2ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: «Ο θεσμός δημιουργεί σχέσεις και απευθύνεται σε όλους» υπογραμμίζουν οι διοργανωτές

Με έξι θεματικούς άξονες, περισσότερες από 50 εκδηλώσεις και 70 ομιλητές - συγγραφείς από 9 χώρες, την Ελλάδα, τη Μ. Βρετανία, τη Γαλλία, την Κροατία, τη Βόρεια Μακεδονία, την Αργεντινή, την Κολομβία, τη Νικαράγουα και την Κούβα, θα πραγματοποιηθεί για δεύτερη χρονιά στα Χανιά, το Φεστιβάλ Βιβλίου που διοργανώνουν ο Δήμος και η Περιφέρεια Κρήτης με την υποστήριξη του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Ο Δήμαρχος Χανίων, Παναγιώτης Σημανδηράκης, ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Πρόεδρος της Κ.Ε.Π.ΠΕ.ΔΗ.Χ.- Κ.Α.Μ., Γιάννης Γιαννακάκης, ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ, Μανώλης Πιμπλής και ο Ειδικός Σύμβουλος του Περιφερειάρχη Κρήτης, Δημήτρης Μιχελογιάννης, παρουσίασαν το πρωί της Τρίτης (30/5) στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το φετινό πρόγραμμα αλλά και όσα έχει ήδη πετύχει μέχρι τώρα ο θεσμός.

Επί πέντε μέρες, στην καρδιά του καλοκαιριού, τα Χανιά ξαναγίνονται τόπος συνάντησης διακεκριμένων δημιουργών απ' όλο τον κόσμο, που θα παρουσιάσουν το έργο τους, αλλά και θα συνομιλήσουν με Έλληνες συναδέλφους τους. Φέτος, η επίσημη τελετή έναρξης έχει προγραμματιστεί για την Τρίτη 20 Ιουνίου και το πρόγραμμα, με την ευρύτερη θεματική «Ατομικές και συλλογικές ταυτότητες: Αυτοπροσδιορισμός στον σύγχρονο κόσμο», διερευνά την έννοια της ταυτότητας στα πεδία της λογοτεχνίας και της Ιστορίας όσο και το πλαίσιο επίκαιρων κοινωνικών και τεχνολογικών εξελίξεων.

«Στόχος μας είναι να έχουμε ένα φεστιβάλ υψηλής ποιότητας, το οποίο ταυτόχρονα ν' απευθύνεται στους πάντες. Θέλουμε να φέρουμε σε επαφή το αναγνωστικό κοινό των Χανίων και γενικότερα της Κρήτης με τους δημιουργούς που αγαπάει και θαυμάζει. Να μεταδώσουμε το μικρόβιο της ανάγνωσης σε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους και τέλος, να προσελκύσουμε στο νησί φίλους του βιβλίου απ’ όλα τα μέρη της Ελλάδας και του εξωτερικού. Κάτι που ήδη έγινε πέρυσι και μας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, δείχνοντας την ανάγκη ενός τέτοιου είδους φεστιβάλ. Είναι μία ιδέα που δεν είχε βρει μέχρι τώρα τρόπο να υλοποιηθεί στον ελληνικό χώρο και ελπίζω αυτό να λειτουργήσει ως έναυσμα ώστε να οργανωθούν κι άλλες πρωτοβουλίες σε διάφορα μέρη της χώρας. Γιατί αυτό που ζήσαμε πέρυσι ξεπέρασε κάθε μας προσδοκία και ήταν εκπληκτικό» περιέγραψε ο κ. Πιμπλής. 

Μια καινοτομία που πέτυχε πέρυσι το φεστιβάλ στα Χανιά ήταν το συνεργατικό βιβλιοπωλείο που συστάθηκε από κάποια βιβλιοπωλεία της πόλης, πουλώντας αποκλειστικά τα βιβλία των καλεσμένων συγγραφέων. Σύμφωνα με τον κ. Γιαννακάκη, «τα φεστιβάλ αυτά, δεν είναι μόνο καλλιτεχνικά αλλά και ουσίας, γιατί δεν είναι γεγονότα που συμβαίνουν μία μικρή χρονική περίοδο, αναδεικνύοντας μικρά ιβέντ αλλά είναι θεσμοί που δημιουργούν σχέσεις. Το συνεργατικό βιβλιοπωλείο, για παράδειγμα, ήταν κάτι το οποίο δεν μπορούσαμε να φανταστούμε ότι θα λειτουργήσει. Ήταν ένα από τα πολύ αισιόδοξα μηνύματα της δράσης. Δημιουργήθηκαν δεσμοί που πλέον δίνουν μία άλλη ώθηση στο πώς αντιλαμβανόμαστε εμείς τον ρόλο μας».  

Σημαντικές παρουσίες από το εξωτερικό

Στις πέντε ημέρες του φεστιβάλ, θα δούμε τη βραβευμένη (Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας 2020) Κροάτισσα σερβικής καταγωγής μυθιστοριογράφος και μεταφράστρια Λάνα Μπάστασιτς (Lana Bastasic), τον διακεκριμένο Σκωτσέζο ελληνιστή Ρόντρικ Μπήτον (Roderick Beaton), κάτοχο της ιστορικής έδρας Κοραή στο King’s College του Λονδίνου (1988-2018) και διευθυντή του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών (2012-2018) στο ίδιο πανεπιστήμιο, που τιμήθηκε το 2019 από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με το παράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος της Τιμής «για την εμβληματική συμβολή του στην έρευνα της Νεοελληνικής και Βυζαντινής Ιστορίας, Γλώσσας και Λογοτεχνίας».

Επίσης, την ελληνικής καταγωγής συγγραφέα Ρούμενα Μπουζάροφσκα (Rumena Buzarovska), η οποία ανήκει και στην ομάδα των επτά γυναικών που το 2018 πρωτοστάτησαν στο κίνημα #MeToo της γειτονικής χώρας. Tη βραβευμένη (Ευρωπαϊκό Βραβείο Δοκιμίου 2022) Γαλλοελβετή δημοσιογράφo της Le Monde diplomatique και φεμινίστρια συγγραφέα Μόνα Σολέ (Mona Chollet). Τον βραβευμένο (La otra orilla) Κολομβιανό συγγραφέα Σαντιάγο Γκαμπόα (Santiago Gamboa), που εργάστηκε ως δημοσιογράφος (Radio France International, El Tiempo, El Espectador) κι έχει δημοσιεύσει περισσότερα από δέκα μυθιστορήματα, συλλογές διηγημάτων, ταξιδιωτικά χρονικά και δοκίμια. 

Τον Αργεντινό Ντανιέλ Μορντζίνσκι (Daniel Mordzinski), συγγραφέα πολλών βιβλίων, αλλά και γνωστό ως «ο φωτογράφος των συγγραφέων», που ζει ανάμεσα στο Παρίσι και τη Λισαβόνα κι έχει φωτογραφίσει τους πιο διακεκριμένους πρωταγωνιστές των ισπανόφωνων γραμμάτων (Μπόρχες, Κορτάσαρ, κ.ά.). Τον Κουβανό πεζογράφο και δοκιμιογράφο Λεονάρδο Παδούρα (Leonardo Padura), που θεωρείται σήμερα ο σημαντικότερος συγγραφέας της Κούβας και συγκαταλέγεται μεταξύ των κορυφαίων στη Λατινική Αμερική, ενώ έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από είκοσι γλώσσες και έχει τιμηθεί πολλές φορές για το έργο του τόσο στην πατρίδα του όσο και στο εξωτερικό (Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας της Κούβας, ισπανικό λογοτεχνικό βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»).

Τον Σέρχιο Ραμίρες (Sergio Ramirez) από τη Νικαράγουα, νικητή του Βραβείου Θερβάντες, του Βραβείου Μυθιστορήματος Alfaguara και του Βραβείου Μυθιστορήματος της Λατινικής Αμερικής Jose Maria Arguedas, που μετά από μια μακρά περίοδο εθελοντικής εξορίας στην Κόστα Ρίκα και τη Γερμανία, εγκατέλειψε προσωρινά τη λογοτεχνική του καριέρα για να ενταχθεί στην επανάσταση των Σαντινίστας που ανέτρεψε τη δικτατορία του τελευταίου Σομόζα. Τη βραβευμένη (Society of Authors’ Olive Cook Prize, RA Pin Drop Award) Βρετανή συγγραφέα Μπέθαν Ρόμπερτς (Bethan Roberts), δραματουργό του BBC Radio 4 και καθηγήτρια δημιουργικής γραφής στο Πανεπιστήμιο του Chichester και στο Κολλέγιο Goldsmiths στο Λονδίνο.

Τον διακεκριμένο Βρετανό ιστορικό και διπλωμάτη Μάικλ Λιουέλιν Σμιθ (Michael Llewellyn Smith), που υπηρέτησε ως πρέσβης της Βρετανίας και στην Ελλάδα (1996-1999), για την οποία έχει γράψει πολυάριθμα βιβλία και έχει επίσης δημοσιεύσει μια ιστορία του παλαιού κτιρίου της βρετανικής πρεσβείας στην Αθήνα (πρώην οικία Βενιζέλου), ενώ τώρα γράφει και μία δίτομη βιογραφία του Ελευθέριου Βενιζέλου (Venizelos, The Making of a Greek Statesman, 1864-1914, Α’ τόμ.).

Τέλος θα δούμε και την Άνα Μαρία Σούα (Ana Maria Shua) από την Αργεντινή, συγγραφέα μυθιστορημάτων, διηγημάτων, μικροδιηγημάτων και παιδικής λογοτεχνίας, επίτιμο μέλος της Αμερικανικής Ένωσης Καθηγητών Ισπανικών και Πορτογαλικών, η οποία μεταξύ άλλων διακρίσεων, έχει κερδίσει το Κρατικό Βραβείο της χώρας της, την Υποτροφία Guggenheim, το Platinum Konex και το Διεθνές Βραβείο Arreola στο Μεξικό. 

...και σπουδαίοι δημιουργοί από την Ελλάδα

Συνολικά πάνω από 50 Έλληνες πεζογράφοι, ποιητές, ιστορικοί, ακαδημαϊκοί, διανοούμενοι, καλλιτέχνες, εκδότες και μεταφραστές θα δώσουν το παρών στη μεγάλη γιορτή του βιβλίου στα Χανιά, ανάμεσα στους οποίους οι: Κώστας Ακρίβος, Δημήτρης Αστερίου, Ρέα Γαλανάκη, Λένα Διβάνη, Γιάννης Δούκας, Μίνως Ευσταθιάδης, Αγγέλα Καστρινάκη, Χρήστος Μαρκογιαννάκης, Αμάντα Μιχαλοπούλου, Χρήστος Οικονόμου, Αλέξης Πολίτης, Δημήτρης Γ. Στεφανάκης, Έρση Σωτηροπούλου, Θεόδωρος Τερζόπουλος, Νίκη Τρουλλινού, Ματθαίος Φραντζεσκάκης, Χρήστος Χωμενίδης, Ελένη Ψαραδάκη, κ.ά.

Οι εκδηλώσεις του φεστιβάλ θα φιλοξενηθούν, εκτός από το Θέατρο «Μίκης Θεοδωράκης» και το Μεγάλο Αρσενάλι (Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου), στην Πύλη Sabbionara, στο Γιαλί Τζαμί και σε άλλα σημεία της πόλης. «Οι χώροι για τους οποίους μιλάμε, είναι από μόνοι τους υπέροχοι. Πέρυσι, ανάμεσα στο Θέατρο "Μίκης Θεοδωράκης" και το Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου δημιουργήθηκε μία Αγορά, με την αρχαία έννοια. Όπως είναι παράλληλα τα δύο αυτά εμβληματικά κτίρια, έχουν ανάμεσα έναν χώρο, την πλατεία Κατεχάκη, που είναι ένα λιθόστρωτο μεγάλης έκτασης. Εκεί ανάμεσα, λοιπόν, μαζεύονταν ο κόσμος και συζητούσε τις εκδηλώσεις που παρακολουθούσε. Έβλεπες τη χαρά και τον ενθουσιασμό στα πρόσωπά τους σε τόσο δύσκολες εποχές. Κάποιοι μας έλεγαν ότι ήθελαν να κρατήσει κι άλλο. Για μας όλο αυτό ήταν πολύ σημαντικό» ανέφερε συγκινημένος ο κ. Πιμπλής.

Συναυλία, θεατρικά αναλόγια, προβολές, ειδικές εκδηλώσεις, εικαστική έκθεση, σεμινάρια ενηλίκων

Η κρητικής καταγωγής μουσικός, πιανίστρια και συνθέτρια ηλεκτρονικής και έντεχνης μουσικής Λένα Πλάτωνος, μετά από το εμβληματικό της έργο για τον Καρυωτάκη, συναντιέται με έναν ακόμη μεγάλο ποιητή και παρουσιάζει στο 2ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων ολόκληρο το έργο «Καβάφης, 13 τραγούδια» με ερμηνευτή τον Γιάννη Παλαμίδα. Το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε το 2010 στην Μικρή Επίδαυρο και έπειτα στο Παλλάς σε σκηνοθεσία Δημήτρη Παπαϊωάννου, ενώ παίχτηκε πρόσφατα στη Νέα Υόρκη στο πλαίσιο του φεστιβάλ «Archive of Desire» του Ιδρύματος Ωνάση. Στο πρώτο μέρος της συναυλίας θα ακουστούν επιλεγμένα κομμάτια από τις κορυφαίες στιγμές της δημιουργού, από τις «Μάσκες ηλίου» και το «Σαμποτάζ» μέχρι τα «Ημερολόγια» και το «Γκάλοπ», με ερμηνευτές την ίδια και τον Γιάννη Παλαμίδα. Επί σκηνής θα βρίσκεται και ο συνεργάτης της Στέργιος Τσιρλιάγκος (συνενορχήστρωση, πλήκτρα, programming).

Για δεύτερη συνεχή χρονιά, το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Κρήτης συμπράττει με το Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων, με τη διοργάνωση θεατρικών αναλογίων με επιλεγμένα έργα ξένων και Ελλήνων συγγραφέων που παρουσιάζονται στο φεστιβάλ, με έμφαση στον Κωνσταντίνο Καβάφη. Επιπλέον, εγκαινιάζονται και δύο νέες συνεργασίες με καταξιωμένους πολιτιστικούς θεσμούς της πόλης: Με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων, για την προβολή σχετικής με τις θεματικές κινηματογραφικής ταινίας, αλλά και τη διοργάνωση ενός βιωματικού Σεμιναρίου Οπτικοακουστικού Γραμματισμού για ενηλίκους, βασισμένο στην βραβευμένη ταινία (Όσκαρ μικρού μήκους animation 2012) «Τα φανταστικά ιπτάμενα βιβλία του κου Μόρις Λέσμορ» και το Chaniartoon-International Comic & Animation Festival με τη διοργάνωση μιας ειδικής εκδήλωσης με θέμα «Κόμικς και Λογοτεχνία - Πιστές προσαρμογές και βλάσφημες παρωδίες». 

Παραμένοντας στο χώρο του θεάτρου, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η συμμετοχή στο φετινό φεστιβάλ του πολυβραβευμένου, διεθνούς φήμης θεατρικού σκηνοθέτη Θεόδωρου Τερζόπουλου, ο οποίος συνεχίζοντας τη σειρά των παραστάσεων, των σεμιναρίων, των εκδόσεων βιβλίων και των ταξιδιών σε κάθε μέρος του κόσμου, θα κάνει μία στάση στα Χανιά για την πρώτη παρουσίαση του νέου βιβλίου του, Στον Λαβύρινθο: ο Θεόδωρος Τερζόπουλος συναντά τον Heiner Muller, σχετικά με την πνευματική αναζήτηση των δύο σπουδαίων προσωπικοτήτων γύρω από την τέχνη του θεάτρου αλλά και των κοινωνικών και πολιτικών προεκτάσεών της, μέσα από τη στενή τους σχέση και μέσα από τη σκηνοθεσία του Τερζόπουλου πάνω σε έργα του Heiner Muller (Εκδόσεις Κείμενα).

Ο εικαστικός ζωγράφος Δημήτρης Αστερίου από τα Χανιά, θα παρουσιάσει στο Γιαλί Τζαμί, από την Τρίτη 20 έως και την Κυριακή 25 Ιουνίου, την έκθεση «Την εμορφιά έτσι πολύ ατένισα»: Ο Κωνσταντίνος Καβάφης, ο ποιητής, ο φιλόσοφος, ο ιστορικός, ο ηδονικός, μας συστήνεται ξανά μέσα από τα έργα του καλλιτέχνη, που αναζητά τον άγνωστο Καβάφη και τον «απάγει» από την Αλεξάνδρεια, την πόλη του που τόσο αγάπησε, για να τον μεταφέρει στη δική του αγαπημένη πόλη, τα Χανιά, μια πόλη που όπως και η Αλεξάνδρεια υπήρξε πάντοτε ένα μεγάλο χωνευτήρι λαών, πολιτισμών και ανθρώπων, προσκαλώντας τον ποιητή να οικειοποιηθεί το τοπίο, να περιδιαβεί τα σοκάκια της, να μετουσιώσει ποιητικά τα τοπόσημα της πόλης - έτσι ώστε μέσα από αυτή τη διερεύνηση να αποκαλύψει την πολλαπλή και πολυσύνθετη ταυτότητα του ποιητή. Ένα ακόμη Εργαστήριο ενηλίκων με θέμα «Το βιβλίο στη σχολική τάξη» θα παρουσιάσει η Ελένη Σβορώνου, συγγραφέας παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας, καθηγήτρια δημιουργικής γραφής για μεγάλους και εφήβους και κριτικογράφος για την παιδική και νεανική λογοτεχνία.

Παναγιώτης Σημανδηράκης: «Το Φεστιβάλ Βιβλίου μάς έκανε να δούμε ξανά τη δυναμική των Χανίων»

Κλείνοντας τη συνέντευξη Τύπου, ο κ. Σημανδηράκης ανέφερε ότι «εγώ δεν θα μιλήσω ως δήμαρχος, αλλά ως πολίτης των Χανίων και έτσι όπως έζησα πέρυσι το φεστιβάλ. Για πέντε μέρες, λίγο - πολύ, εγκατέλειψα το γραφείο μου και περιφερόμουν ανάμεσα σε παρουσιάσεις βιβλίων, συζητήσεις, σεμινάρια, συναυλίες, προβολές ντοκιμαντέρ, με την αγωνία τι να επιλέξω και τι ν' αφήσω πίσω. Όλο αυτό μου δημιούργησε την ομορφότερη αίσθηση που έχω λάβει ποτέ ως πολίτης από το Ενετικό Λιμάνι. Για πέντε μέρες, το Ενετικό Λιμάνι ήταν πιο όμορφο από ποτέ. Και αυτό είχε να κάνει με αυτή την κινητικότητα που είχε δημιουργηθεί. Μία ώσμωση πραγματικά ιδεών και συζητήσεων, που μας έκανε ως πολίτες της πόλης να δούμε ξανά τη δυναμική των Χανίων, να εκτιμήσουμε εκ νέου την ελκυστικότητα που έχει ο τόπος μας, αλλά ταυτόχρονα και τη δυναμική που μπορεί να έχει μία πρωτοβουλία στην περιφέρεια. Πλέον, η περιφέρεια είναι σε θέση να δημιουργήσει και να φιλοξενήσει σημαντικά γεγονότα, αρκεί να υπάρχουν οι άνθρωποι που έχουν κατακτήσει την αξιοπιστία στον εκάστοτε χώρο δράσης και την ίδια στιγμή έχουμε εξασφαλίσει και εντεταλμένες ενέργειες».   

Κοιτάζοντας τη μεγάλη εικόνα, τα Χανιά συνδέονται αποφασιστικά με τις τέχνες και τον πολιτισμό, καθώς η πόλη της δυτικής Κρήτης φιλοξενεί ήδη επιτυχημένα φεστιβάλ κινηματογράφου, χορού, θεάτρου και φωτογραφίας, έχει ενδυναμώσει την παρουσία της Πινακοθήκης της, ενώ εδώ και μερικούς μήνες περηφανεύεται και για το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο της. «Την ίδια στιγμή, δεν γίνεται να μιλάμε για υποδομές στην Κρήτη, χωρίς ν’ αναφερθούμε στο νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων, όπου πέρα από τα αρχαία, αυτό που έχει αρκετά μεγάλο ενδιαφέρον είναι ότι μπορείτε να κάνετε μία βόλτα στην περιοχή της Χαλέπας και τη μία βραδιά να ακούσετε την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών να δίνει μία σημαντική συναυλία στον αίθριο χώρο της μπροστινής πλευράς του κτιρίου και το επόμενο βράδυ να δείτε μία παρέα από χίλια και παραπάνω άτομα -μικρότερης ηλικίας από εμάς- να διασκεδάζουν και ν' απολαμβάνουν τους ήχους μίας συναυλίας ηλεκτρονικής μουσικής. Αυτή πλέον είναι η νέα σύγχρονη ταυτότητα των Χανίων» ανέφερε ο κ. Μιχελογιάννης.

«Ο πολιτισμός, έτσι όπως έχουμε αποφασίσει να επενδύσουμε σε αυτόν στα Χανιά, όντως έχει δείξει τι μπορεί να προσφέρει. Είναι η δεύτερη φορά που κάθομαι σε αυτήν εδώ τη θέση, παρουσιάζοντας την πρώτη φορά τα Ανοιχτά Πανιά και σήμερα το Φεστιβάλ Βιβλίου. Πλέον για μένα είναι απολύτως καθαρό, ότι η επένδυση στην άυλη υποδομή, δηλαδή στον πολιτισμό, είναι εξίσου ευθύνη της τοπικής αυτοδιοίκησης, όπως είναι η επένδυση στη φυσική υποδομή, δρόμους και σχολεία» κατέληξε ο κ. Σημανδηράκης, καλώντας όλους όσοι ήμασταν στην αίθουσα να επισκεφθούμε τα Χανιά και να βιώσουμε από κοντά την εμπειρία του Φεστιβάλ Βιβλίου.