Jon Fosse: «Είμαι συγκλονισμένος και ευγνώμων» - Οι πρώτες δηλώσεις του μετά την ανακοίνωση του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας

Ο Νορβηγός μυθιστοριογράφος και δραματουργός Jon Fosse (Γιον Φόσσε) κέρδισε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 2023 για τα «καινοτόμα έργα και την πρόζα του που δίνουν φωνή στο ανείπωτο», όπως ανακοίνωσε νωρίτερα η επιτροπή απονομής του βραβείου. Το βραβείο, που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 11 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών, απονέμεται από τη Σουηδική Ακαδημία.

Τα βραβεία Νόμπελ ιδρύθηκαν με τη διαθήκη του Σουηδού εφευρέτη της δυναμίτιδας και επιχειρηματία Αλφρεντ Νόμπελ και απονέμονται από το 1901 για επιτεύγματα στα πεδία της λογοτεχνίας, των θετικών επιστημών και της ειρήνης. Το βραβείο για την οικονομία προστέθηκε αργότερα στα Νόμπελ από τη σουηδική κεντρική τράπεζα.

Μαζί με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, το Νόμπελ Λογοτεχνίας συγκεντρώνει συχνά τη μεγαλύτερη προσοχή και αντιπαράθεση, φέρνοντας λιγότερο γνωστούς συγγραφείς κάτω από το φως των προβολέων σε όλο τον κόσμο και αυξάνοντας τις πωλήσεις των βιβλίων καθιερωμένων λογοτεχνικών αστέρων.

Στη διάρκεια των χρόνων το βραβείο λογοτεχνίας έλαβαν επίσης συγγραφείς πέρα από την πεζογραφική παράδοση, περιλαμβανομένων θεατρικών συγγραφέων, ιστορικών, φιλοσόφων και ποιητών, ανοίγοντας ακόμη και νέα πεδία, όπως με την απονομή του βραβείου στον τραγουδιστή και στιχουργό Μπομπ Ντίλαν το 2016.

Πέρυσι το Νόμπελ δόθηκε σ' ένα από τα μεγαλύτερα φαβορί, στη συγγραφέα Ανί Ερνό για τα κατά κύριο λόγο αυτοβιογραφικά βιβλία της που πραγματεύονται τη μνήμη και την κοινωνική ανισότητα. 'Ηταν η πρώτη Γαλλίδα που κέρδισε το πιο περίβλεπτο λογοτεχνικό βραβείο στον κόσμο.

«Είμαι συγκλονισμένος και ευγνώμων»

Στις πρώτες δηλώσεις του μετά την ανακοίνωση του βραβείου, ο Γιον Φόσε είπε: «Είμαι συγκλονισμένος και ευγνώμων. Θεωρώ πως είναι μια ανταμοιβή για τη λογοτεχνία που στοχεύει πάνω από όλα να είναι λογοτεχνία, χωρίς άλλη σκέψη». Η Ακαδημία ανέφερε ότι τα έργα του Φόσε, που γεννήθηκε το 1959, στο Χάουγκεσουντ στη δυτική ακτή της Νορβηγίας, εκτείνονται σε μια ποικιλία ειδών, περιλαμβάνοντας θεατρικά έργα, μυθιστορήματα, ποιητικές συλλογές, δοκίμια, παιδικά βιβλία και μεταφράσεις.

Είναι ένας από τους πιο πολυπαιγμένους θεατρικούς συγγραφείς, υπογράμμισε. «Ο Φόσε αναμιγνύει ένα ρίζωμα στη γλώσσα και τη φύση της νορβηγικής του καταγωγής, με καλλιτεχνικές τεχνικές στα απόνερα του μοντερνισμού»δήλωσε ο Αντερς Οσον, μέλος της Σουηδικής Ακαδημίας.

Ο Φόσε εμφανίστηκε ως δραματουργός στην ευρωπαϊκή σκηνή με το έργο του «Κάποιος θα έρθει» (1996), το οποίο ανέβασε ο Κλοντ Ρεζί το 1999 στο Παρίσι. Οταν ο Γιον Φόσε έμαθε το νέο της βράβευσής του, «οδηγούσε στην εξοχή, κατευθυνόμενος σε ένα φιόρδ βόρεια του Μπέργκεν στη Νορβηγία» είπε ο Ματς Μαλμ, μόνιμος γραμματέας της Ακαδημίας μετά την ανακοίνωση του βραβείου. «Είχαμε την ευκαιρία να αρχίσουμε να μιλάμε για πρακτικά θέματα και για την εβδομάδα απονομής του Νόμπελ τον Δεκέμβριο» πρόσθεσε.

Στα ελληνικά κυκλοφορούν

Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία του Γιον Φόσε: «Το άλλο όνομα - Επταλογία I-II» (εκδόσεις Gutenberg Γιώργος & Κώστας Δαρδανός), 2022, «Τρία έργα - Παραλλαγές θανάτου. Κάποιος θα 'ρθει. Κοιμήσου γλυκό μου παιδάκι» (Άγρα, 2007), «Τόσο όμορφα» (Νεφέλη, 2004), «Χειμώνας» (Ανατολικός, 2002).