Ευρωπαϊκή υπόκλιση στον Κώστα Γαβρά

Σε μια πολιτικά φορτισμένη τελετή στο Teatro de la Maestranza της Σεβίλλης, ο Έλληνας σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς τιμήθηκε για το σύνολο της καριέρας του με ειδικό βραβείο

Από την αρχή ως το τέλος, από το καλωσόρισμα της προέδρου της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου, Ανιέσκα Χόλαντ, ως το τελευταίο κατά σειρά βραβείο στον «Ψυχρό Πόλεμο» του Πολωνού Πάβελ Παβλικόφσκι που ανακηρύχθηκε ευρωπαϊκή ταινία της χρονιάς και κέρδισε ακόμη τέσσερα βραβεία, η 31η τελετή απονομής των Ευρωπαϊκών Βραβείων Κινηματογράφου στη Σεβίλλη ήταν καθ’ όλα πολιτική.

Ήταν αφιερωμένη σε όσα απειλούν την ενότητα της Ευρώπης αλλά και στον σύγχρονο ρόλο του κινηματογράφου απέναντι στα γεγονότα. Γι’ αυτό και ο Κώστας Γαβράς και η σημασία του πολιτικού σινεμά, που ο ίδιος όρισε ως νέο κινηματογραφικό είδος «συνδυάζοντας το θρίλερ δράσης με την πολιτική κριτική», όπως σχολίασε ο Βιμ Βέντερς παραδίδοντάς του το τιμητικό βραβείο εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας, δεν θα μπορούσε να λείπει από τη βραδιά της Σεβίλλης το περασμένο Σάββατο.

«Ο Κώστας Γαβράς είναι ένας θαρραλέος δημιουργός που μίλησε για τη δικαιοσύνη, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, πολέμησε τον φασισμό, έγινε έμπνευση για νέους κινηματογραφιστές, μας είπε να μη φοβόμαστε τη δύναμη της ψυχαγωγίας, αλλά να τη χρησιμοποιούμε για το καλύτερο» ανέφερε ο Βέντερς. Φανερά συγκινημένος, εν μέσω μιας αίθουσας που χειροκροτούσε όρθια με παλμό, ο Κώστας Γαβράς αφιέρωσε το βραβείο στη σύζυγό του «που μένει μαζί μου παρά τις δυσκολίες». «Ευχαριστώ επίσης τον Βιμ Βέντερς και την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου. Δίνουν ένα παράδειγμα του πώς πρέπει να είναι η Ευρώπη» πρόσθεσε. «Η Ευρώπη είναι σε άσχημη κατάσταση σήμερα. Αλλά απόψε, εδώ, βλέπουμε ότι μπορούμε να είμαστε όλοι μαζί, από διαφορετικές χώρες, από διαφορετικές κουλτούρες και από διαφορετικές ταινίες και να αποδεχόμαστε ο ένας τον άλλον. Και έτσι πρέπει να συνεχίσουμε».

Σε μια πολιτικά φορτισμένη τελετή, το ρομαντικό δράμα του Παβλικόφσκι για ένα ερωτευμένο εν μέσω «Ψυχρού Πολέμου» ζευγάρι Πολωνών μουσικών που διώκεται από το σταλινικό καθεστώς ήταν ένα ισορροπημένο βραβείο. Στις υπόλοιπες βραβεύσεις, Ευρωπαίος Ηθοποιός αναδείχθηκε ο Μαρτσέλο Φόντε για το «Dogman» του Ματέο Γκαρόνε, βραβείο Ευρωπαϊκής Κωμωδίας πήρε ο «Θάνατος του Στάλιν» του Αρμάντο Ιανούτσι, το Βραβείο της Fipresci - Ευρωπαϊκή Ανακάλυψη δόθηκε στον Λούκας Ντοντ του «Girl» ενώ το Βραβείο Κοινού στο «Να με φωνάζεις με τ’ όνομά σου» του Λούκα Γκουαντανίνο.

Την ώρα που ο Ουκρανός σκηνοθέτης Ολεγκ Σέντσοφ βρίσκεται έγκλειστος σε φυλακή υψίστης ασφαλείας στη Σιβηρία, ενώ ο Ρώσος σκηνοθέτης Κιρίλ Σερεμπρένικοφ βρίσκεται σε κατ’ οίκον περιορισμό, η Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου προέταξε τον διωγμό της ελευθερίας του λόγου. Εξι Ευρωπαίοι ηθοποιοί με μία σαρωτική ως ιέρεια του φλαμένκο Ρόσι ντε Πάλμα επί σκηνής τόνισαν το ευρωπαϊκό όραμα αλλά η ηθοποιός Αμιρά Καζάρ ξεστόμισε το αυτονόητο. «Δυστυχώς, η Ευρώπη μας σήμερα μοιάζει όλο και περισσότερο με την καταστροφική, διχασμένη Ευρώπη της δεκαετίας του ’30».

Στην κινηματογραφική βραδιά της Ευρώπης, ο δηκτικός, ψύχραιμος λόγος του Ρέιφ Φάινς, που επίσης βραβεύτηκε για το σύνολο της προσφοράς του, όπως και η μούσα του Αλμοδόβαρ Κάρμεν Μάουρα, ήταν αναγκαίος: «Αναρωτιόμουν τι σημαίνει να νιώθεις Ευρωπαίος. Είναι άραγε το αίσθημα του ότι ανήκεις κάπου, της κοινής ιστορίας, των κοινών πληγών; Μπορώ να είμαι Άγγλος και Ευρωπαίος μαζί; Φυσικά ναι. Αυτό νιώθω βαθιά μέσα μου. Στην Αγγλία αυτήν τη στιγμή υπάρχει μόνο ο θόρυβος του διχασμού. Αλλά οι ταινίες μπορεί να είναι ένα παράθυρο για να δούμε τον άλλον και μέσα από αυτές να γιορτάσουμε τις διαφορές μας και την ανθρωπιά που μοιραζόμαστε» σχολίασε ο μεγάλος Βρετανός πρωταγωνιστής. 

Διάκριση και για δύο Έλληνες παραγωγούς

Η βραδιά των ευρωπαϊκών βραβείων ξεκίνησε με ένα ελληνικότατο βραβείο. Το βραβείο Eurimages Co-Production Αward, που φέτος απονεμήθηκε στους Έλληνες παραγωγούς Κωνσταντίνο Κοντοβράκη και Γιώργο Καρναβά, που εν μέσω οικονομικής κρίσης έστησαν την Heretic καταφέρνοντας να καθιερώσουν την ελληνική επιχειρηματικότητα ως κοινό εταίρο στη διεθνή κινηματογραφική σκηνή. Οι δυο τους αφιέρωσαν το βραβείο στους συνεργάτες τους και αναφέρθηκαν στην αξία τού «να μοιράζεσαι με τους άλλους».