, μνημονεύεται και θα μνημονεύεται από κάθε μορφής Τέχνη.

Ανεξερεύνητο φιλί, πεσμένη γέφυρα,

βροχή απαγορευμένα ροδοπέταλα.

Πώς μαγνητίζεις τα πόδια μου;

Ακούραστα σ’ αναζητούν,

θαρρείς κι επιμένουν να χαίρονται

που οι πέτρες τα ματώνουν

σ’ αδιέξοδα μονοπάτια.

(«ΑΝΕΞΗΜΕΡΩΤΟ ΦΙΛΙ», σελ. 9)

Το αδιέξοδο –ποιητικά– μονοπάτι γίνεται η διέξοδος φυγής. Εκείνης που θα ακολουθήσουν μυσταγωγικά οι πρωταγωνιστές στην αναγνωστική πορεία της ποιητικής ύφανσης, της σύνθεσης, που αποτελείται από 15 ποιήματα κι από 17 χαϊκού.

Ωδή στην Τέχνη του Έρωτα, στις φανερές και σκοτεινές στιγμές του. Στα προσωπεία του, στην ένδυσή του, στην πολλαπλή γέννηση και στον πολλαπλό θάνατό του. Στην κρυπτογραφημένη κι αποκρυπτογραφημένη διάστασή του.

Οι λέξεις, οι στίχοι, οι στροφές, τα ποιήματα, τα μέρη της συλλογής του Ν. Παπάνα διεισδύουν ακαριαία στο αισθητικό γίγνεσθαι του κάθε ενδιαφερόμενου συνταξιδιώτη. Ακροβατούν σε κορφές. Τολμούν να αδράξουν τα σύννεφα, να τα ρουφήξουν, να τα γευτούν.

Ο άμεσος λόγος, προτέρημα του δημιουργού, είναι τροχός. Ακολουθεί τη ρότα του ποιητή, αλλά για να επαναστατήσει, για να καταλήξει στο παιχνίδι της μοίρας που ταιριαστά ερωτοτροπεί με την αναγκαιότητα του ποιείν:

ΕΜΑΘΑ ΜΑΖΙ ΣΟΥ 

Έμαθα μαζί σου πώς είναι να περιφέρεται, φορώντας ένα φριχτό κουρελιασμένο σεντόνι, σ’ όλες τις κάμαρες της ψυχής μου, να μου τρίζει τα κίτρινα δόντια του, κι ασταμάτητα να με τρυπά με χιλιάδες καρφίτσες το ανομολόγητο δίλημμα.

Έμαθα μαζί σου να κρατώ ευλαβικά σ’ ένα σκαλιστό παλιό πειρατικό σεντούκι τα λάφυρα της προσμονής.

Έμαθα μαζί σου πως τα λόγια που δεν είπαμε δε χάνονται, πεισμώνουν, και μεταμορφώνονται στα πιο αγκαθωτά, μα και πιο κόκκινα, τριαντάφυλλα.

(«ΕΜΑΘΑ ΜΑΖΙ ΣΟΥ», σελ. 14)

Ο ποιητής πράττει το καθήκον του. Οργώνει το χώμα για να φυτρώσουν, μάλιστα πολύ γρήγορα, τα λουλούδια και να ανθίσουν. Να μοιράσουν τα αρώματά τους στις κιτρινωπές σελίδες της συλλογής. Να τα οσφραίνονται οι ακόλουθοι των σκέψεών του.

Ανάσες, χτύποι, διάλογοι, φωνές, εκκωφαντικές σιωπές, καρδιές που έρχονται, καρδιές που φεύγουν, αποτελούν μερικά από τα ψηφιδωτά του ποιητικού μωσαϊκού της συλλογής.

Η λογική παρούσα. Αναμετριέται με τον παραλογισμό της ερωτικής επιθυμίας, ολοκλήρωσης. Η έκβαση της αναμέτρησης δεν είναι το αιτούμενο. Είναι η βάρκα πλεύσης, η μέθοδος. το οξυγόνο της ποιητικής σύνθεσης, το νερό που φροντίζει την ποιητική Φύση, ο μοχλός που κινεί τα πάντα.

Ο καλός ποιητής Νίκος Παπάνας στήνει ένα σκηνικό. Κάθε μέρος αυτού επιτελεί ευλαβικά το σκοπό του. Όπως και τα πρόσωπα και οι φωνές. Δημιουργούν το οδόστρωμα που μέσω αυτού θα οδηγηθούμε στο παιχνίδι του. Εκεί που θα μυηθούμε στον ποιητικό κόσμο του. Στην απρόσμενη συμμετοχή μας. Στην αναγκαιότητα της παρουσίας μας. Στην αλληλοεπίδραση. Στην καταδίκη των αναστολών. Στην παραδοχή του μεγαλείου του έρωτα.

Κάθε εικόνα, κάθε στιγμή της συλλογής «Σε ανακηρύσσω νικήτρια» είναι κι ένας διαφορετικός ρυθμός της ποιητικής συμφωνίας του δημιουργού της. Διότι ο δημιουργός συνθέτει μία ποιητική ερωτική συμφωνία χωρίς δεσμεύσεις ως προς την έκβασή της. Είναι αποδεσμευμένη, επίσης, από την αναγκαστική λυρικότητα. Είναι αυθόρμητη, με σαρκασμό χωρίς να προδίδει την αυτοτέλεια της δομής της.

Ο ποιητής μάς κλείνει το μάτι. Μας καλεί, μιας πιάνει το χέρι, μας τραβά στοργικά στην αγκαλιά του και μας ψιθυρίζει για:

Την τρομαχτική ομορφιά. / Την αφροσύνη των ψυχών. / Τα λάφυρα της προσμονής. / Τη λευκή σελίδα που όλο γεμίζει τρεμάμενα γράμματα στο χρώμα της νύχτας. / Το βρόμικο μαχαίρι που σφάζει τον πόθο στη βρεφική του κούνια. / Τα θραύσματα στο πάτωμα. / Τα κομμάτια γυαλί που μας πληγώνουν. / Την περήφανη, δακρυσμένη αυλαία που πέφτει. / Τις νότες φευγαλέων αστεριών. / Το φωτεινό γέλιο, το φωτεινό χέρι, τους σκοτεινούς γκρεμούς. / Το φωτεινό σκοτάδι, το χλωμό νυχτέρι, το ανθισμένο δάκρυ…

Ο Ζαν Κοκτό έγραψε: «Ο ποιητής είναι ένας ψεύτης που πάντα λέει την αλήθεια». Έτσι και η ποίηση για το Νίκο Παπάνα είναι η αλήθεια, ο έρωτας, η αποφασιστικότητα, η τόλμη, η ίδια η ζωή.

*γράφει ο Κωνσταντίνος Ι. Κορίδης, ποιητής

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

• Σιδηροδρομική τραγωδία στα Τέμπη: Παραιτήθηκε ο Κώστας Καραμανλής από υπουργός Μεταφορών - «Ελάχιστη ένδειξη σεβασμού στα θύματα»
• Ήταν η «κακιά ώρα» είπε ο σταθμάρχης στην απολογία του για το δυστύχημα στα Τέμπη - Την Πέμπτη στον εισαγγελέα
• Οι δραματικές εικόνες από την επιχείρηση απεγκλωβισμού ανθρώπων στα Τέμπη - 1.300 βαθμοί Κελσίου στο πρώτο βαγόνι
• Συγκλονιστικό βίντεο: Το drone του Guardian πετά πάνω από τα συντρίμμια των τρένων στα Τέμπη
• Ανατριχιαστική εκτίμηση Λέκκα: «Τα λίγα κλάσματα δευτερολέπτων που απέτρεψαν ακόμη μεγαλύτερη σιδηροδρομική τραγωδία»
• Μarket pass: Η ώρα της πρώτης πληρωμής για 2,3 εκατ. νοικοκυριά