Λίνα Μενδώνη: Δεν αποκλείεται η δημιουργία νέου φορέα για το βιβλίο

Το σχέδιο της Εθνικής Πολιτικής για το Βιβλίο ανέπτυξε στη Βουλή η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, ύστερα από σχετική επίκαιρη ερώτηση που δέχτηκε από τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Βασίλη Βασιλικό. 

Τα βασικά σημεία της στρατηγικής για το βιβλίο, έτσι όπως παρουσιάστηκαν από την υπουργό Πολιτισμού, συνοψίζονται στα εξής:

• Συντονισμός των συναρμοδίων κρατικών δομών. Για παράδειγμα, η πολιτική για το βιβλίο δεν μπορεί να είναι ανεξάρτητη από την πολιτική των βιβλιοθηκών, που αποτελεί αντικείμενο του υπουργείου Παιδείας, ή και των δημοτικών βιβλιοθηκών, την ευθύνη των οποίων έχουν οι δήμοι. Τέτοια θέματα ουδόλως εθίγοντο στο προταθέν από την προηγούμενη κυβέρνηση σχέδιο νόμου.
• Συντονισμός επιμέρους θεμάτων, επιχορηγήσεις, εκθέσεις, ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες και πλατφόρμες, όπως οι Βιβλιοnet, Οσδελnet, ΕΒΕ κ.λπ., στο πλαίσιο μιας ενιαίας αντιμετώπισης του βιβλίου.
• Η διαμόρφωση δεικτών παρακολούθησης της υλοποίησης (αποτελεσματικότητας) και της αποδοτικότητας των δράσεων για το βιβλίο (απήχησή τους στο κοινό, υπογραφές συμβολαίων για αγορά πνευματικών δικαιωμάτων ελληνικών τίτλων από ξένους εκδοτικούς οίκους κ.λπ.), ώστε να είναι δυνατή και η αναγνώριση των προβλημάτων που προκύπτουν, αλλά και των θετικών στοιχείων.
• Η συγκρότηση ενός ολοκληρωμένου προγράμματος εξωστρέφειας για το ελληνικό βιβλίο, το οποίο συνίσταται στην ανάπτυξη ενός σύγχρονου προγράμματος μεταφράσεων, σε συνδυασμό με δράσεις προβολής, προώθησης και δικτύωσης, αλλά και πρωτοβουλίες κινητικότητας για Έλληνες συγγραφείς.
• Η σύνδεση επιμέρους ενεργειών, όπως η σύνδεση των κρατικών βραβείων με τα προτεινόμενα προς μετάφραση βιβλία, με τα book tours, με την παρουσία σε εκθέσεις.
• Η προστασία του κλάδου και των δημιουργών στο επίπεδο των πνευματικών δικαιωμάτων και δημιουργία αναπτυξιακών κινήτρων.
• Πρωτοβουλίες ανάπτυξης δεξιοτήτων για τα άτομα που εργάζονται στον κλάδο του βιβλίου.
• Η συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα για την στήριξη του βιβλίου και η ανάπτυξη μεικτών σχημάτων χρηματοδότησης και προώθησης.
• Η προτεραιότητα σε ζητήματα που χρονίζουν όπως η ενσωμάτωση της κοινοτικής οδηγίας για την πρόσβαση έντυπο ανάπηρων σε συγγράμματα, που εκθέτουν εδώ και καιρό τη χώρα διεθνώς.

Σύμφωνα με την υπουργό, «η δημιουργία ενός νέου φορέα για το βιβλίο δεν αποκλείεται a priori. Θεωρούμε ότι θα ήταν θετική ως επιχειρησιακός βραχίονας που θα συντόνιζε τις επιμέρους δράσεις των κρατικών δομών και θα βρισκόταν σε άμεση συνεργασία με όλες τις κατηγορίες επαγγελματιών της αγοράς του βιβλίου. Ένας φορέας με χαρακτηριστικά εντελώς διαφορετικά από τα προβλεπόμενα στο σχέδιο νόμου της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ».

Κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ

Παράλληλα, η κυρία Μενδώνη άσκησε σκληρή κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ για τους χειρισμούς όσον αφορά στον χώρο του βιβλίου: «Από τους τέσσερις υπουργούς της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, ουδείς κατέθεσε μια ολοκληρωμένη πολιτική για το βιβλίο. Μόνον η κυρία Ζορμπά στο τέλος σχεδόν της κυβερνητικής θητείας, πέντε μήνες πριν από τη λήξη της τετραετίας, στις 29 Μαρτίου 2019, ανήρτησε σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου για την ίδρυση ενός νέου φορέα, του «Οργανισμού Βιβλίου και Πολιτισμού», για τη σύνταξη του οποίου ποτέ δεν ζήτησε τις απόψεις της αρμόδιας Διεύθυνσης του Υπουργείου Πολιτισμού» ανέφερε η ίδια, συμπληρώνοντας πως «το προταθέν νομοσχέδιο της κυρίας Ζορμπά προέβλεπε τη δημιουργία ενός δύσκαμπτου, πολυπληθούς, κοστοβόρου οργανισμού αμφίβολης αποτελεσματικότητας, ο οποίος ελάχιστα μεριμνούσε για την ουσιαστική αντιμετώπιση των ζητημάτων τα οποία πράγματι απασχολούν το βιβλίο».

Στη συνέχεια εξήγησε πως «ο οργανισμός προέβλεπε -εκτός από το επταμελές αμειβόμενο ΔΣ- 35 άτομα μόνιμο προσωπικό και δυνατότητα πρόσληψης συμβασιούχων», πως «στα περιγράμματα θέσεων εργασίας του φορέα δεν είχε προβλεφθεί η επαγγελματική πείρα και η προηγούμενη σχετική ενασχόληση, ώστε να διασφαλιστεί η επιστημονική επάρκεια του προσωπικού», και πως «έχει αποδειχθεί ότι αυτά τα σχήματα δεν θεραπεύουν τις πληγές του χώρου, ούτε λύνουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επαγγελματικοί κλάδοι, αλλά εξυπηρετούν αλλότριους σκοπούς και άλλες σκοπιμότητες».

Φιλαρμονικές Μουσικές Σχολές Κέρκυρας

Στο μεταξύ, η κυρία Μενδώνη δήλωσε την πρόθεσή της να συντονίσει τη διαδικασία ώστε οι Φιλαρμονικές Μουσικές Σχολές της Κέρκυρας να ενταχθούν στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Η υπουργός υπογράμμισε τη συμβολή τους στην ανάπτυξη της μουσικής εκπαίδευσης, στη διατήρηση της ιδιαίτερης μουσικής παράδοσης του νησιού, αλλά και στην ενίσχυση των κοινωνικών δεσμών και των συλλογικοτήτων. 

«Το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού αναγνωρίζει την ιδιαίτερη αξία και την παράδοση των Φιλαρμονικών Μουσικών Σχολών της Κέρκυρας. Στην πρόσφατη επίσκεψή μου στο νησί, με την ευκαιρία των εορτασμών της 11ης Αυγούστου, επισκέφθηκα τις δύο παλαιότερες Φιλαρμονικές, την Παλαιά και τον Μάντζαρο. Για τον ίδιο λόγο στην επόμενη επίσκεψή μου, στην Κέρκυρα, στο τέλος Οκτωβρίου, προγραμματίζω μια συνάντηση με εκπροσώπους και των 18 Φιλαρμονικών, προκειμένου να συντονίσουμε τις δράσεις μας».

Συγκεκριμένα, η υπουργός σημείωσε ότι μία από αυτές τις δράσεις θα είναι «να διερευνήσομε την πρόθεση και το ενδιαφέρον των κοινοτήτων, ώστε η αρμόδια Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του υπουργείου Πολιτισμού να συντονίσει τη διαδικασία συγκρότησης φακέλου, προκειμένου να ενταχθεί η ιδιαίτερη αξία και η παράδοση των Φιλαρμονικών Μουσικών Σχολών της Κέρκυρας στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Με τον τρόπο αυτόν», είπε η κ. Μενδώνη, «οι Φιλαρμονικές θα αποκτήσουν πιστοποίηση, θα κατοχυρώσουν με σαφή και διεθνώς αποδεκτό τρόπο την σημασία, την παράδοση, το έργο τους. Συγχρόνως αποκτούν ένα εργαλείο που καθιστά περισσότερη επιβεβλημένη τη στήριξή τους από τον δημόσιο τομέα».

Δεδομένου ότι το υπουργείο Πολιτισμού στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο, 2014-2020, δεν διαθέτει αυτοτελές Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για τον Πολιτισμό, ούτε πόρους μέσω εκχωρήσεων από άλλα Επιχειρησιακά Προγράμματα, δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει από ίδιους κοινοτικούς πόρους τις Φιλαρμονικές, όπως είχε κάνει την προηγούμενη χρηματοδοτική περίοδο 2007-2013. Σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότησή τους, η υπουργός σημείωσε ότι:

- Για χρηματοδότηση από το τρέχον ΕΣΠΑ, οι Φιλαρμονικές μπορούν να αξιοποιήσουν τις στοχευμένες Προσκλήσεις για την ενίσχυση της σύγχρονης δημιουργίας της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, όπως η πρόσκληση με κωδικό ΙΟΝ81, η οποία είναι ήδη ανοιχτή και αφορά εξειδικευμένα την ενίσχυση του επτανησιακού πολιτισμού και τις σύγχρονες προεκτάσεις του.

- Το υπουργείο Πολιτισμού θα μπορούσε να καθοδηγήσει τις Φιλαρμονικές ανάλογα με τη νομική μορφή της κάθε μίας, προκειμένου να εξετάσουν την δυνατότητα συμμετοχής τους σε Προσκλήσεις που αφορούν σε ενίσχυση Πολύ Μικρών και Μικρών Επιχειρήσεων από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ΕΠΑνΕΚ.

-Το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού από τον Τακτικό Προϋπολογισμό χρηματοδοτεί πολιτιστικούς φορείς μέσω του Μητρώου Πολιτιστικών Φορέων. Η χρηματοδότηση προϋποθέτει την εγγραφή των φορέων στο Μητρώο. Καμία από τις Φιλαρμονικές της Κέρκυρας δεν είναι εγγεγραμμένη στο Μητρώο του Υπουργείου.

Επομένως, το πρώτο βήμα για να μπορέσει να χρηματοδοτήσει το Υπουργείο Πολιτισμού τις Φιλαρμονικές είναι η εγγραφή τους στο Μητρώο. Εφόσον οι Φιλαρμονικές ενδιαφέρονται, είπε η κ. Μενδώνη, «θα έβλεπα θετικά ακόμη και την έκδοση ειδικής πρόσκλησης χρηματοδότησης για τις Φιλαρμονικές σε επίπεδο επικράτειας»

Ενδεικτικές θεματικές είναι οι εξής:

• Καταγραφή του ρόλου και της ιστορίας των κατά τόπους Φιλαρμονικών, καθώς και της συμβολής τους στην ανάπτυξη της φιλομουσίας και του πολιτισμού, καθώς και στήριξη ανάλογων εκδοτικών προσπαθειών.
• Συντήρηση, προβολή και αξιοποίηση των αρχείων των Φιλαρμονικών, προστασία και συντήρηση των παλαιών πολύτιμων χειρογράφων και οργάνων.
• Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών δράσεων των Φιλαρμονικών και αξιοποίησής τους ως μέσων κοινωνικής συνοχής και ανάπτυξης μουσικών, κοινωνικών και άλλων δεξιοτήτων για τη νέα γενιά.
• Ανάπτυξη προγράμματος ανάδειξης και προώθησης των καλύτερων φιλαρμονικών μέσω της στήριξης περιοδειών στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά και της ενθάρρυνσης της δράσης τους στο δημόσιο χώρο και σε χώρους όπως σχολεία, νοσοκομεία, ιδρύματα κ.λπ.