Η εξαφάνιση της Λάουρα: Ένας θάνατος που δεν θα διαλευκάνει ο επιθεωρητής Μονταλµπάνο

Ένας από τους πλέον σηµαντικούς σύγχρονους συγγραφείς αστυνοµικής λογοτεχνίας, ο Αντρέα Καµιλέρι, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 93 ετών βυθίζοντας σε θλίψη τους εκατοµµύρια θαυµαστές του σε όλο τον κόσµο. Ο «πατέρας» του διάσηµου επιθεωρητή Μονταλµπάνο νοσηλευόταν τις τελευταίες εβδοµάδες στην Εντατική, έπειτα από εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο γεννηµένος στη Σικελία στις 6 Σεπτεµβρίου 1925 συγγραφέας ήταν επίσης σκηνοθέτης και σεναριογράφος.

Ο Αντρέα Καµιλέρι µαζί µε τον Ισπανό οµότεχνό του Μανουέλ Βάσκεθ Μονταλµπάν, τον Μασσαλιώτη Ζαν - Κλοντ Ιζό και τον δικό µας Πέτρο Μάρκαρη είναι «υπεύθυνοι» για ό,τι αποκαλείται και µελετάται πλέον ως «αστυνοµικό µεσογειακό µυθιστόρηµα». Ένα είδος που, πέραν των συγκεκριµένων µοτίβων που συναντάµε σε κάθε νουάρ αφήγηµα, χαρακτηρίζεται και από µια διάχυτη κοινωνικοπολιτική ανησυχία. Σαφώς και έχει σηµασία σε κάθε ιστορία ποιος είναι ο δολοφόνος και ποιος ο τρόπος µε τον οποίο διέπραξε το έγκληµα, αλλά ταυτόχρονα αναδεικνύεται µε αδρές γραµµές το περιβάλλον στο οποίο διαπράχθηκε το έγκληµα, οι κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες πίσω από αυτό. Αυτή από µόνη της είναι µια σπουδαία καινοτοµία στην ανανέωση του αστυνοµικού µυθιστορήµατος, κάτι που ο Αντρέα Καµιλέρι δεν έπαψε ποτέ να πραγµατοποιεί µε απαράµιλλο στυλ, θαυµαστή οξυδέρκεια και αίσθηµα ευθύνης. Αν και έµελλε να αποκτήσει παγκόσµια φήµη ως συγγραφέας, προηγουµένως είχε ασχοληθεί µε το θέατρο – και πάλι µε επιτυχία!

Λάτρης του Μπέκετ και του Πιραντέλο, αφοσιώθηκε στη θεατρική σκηνοθεσία πολλών έργων τους. Μάλιστα, ο Καµιλέρι πρώτος έφερε στην Ιταλία το Θέατρο του Παραλόγου του Σάµουελ Μπέκετ, ανεβάζοντας, το 1958 στη Ρώµη, το κλασικό πια έργο «Το τέλος του παιχνιδιού». Επίσης, είχε συµβάλει στη δηµιουργία τηλεοπτικών σειρών για τη RAI, όπως ο «Επιθεωρητής Μεγκρέ», όπου πρωταγωνιστεί ο περίφηµος ντετέκτιβ που δηµιούργησε ο Ζορζ Σιµενόν. Ηταν από αυτήν την ενασχόλησή του µε το θέατρο και την τηλεόραση που έµαθε την τέχνη να δηµιουργεί «ζωντανούς» διαλόγους. Παράλληλα, δεν έπαψε ποτέ να διαβάζει µανιωδώς αστυνοµική λογοτεχνία και κάποια στιγµή γνώρισε τον Μανουέλ Βάσκεθ Μονταλµπάν.

Ο Καµιλέρι εντυπωσιάστηκε τόσο από το έργο του Ισπανού συγγραφέα, ώστε όταν το 1994 άρχισε να γράφει τα δικά του αστυνοµικά µυθιστορήµατα ονόµασε τον πρωταγωνιστή του Μονταλµπάνο – τιµής ένεκεν!

Ο επιθεωρητής Σάλβο Μονταλµπάνο είναι ένας αντιήρωας, ένας χαρακτήρας µε ηθική υπόσταση που κινείται µέσα σε ένα ανήθικο περιβάλλον, µε λαθρεµπόρους, κλέφτες, µαφιόζους και πόρνες, προσπαθώντας να υπερασπιστεί ορισµένες ανθρώπινες αξίες σε έναν κόσµο που µοιάζει να παραπαίει. Απέναντι, όµως, στην ανοησία και την ωµή βία του εγκλήµατος ο πρωταγωνιστής του Καµιλέρι διαθέτει χιούµορ και, όποτε χρειαστεί, µια λεπτή, διαπεραστική ειρωνεία.

Οσο για τα µυθιστορήµατα όπου πρωταγωνιστεί ο Μονταλµπάνο, είναι γραµµένα σε ένα µεικτό γλωσσικό είδος. Από τη µία στα ιταλικά, που επιτρέπουν στους ήρωές του να µιλήσουν µε έναν πιο καθωσπρέπει τρόπο. Και από την άλλη στη σιτσιλιάνικη διάλεκτο, που τους προσφέρει τη δυνατότητα να εκφράσουν µε αµεσότητα τις πιο µύχιες σκέψεις τους. Πάντως ο Καµιλέρι είχε γράψει ήδη το τέλος του Μονταλµπάνο το 2005, φοβούµενος ότι µπορεί και να πεθάνει χωρίς να έχει αυτός τον τελευταίο λόγο για την τύχη του.

Κατά τα άλλα, ο Ιταλός συγγραφέας στις εξαιρετικές ιστορίες του δεν επινοούσε και πολλά πράγµατα, απλώς αποδελτίωνε τις αστυνοµικές ειδήσεις και όταν του ερχόταν µια πρωτότυπη ιδέα τροποποιούσε αναλόγως τα γεγονότα και καθόταν να γράψει – σχεδόν πάντα, µυθιστορήµατα υψηλής αισθητικής. Κάπως έτσι, και στην περίπτωση του Αντρέα Καµιλέρι, η τέχνη αντιγράφει τη ζωή. Αλλά και η ζωή γίνεται τέχνη. Και αυτό, τελικά, αποµένει...