Οι ταινίες της εβδομάδας: Από την σύγχρονη Ελλάδα στην Αγγλία του Ντέιβιντ Κόπερφιλντ

Τις διαφορετικές κινηματογραφικές όψεις της Αθήνας και των ελληνικών νησιών μας υπενθυμίζουν στη νέα κινηματογραφική εβδομάδα δύο σημαντικές ευρωπαϊκές συμπαραγωγές γυρισμένες στην Ελλάδα με κοινή θεματολογία και δύο εξαιρετικές, αναγνωρισμένες πρωταγωνίστριες (Έμα Σουάρεζ, Μελίκα Φορουτάν) που πλαισιώνονται από Έλληνες ηθοποιούς. Δύο ακόμη επανεκδόσεις - οι 12 Ενορκοι του Σίντνεϊ Λιούμετ και το Κυνήγι Του Κλέφτη του Αλφρεντ Χίτσκοκ - έρχονται να προστεθούν στο αστεράτο σερί επανεκδόσεων για φέτος, ενώ το μενού έχει και εκσυγχρονισμένο...Ντέιβιντ Κόπερφιλντ και γαλλικές κωμωδίες και ιταλικό μελό.

Παράθυρο στη Θάλασσα/ (Una Ventana al Mar)/ ***/ Σκηνοθεσία: Μιγκέλ Άνχελ Χιμένεθ/ Παίζουν: Έμα Σουάρεζ, Ακύλλας Καραζήσης, Gaizka Ugarte, Κατερίνα Ζαφειροπούλου, Κώστας Πέτρου, Αντώνης Καφετζόπουλος 

Η Μαρία, διαζευγμένη στα 55 της και ήδη γιαγιά, μαθαίνει ότι πάσχει από καρκίνο σε προχωρημένο στάδιο. Αντιμέτωπη με μια επίπονη χημειοθεραπεία, αποφασίζει να πάρει τη ζωή στα χέρια της και αφήνοντας για λίγο πίσω τον αγχωμένο γιο της, τα δυο μικρά εγγόνια της και το μουντό Μπιλμπάο, πραγματοποιεί το ταξίδι στην Ελλάδα που εδώ και καιρό είχε κλείσει με τις δύο κολλητές φίλες της. Μαθαίνοντας για το νησί της Νισύρου, οι τρεις τους θα ταξιδέψουν ως εκεί ανακαλύπτοντας τον ιδανικό τόπο απόδρασης όπου η Μαρία θα αποφασίσει να μείνει σπάζοντας τις συμβάσεις, μετά τη γνωριμία της με τον Στέφανο, ντόπιο σφουγγαρά, με βαρύ παρελθόν και «φορτίο», που θα τη γοητεύσει…

Μία εν δυνάμει κλισέ ιστορία προσωπικής αναμέτρησης με το θάνατο, αφύπνισης της επιθυμίας για ζωή και ξανακερδισμένης ευκαιρίας στο σταυροδρόμι ζωής και θανάτου, μεταμορφώνεται σε ένα ρεαλιστικό μελόδραμα από τον Ισπανό Μιγκέλ Άνχελ Χιμένεθ που εμπνεύστηκε την ταινία από το χαμό της δικής του μητέρας ενώ βρισκόταν στη Νίσυρο.

Χάρη στους δύο εκφραστικούς πρωταγωνιστές (η Έμα Σουάρεζ, μούσα του Αλμοδόβαρ στη Julieta, είναι ηθοποιός μεγάλης ερμηνευτικής γκάμας, με φυσική χάρη και ομορφιά που «μιλούν» ακόμα κι όταν εκείνη δεν παίζει, ενώ ο Ακύλλας Καραζήσης κατέχει παρόμοιο χάρισμα φτιάχνοντας έναν κάθε άλλο παρά στερεοτυπικό νησιώτη Έλληνα), την αιχμηρή αντίστιξη στη φωτογραφία του Γκόρκα Γκομέζ Αντρέου και το μεικτό ξεδίπλωμα της αφήγησης ανάμεσα στην ποίηση και τον ρεαλισμό (αποφεύγεται η καρτποσταλική αποτύπωση της τουριστικής Αθήνας, η Νίσυρος είναι το ίδιο καλοκαιρινή και φωτεινή όσο είναι και κρύα και βροχερή, οι σιωπές των χαρακτήρων είναι πειστικότερες από τους διαλόγους), το Παράθυρο Στη Θάλασσα καταφέρνει να ενώσει αβίαστα το ηφαιστειογενές χώμα και τη γαλάζια απεραντοσύνη της Νισύρου με την εσωτερική «επανάσταση» της ηρωίδας. Αν και οι αμήχανες παραφωνίες στις ανατροπές της πλοκής πάνω ακριβώς στην κλιμάκωση του δράματος δεν αποφεύγονται, τουλάχιστον μένεις χορτασμένος από μια ιστορία συνειδητοποιημένης αισιοδοξίας και πληρέστατων φωτεινών εικόνων. (2019)

Παρί / (Pari) / Σκηνοθεσία: Σιαμάκ Ετεμάντι / *** ½ / Παίζουν: Μελίκα Φορουτάν, Σαμπάζ Νοσίρ, Αργύρης Πανταζάρας, Σοφία Κόκαλη, Λένα Κιτσοπούλου

Ένα ζευγάρι Ιρανών, η Παρί και ο Φαρούκ, φτάνουν στο αεροδρόμιο της Αθήνας όπου πιστεύουν ότι θα τους περιμένει ο γιος τους Μπαμπάκ, φοιτητής εδώ και δύο χρόνια σε ελληνικό πανεπιστήμιο. Όταν εκείνος δεν εμφανίζεται, ελπίζουν ότι θα τον βρουν στο διαμέρισμά του, κάπου στο κέντρο της πόλης, αλλά κι εκεί τους περιμένει χειρότερη έκπληξη. Προερχόμενη από ένα συντηρητικό, θρησκευτικό περιβάλλον, με λιγοστές γνώσεις Αγγλικών, στο πρώτο της ταξίδι εκτός Ιράν, η Παρί θα συγκρουστεί με τον άντρα της και τον ίδιο της τον εαυτό καθώς θα αρχίσει να αναζητά το γιο της, ακολουθώντας το ένστικτό της και κάθε μικρή πληροφορία που την στέλνει σε απροσδόκητες, επικίνδυνες συναντήσεις στις πιο σκοτεινές γωνιές της πόλης…

Πυρακτωμένη κοινωνική αλληγορία, μείγμα υπαρξιακού δράματος και περιπέτειας αναζήτησης στη σύγχρονη Αθήνα, από τον πρωτοεμφανιζόμενο στη μεγάλου μήκους ταινία Ελληνοιρανό σκηνοθέτη, Σιαμάκ Ετεμάντι (του βραβευμένου μικρού μήκους φιλμ Cavo D’ Oro), που πραγματοποίησε τη παγκόσμια πρεμιέρα της στο πλαίσιο του 70^ου Φεστιβάλ Βερολίνου.

Αξιοποιώντας τις πολιτισμικές, κοινωνικές και πολλές φορές χαοτικές αντιθέσεις της Αθήνας, το πολιτικό της παρόν, ακόμα και τη γεωγραφική της θέση δίπλα στο υγρό στοιχείο, τη θάλασσα, ως υπόσχεση κάθαρσης και διεξόδου μέσα σε μια διεγερτική σεναριακή ζύμωση της ελληνικής κουλτούρας με την ιρανική (τα ποιήματα των Περσών Σούφι που μιλούν για την αναγέννηση, το θρησκευόμενο, συντηρητικό υπόβαθρο του ζευγαριού από το Ιράν που έρχεται ξαφνικά αντιμέτωπο με μια διαφορετική πραγματικότητα), το «Παρί» συνιστά μια σχεδόν ονειρική, σχεδόν πυρετωδώς εφιαλτική περιπλάνηση στην Αθήνα της μέρας και της νύχτας.

Μέσα από αυτή την περιπέτεια θα αναδειχθεί – τηρουμένων υποδειγματικά όλων των δημιουργικών αντιθέσεων - ένα συγκινητικό γυναικείο πορτρέτο εσωτερικής επανάστασης και προσωπικής αναγέννησης, με βιωματικά στοιχεία. Η πολυεπίπεδη αφήγηση σιγοβράζει προς το κρεσέντο της κάθαρσης όσο η όψη της πόλης παραμένει απειλητική, χαώδης, μυστηριώδης, βάναυση, προκλητικά «διαφορετική» και έννοιες όπως η μετανάστευση, η διαφορετικότητα και η πατρίδα αντιπαρατίθενται με την αγωνία της μητέρας που αντιμέτωπη με την απώλεια, θα κληθεί να μάθει το παιδί και τον εαυτό της από την αρχή. Και ναι, χάρη στη βιωματική σχέση του Ετεμάντι με την πόλη που εδώ και αρκετά χρόνια έχει κάνει δεύτερη πατρίδα του, τα πολλά πρόσωπα της Αθήνας αποκτούν εδώ πολιτική διάσταση και γοητευτική κινηματογραφική υφή στη μορφή ενός σκοτεινού θρίλερ, άρρηκτα συνυφασμένου με το πρόσωπο και την αδιόρατα «φλογισμένη» ερμηνεία της Ιρανογερμανής πρωταγωνίστριας Μελίκα Φορουτάν. (2020)

Ο Διαφορετικός Κύριος Κόπερφιλντ / (The Personal History Of David Copperfield)/ ** ½ / Σκηνοθεσία: Αρμάντο Ιανούτσι / Παίζουν: Ντεβ Πατέλ, Μόρφιντ Κλαρκ, Τίλντα Σουίντον, Άνεριν Μπέρναρντ, Χιου Λόρι, Πίτερ Καπάλντι, Μπεν Γουίσοου, Γκουέντολιν Κρίστι

Εκσυγχρονισμένη κωμική εκδοχή της κλασικής ιστορίας του Ντίκενς γύρω από την αξία του πείσματος και του θριάμβου της θέλησης για επιβίωση. Η ιστορία πτώσης, αναρρίχησης και επανόδου στην κοινωνική και οικονομική κλίμακα του Ντέιβιντ Κόπερφιλντ περνά μέσα από τις διαδρομές μιας αυτοβιογραφίας απλωμένης σε διαδοχικές βινιέτες, με το voice over σε πρώτο πρόσωπο και συχνά συνδετικό κρίκο.

Πώς η κοφτερή στις γλωσσικές παρεμβάσεις της πένα των Αρμάντο Ιανούτσι (Ο Θάνατος του Στάλιν) και Σάιμον Μπλάκγουελ, υποψήφιων για Όσκαρ με την πολιτική σάτιρα Πόλεμος Εκτός Προγράμματος (In The Loop), αναδεικνύει την πορεία του ορφανού Ντέιβιντ ως την κατάκτηση της συγγραφικής επιτυχίας και ποιες διαδρομές της καταδεικνύουν τις ταξικές ανισότητες της βικτοριανής (και σημερινής;) Αγγλίας είναι μια άλλη υπόθεση. Ο οσκαρικός Βρετανός Ντεβ Πατέλ (Slumdog Millionaire, Lion), εγγυημένη επιλογή σε ρόλους νεαρών ταπεινών καταβολών που θέλουν το αουτσάιντερ νικητή κόντρα στις αντιξοότητες, κρατά τον ομώνυμο ρόλο και ηγείται του πολυεθνικού, στελεχωμένου με δημοφιλείς ηθοποιούς του θεάτρου, της τηλεόρασης και του κινηματογράφου, καστ. Η παραγωγή σφύζει από ταχείς ρυθμούς και πλούτο στη σκηνογραφία και την οπτικοποίηση του δράματος που θα ζήλευε κάθε μεγάλη ταινία εποχής, όμως σκηνοθεσία, διάλογοι, ερμηνείες τελούν υπό έναν υπερβάλλοντα ζήλο και έναν φλύαρο - πολύπλοκο τονισμό των ιδιαιτεροτήτων της βικτοριανής λογοτεχνίας που λειτουργεί αποπροσανατολιστικά, εκτροχιάζοντας τους χαρακτήρες και τη δραματοποίηση των γεγονότων από την ουσιαστική επανατοποθέτηση του βασικού κοινωνικού θέματος στο σήμερα. Κι ας δίνουν όλοι οι ηθοποιοί τον καλύτερο τους εαυτό με τους Χιου Λόρι και Πίτερ Καπάλντι σε αστείρευτα κέφια. (2019)

Νέοι Είστε και Φαίνεσθε/ (Les Vieux Fourneaux) / ** ½ / Σκηνοθεσία: Κριστόφ Ντιτιρόν / Παίζουν: Πιέρ Ρισάρ, Εντι Μίτσελ, Ρολάν Ζιρό, Αλις Πολ

Συγκλονισμένος από τις αποκαλύψεις που έρχονται στο φως μετά την κηδεία της αγαπημένης συζύγου του, ο Αντουάν βάζει στόχο να λογαριαστεί με το πρώην αφεντικό του, εκατομμυριούχο εργοστασιάρχη που στα 90 του πια ξεκουράζεται κάπου στην Τοσκάνη, αφήνοντας το χωριό του στη Νότια Γαλλία. Ξοπίσω του τρέχουν οι κολλητοί του φίλοι Πιερό και Μιμίλ αλλά και η έγκυος εγγονή του, ενώ οι αποκαλύψεις γύρω από τα πεπραγμένα των τριών στο παρελθόν δίνουν και παίρνουν…

Ζωηρή, ανά στιγμές αστεία και κοινωνικοπολιτικά φορτισμένη, γηριατρική κομεντί γλυκόπικρων παρεξηγήσεων – μεταφορά του επιτυχημένου κόμικ «Les Vieux Fourneux» των Βιλφρίντ Λουπανό και Πολ Κοέ με ήρωες τρεις ηλικιωμένους, ωστόσο αγέραστους, κολλητούς φίλους. Εικόνες μαγικού ρεαλισμού και εμβόλιμα οπτικά ευρήματα μαρτυρούν την επιρροή του σινεμά του Ζαν-Πιερ Ζενέ εδώ και η πρωταγωνιστική τριάδα επιδεικνύει ενθουσιασμό όντως σε υγιή ερμηνευτική φόρμα, όμως παρά τις αρχικές υποσχέσεις, η αφήγηση υποκύπτει σταδιακά στη σχηματοποίηση των χαρακτήρων και το βιαστικό συμμάζεμα των ανοιχτών λογαριασμών τους υπό την ομπρέλα του διδακτισμού. (2018)

Ο γαμπρούλης μας / (Beaux Parents) / * ½ / Σκηνοθεσία: Έκτορ Καμπέγιο Ρέγιες / Παίζουν: Ζοσιάν Μπαλασκό, Ντιντιέ Μπουρντόν, Μπρούνο Μπεναμπάρ

Ζευγάρι εξηντάρηδων μεσοαστών που απολαμβάνει μια υγιή σχέση με τη μοναχοκόρη του και τον γαμπρό του, βρίσκεται ξαφνικά ανάμεσα στους δύο και συντάσσεται με τον πόνο του γαμπρού όταν η κόρη αποφασίζει να τον χωρίσει μετά από ερωτική ατασθαλία που είναι στην πραγματικότητα μια μεγάλη παρεξήγηση… Κωμωδία παρεξηγήσεων που λειτουργεί ως σάτιρα των σύγχρονων μεσοαστικών ηθών πάνω σε μια ανατρεπτική των παγιωμένων στερεότυπων, ιδέα των Μπρούνο Μπεναμπάρ και Έκτορ Καμπέγιο Ρέγιες. Η πρωταγωνιστική τριάδα με προεξέχουσα την πάντοτε...ετοιμοπόλεμη Μπαλασκό είναι σε κέφια όμως η μανιέρα της επανάληψης γύρω από μια παρεξήγηση που δεν κατορθώνει να πείσει ότι απέχει από το κλισέ της τετριμμένης υστερίας, δεν αναδεικνύει ποτέ τα κωμικά ευτράπελα και ευφυολογήματα πάνω από το επίπεδο μιας κοινότυπης τηλε-κωμωδίας. Κατώτερο του παραπλήσιας – περίπου – μικροαστικής οπτικής, σουξέ «Θεέ μου, τι σου κάναμε;». (2019)

Όταν Ανθίζει η Νιότη / (Gli Anni Piu Bellia/ The Best Years) / Σκηνοθεσία: Γκαμπριέλε Μουτσίνο/ Παίζουν: Πιερφραντσέσκο Φαβίνο, Μικαέλα Ραματσότι, Κιμ Ρόσι Στιούαρτ, Νικολέτα Ρομανόφ, Ιλάν Μουτσίνο

Τρεις φίλοι και μία γυναίκα από το 1980 μέχρι σήμερα: έρωτες, προδοσίες, ψευδαισθήσεις, απογοητεύσεις, αλλά και ελπίδες στη διάρκεια τεσσάρων δεκαετιών με φόντο την Ιταλία που αλλάζει. Ο Γκαμπριέλε Μουτσίνο, κοπιώδης εργάτης του ευρωπαϊκού μελοδράματος το οποίο και προσαρμόζει ενίοτε στα χολιγουντιανά δεδομένα, άλλοτε επιτυχημένα (το Κυνήγι της Ευτυχίας χάρισε το 2006 στον Γουίλ Σμιθ τη δεύτερη υποψηφιότητά του για Όσκαρ) και άλλοτε βεβιασμένα (Επτά ζωές), επιστρέφει μετά τη δραματική κομεντί A Casa Tutti Bene (2018), με ένα φωτογενές ιταλικό δράμα γύρω από τη φιλία και τον κύκλο της ζωής. Η ταινία είναι εμπνευσμένη από το We All Loved Each Other So Much (1974) του Έτορε Σκόλα με τους Νίνο Μανφρέντι, Βιτόριο Γκάσμαν και Στεφανία Σαντρέλι, που καλύπτει 30 χρόνια ιταλικής ιστορίας (ένας φόρος τιμής στις ταινίες των Φελίνι, Ροσελίνι και Ρενέ). (2020)

Επανεκδόσεις

Οι 12 Ένορκοι / (12 Angry Men)/ *****/ Σκηνοθεσία: Σίντνεϊ Λιούμετ/ Παίζουν: Χένρι Φόντα, Λι Τζ. Κομπ, Ε.Τζ. Μάρσαλ, Μάρτιν Μπάλσαμ, Τζακ Γουόρντεν

Δώδεκα ένορκοι καλούνται να δώσουν ετυμηγορία ζωής ή θανάτου στη δίκη ενός 18χρονου αγοριού που κατηγορείται για τη δολοφονία του πατέρα του, αλλά ενώ η απόφασή τους έμοιαζε εύκολη στην αίθουσα του δικαστηρίου, το κλίμα αλλάζει όταν ο ένας από αυτούς αρνείται να ψηφίσει υπέρ της ενοχής του νεαρού... Ιστορία πνιγηρής έντασης και κλιμακούμενου σασπένς μέσα σ’ ένα …δωμάτιο.  Από τα μνημειώδη δικαστικά δράματα του παγκόσμιου σινεμά – μεταφορά του ομώνυμου θεατρικού έργου του Ρέτζιναλντ Ρόουζ. Αγέραστο, επίκαιρο (δονούμενης κοινωνικοπολιτικής έντασης και αιχμής) βραβευμένο με τη Χρυσή Άρκτο του Βερολίνου με τρεις υποψηφιότητες για Όσκαρ (καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας για τον πρωτάρη τότε Σίντνεϊ Λιούμετ και διασκευασμένου σεναρίου για τον Ρέτζιναλντ Ρόουζ). (1957)

Το Κυνήγι Του Κλέφτη / (To Catch A Thief) / *** ½ / Σκηνοθεσία: Άλφρεντ Χίτσκοκ / Παίζουν: Κάρι Γκραντ, Γκρέις Κέλι, Τζέσι Ρόις Λάντις, Μπριγκίτε Όμπερ

Όταν ένας τέως κλέφτης κοσμημάτων καθίσταται ύποπτος από τις αρχές της γαλλικής Ριβιέρας για μια μεγάλη κλοπή, ρίχνεται στο κυνήγι του πραγματικού ενόχου προκειμένου να αποδείξει την αθωότητά του…Ένας υπέρμετρα κομψός Χίτσκοκ στέλνει τους γοητευτικούς Κάρι Γκραντ (ο πεπειραμένος κλέφτης) και Γκρέις Κέλι (η πλούσια κληρονόμος σε διακοπές με τη μητέρα της έμελλε να είναι ο τελευταίος της ρόλος στο χιτσκοκικό σύμπαν πριν εγκαταλείψει την κινηματογραφική της καριέρα) σε μια σχετικά ανάλαφρη ρομαντική περιπέτεια μυστηρίου (μεταφορά του ομώνυμου μυθιστορήματος του Ντέιβιντ Ντοντζ από τον Τζον Μάικλ Χέιζ) με περισσευούμενη παραπλανητική σαγήνη κοσμοπολιτισμού αλά ’50s και λιγότερο σασπένς. Πρώτη ταινία του μετρ του θρίλερ στο φορμά της ευρείας οθόνης VistaVision, λουσμένη στο Technicolor με βραβείο Όσκαρ Καλύτερης Έγχρωμης Φωτογραφίας για τον πρωτοπόρο Ρόμπερτ Μπερκς. (1955)