Τάκις στο Έθνος: «Τα γηρατειά είναι τυραννία - Με κρατά η μοίρα μου»

Προσπερνώ ένα πυκνό δάσος από σινιάλα, µαγνητικά και αιολικά γιγάντια έργα, σαν την Αλίκη που έχει εισβάλει στη Χώρα των Θαυµάτων, στην κορφή του Γεροβουνού, για να συναντήσω τον κορυφαίο Ελληνα εικαστικό και εφευρέτη Τakis (Tάκις Βασιλάκης), ένα µυαλό πυρετικό, που βρίσκεται σε αέναη ανησυχία και απορία. Οπως και ο ίδιος το επόµενο διάστηµα θα βρίσκεται σε µεγάλη κινητικότητα, αφού µετά τη µεγαλειώδη έκθεση των δηµιουργιών του που πραγµατοποιήθηκε στο Palais de Tokyo στο Παρίσι, τον περσινό Ιούλιο, ετοιµάζεται για ένα ακόµα µεγάλο εικαστικό γεγονός που τον αφορά εξολοκλήρου: Η περίφηµη Tate Μοdern του Λονδίνου ετοιµάζεται για ένα µεγάλο hommage που θα διατρέχει όλες τις φάσεις των καλλιτεχνικώνεπιστηµονικών αναζητήσεών του. Στα εγκαίνια µάλιστα, στις 3 Ιουλίου, θα παραβρεθεί και ο ίδιος.

Η µατιά του καλλιτέχνη, στα 93 του χρόνια, πετάει σπίθες, δεν του ξεφεύγει τίποτα και δεν φοβάται τίποτα. Ζητά, περιστοιχισµένος από προκλητικά ταµπλό του µε γυναικεία αιδοία, να πάρει ένα τσιγάρο από τη µαύρη ταµπακιέρα. Το τσιγάρο που παίρνει έχει επάνω του σαν δαχτυλίδι έναν µεταλλικό έλικα: πρόκειται για αναγνωρίσιµο γλυπτό του σε µικροκλίµακα. «Ολη η νικοτίνη στέκεται στο φίλτρο έτσι» µου εξηγεί και µου προσφέρει να δοκιµάσω.

Το πάθος που έχει επιζήσει µέσα στον χρόνο είναι το τσιγάρο; Απόλυτα. Το τσιγάρο βοηθάει τη σκέψη και να ισορροπείς.

∆εν σκεφτήκατε ποτέ, για λόγους υγείας, να το κόψετε; Είµαι 94 ετών. Τα γηρατειά είναι σκληρά, είναι τυραννία. ∆εν µου αρέσουν. Ζωντανό µε κρατά η µοίρα µου. Πιστεύω πολύ στη µοίρα. Ο,τι αποφασίσει αυτή θα γίνει. Το «κισµέτ», που λένε οι Τούρκοι. ∆εν είναι τυχαίο που η θεά Μοίρα ήταν τόσο σηµαντική στην αρχαιότητα. Θα ήθελα να έχω φύγει πιο νωρίς.

Σε ποια ηλικία; Στα 85. Θα µου έφτανε. Η µοίρα το παρακάνει που µε βαστάει στη ζωή.

Σε αυτήν τη µακρά ζωή τι αγαπήσατε περισσότερο; Στον µαγνητισµό πίστεψα κυρίως. Κι αγάπησα το παλιό µου παρελθόν. Αν ξαναζούσα δεν θα άλλαζα κάτι. Πλέον έχω καταντήσει σαν τους παλιούς ηθοποιούς που κοιτάνε το παρελθόν τους, όπως στο σινεµά.

∆εν υπάρχει κάτι για το οποίο να µετανιώνετε; Τίποτα απολύτως!

Πώς και πότε ξεκίνησε η περιπέτεια µε τους µαγνήτες και τον ηλεκτρισµό; Πιτσιρίκος έθαβα γυάλινα φιαλίδια στη γη ελπίζοντας ότι θα µετατραπούν σε άλλη ύλη. Ηµουν παιδί και στενοχωριόµουν που όταν τα ξέθαβα δεν είχαν µεταλλαχθεί. Αλλά συνέχιζα να πειραµατίζοµαι. Είχα πείσµα.

Πώς ανακαλύψατε όµως τον µαγνητισµό; Βλέποντας στα αεροδρόµια και τα καράβια τα ραντάρ. Ρώτησα τι είναι. Μου απάντησαν και άρχισα να ψάχνω. Εκανα µεγάλη έρευνα και µε καλέσαν και στο ΜΙΤ. Θέλανε να τους διδάξω. ∆εν πιστεύω ότι η τέχνη διδάσκεται. Και τους το είπα: «∆εν έρχοµαι ως δάσκαλος».

Από το σύνολο του έργου σας ποια θεωρείτε ότι είναι η µεγαλύτερη κατάθεσή σας; Οπωσδήποτε τα έργα µε τον µαγνήτη. Εγώ µαγνήτες χρησιµοποίησα κυρίως.

Πώς δηµιουργούσατε ένα έργο; Προηγούνταν η ιδέα, η σύλληψή του, ή πειραµατιζόσασταν; ∆εν έκανα ένα έργο κατευθείαν ποτέ. Η έµπνευση ερχόταν από το υπερπέραν.

Σας έπαιρνε χρόνο η υλοποίησή του; Πολύ. Γιατί δεν κάνω έργα, κάνω εφευρέσεις. Μου έπαιρνε 6 µήνες έως έναν χρόνο για να τελειοποιήσω τις ιδέες.

Συµµετείχατε στην επιλογή των έργων στην Tate; Οχι. Αλλά έχει επιλεγεί ένα δείγµα από κάθε εποχή, πολύ αντιπροσωπευτικό. Ψάξανε πολύ. ∆υο χρόνια προετοιµάζονται οι Εγγλέζοι. Αν και το στέκι µου ήτανε η Γαλλία, ένα κράτος πολύ σπουδαίο. Οι Γάλλοι δείξανε τον «Σεµπάστιαν» µου µε τον τεράστιο φαλλό.

∆εν θα τον δούµε στην Tate; Οι Αγγλοι αρνούνται να τον εκθέσουν. Στη ζωή µου είχα µια ερωτική εµπειρία παράξενη...

Τι εννοείτε; Ασχολήθηκα πολύ µε τις γυναίκες και τον ερωτισµό. Ετσι γεννήθηκε και ο «Σεµπάστιαν». ∆υστυχώς οι Εγγλέζοι είναι πολύ πουριτανικός λαός, ακόµη πιο πουριτανοί από τους Ελληνες, σε αντίθεση µε τους Γάλλους!

Τι θυµάστε από τη Γαλλία;  Συναντιόµασταν στα καφενεία και στα εστιατόρια οι καλλιτέχνες. Τώρα δεν βρίσκεις στο Παρίσι καλλιτέχνη.

∆εν υπάρχουν σηµαντικοί νέοι καλλιτέχνες; ∆εν βλέπω κανέναν. Εµένα η ιδέα µου γύρω από την τέχνη είναι έξω από αυτό που κάνουν όσοι ονοµάζονται καλλιτέχνες, έξω από αυτό που συµβαίνει στην καθηµερινότητα. Ανοιξα νέους δρόµους, είµαι πρωτοπόρος. Απάλλαξα την τέχνη από τις τετριµµένες σκέψεις. Η µοίρα µου µε οδήγησε και σε αυτό. Αλλά δεν υπάρχουν καλλιτέχνες σήµερα. Υπάρχουν µόνο computer men.

Το έργο σας είναι γνωστό; Ξέρουν ευρέως ποιος είναι ο Takis; Στη Γαλλία, στην Ευρώπη, ναι.

Στην Ελλάδα; Με ξέρουν, αλλά δεν στηρίζουν το έργο µου. Μην ξεχνάτε ότι το αποκαθήλωσαν από τη ∆. Αρεοπαγίτου. Ο Κακλαµάνης ήθελε να µε διώξει γιατί, όπως είχε πει, «δεν θα υλοποιήσουµε το πρόγραµµα της Ντόρας εµείς».

Εκτιµάτε τους Ελληνες πολιτικούς; Υποστήριξα αρχικά τον Τσίπρα µε τον Βαρουφάκη, αλλά κι οι δυο γίνανε κάτι άλλο. Και στη Γαλλία δεν είναι πολύ διαφορετικά µε τον Μακρόν.

Είστε ένας εφευρέτης, ένας επιστήµονας, ένας καλλιτέχνης, ένας ποιητής; Είµαι όλα αυτά µαζεµένα. Με καθόρισαν τα παιδικά µου χρόνια.

Με ποιον τρόπο; Ως παιδί µίσησα το χρήµα. Επαιρνα τα τάλιρα και τα πετούσα. Μίσησα το χρήµα γιατί αλλοιώνει τους ανθρώπους. Παιδί µε καθόρισε και ο ερωτισµός.

Υπάρχουν διαβάσµατα που σας επηρέασαν; Ενα πολύ αστείο και θετικό ανάγνωσµα που διάβασα πολύ ως παιδί και διαβάζω ακόµα είναι ο Λουκιανός. Εχει παιγνιώδες πνεύµα και πολύ χιούµορ. ∆ιάβασα πολλούς αρχαίους Ελληνες. Αλλά ο πιο χρήσιµος στους καιρούς που ζούµε είναι ο Λουκιανός. Σου δίνει, διαβάζοντάς τον, χαρά και γνώση.

Από τους µεγάλους καλλιτέχνες, τους µεγάλους επιστήµονες, υπάρχει κάποιος που είχε επίδραση επάνω σας; Ο Τζακοµέτι. Ηταν πολύ µίνιµαλ, περιέχοντας το ανθρώπινο στοιχείο και τη µοναξιά του ανθρώπου, που µε ενδιαφέρουν πάντα.

Μοναξιά αισθανθήκατε ποτέ; Οχι. Είχα πάντοτε φίλους.

Υπήρξαν άνθρωποι που προσπάθησαν να σας εκµεταλλευτούν; Οι έµποροι. Ξεφτιλίζουν τον καλλιτέχνη.

Πώς τους αντιµετωπίζατε; Εγινα αυστηρός. ∆εν τους δεχόµουν εύκολα.

Υπάρχει ένα έργο σας που θα θέλετε να µείνει µέσα στον χρόνο; Ο «Σεµπάστιαν». Θα έπρεπε να είναι παντού.

Η υστεροφηµία σάς απασχολεί; Ο κόσµος ξέρει τι είναι ο Takis.

Ζωγραφίζετε ακόµα; Γυναικεία αιδοία.

Εχετε ακόµη λίµπιντο; Ολη την ώρα.

Σε ποιο θεό έχετε πιστέψει; Αυτή η ερώτηση είναι πολύ σκληρή. Πιστεύω πάρα πολύ και κάνω κέφι την αρχαία ελληνική θρησκεία. Εχουνε πλάκα οι αρχαίοι θεοί. Είναι ερωτιάρηδες, πανσεξουαλικοί, ελεύθεροι. Συνεχώς έκαναν έρωτα.

Αν ζούσατε στην αρχαιότητα, την οποία τόσο πολύ αγαπάτε και µελετάτε, τι θα ήσασταν; Φιλόσοφος. Θα έκανα σίγουρα παρέα µε τον Σωκράτη

Η έκθεση «Takis» στην Tate Modern του Λονδίνου εγκαινιάζεται στις 3 Ιουλίου. ∆ιάρκεια µέχρι τις 27 Οκτωβρίου. Ανοιχτά καθηµερινά από τις 10.00 έως τις 18.00, και µέχρι τις 22.00 την Παρασκευή και το Σάββατο.