Κώστας Ζάπας: «Σήμερα επικρατεί ένας υπαρξιακός τρόμος»

Ο Κώστας Ζάπας επιστρέφει στις κινηματογραφικές αίθουσες με μία νέα ταινία που θα έχει τίτλο «ΦRANKENSTEIN». Μια δελεαστικά φρέσκια κινηματογράφηση της κλασσικής ιστορίας που θα επανεισαγάγει τους διάσημους χαρακτήρες της γοτθικής, ρομαντικής ιστορίας για μια ολόκληρη νέα γενιά θεατών. Ένα στοιχειωμένο παραμύθι με φωτογραφία στα όρια του ασπρόμαυρου και έγχρωμα, υπερρεαλιστικά κινούμενα σχέδια και εφέ. Οι ήρωες ωχροί, αναιμικοί, θα μοιάζουν σαν παραμυθένιοι και στοιχειωμένοι. Οι χώροι, τα κοστούμια και τα σκηνικά θα παραπέμπουν στο στοιχειωμένο παραμύθι που εξελίσσεται στην Γενεύη.

Η ταινία είναι μια διεθνής συμπαραγωγή της MPFilms (Ελλάδα) με την Dreamfilms Gmbh (Γερμανία). Το σενάριο της ταινίας βασίζεται στο μυθιστόρημα της Μαίρη Σέλλεϋ «Φρανκενστάιν» καθώς και στο βιβλίο του Κώστα Ζάπα «Φρανκενστάιν REC» που εκδόθηκε σε Αμερική και Ελλάδα με εξαιρετικές κριτικές.

Το ethnos.gr μίλησε με τον σκηνοθέτη Κώστα Ζάπα, ο οποίος, μέσα από τη συνέντευξή του συστήνει στο κοινό τον νέο «Φrankenstein» του.

Πώς προέκυψε η ιδέα να κάνετε μια ταινία με θέμα τον Φρανκενστάιν;

Η Μαίρη Σέλλεϋ, ο σύζυγός της, ο ποιητής Πέρσι Σέλλεϋ, αλλά και ο επιστήθιος φίλος τους, ο Λόρδος Μπάιρον, ανήκουν στους ρομαντικούς, τους καταραμένους ποιητές, που πάντα με έλκυαν. Εξάλλου σήμερα, περισσότερο από ποτέ, επικρατεί στους ανθρώπους ένας υπαρξιακός τρόμος και μια αβεβαιότητα για το μέλλον, που θυμίζει πολύ την εποχή όλων αυτών των ανθρώπων που καταπιάνονταν με τις έννοιες του θανάτου ή του μεταφυσικού ως κύριου στοιχείου της ζωής μας.

Πείτε μας λίγα λόγια για το σενάριο…

Μια νεαρή δημοσιογράφος που στοιχειώνεται από έναν επαναλαμβανόμενο εφιάλτη γύρο από το μύθο του Φρανκενστάιν, πιστεύει πως το μυθιστόρημα της Μαίρης Σέλλεϋ δεν είναι  ένα παραμύθι, αλλά η αληθινή ιστορία μιας παρέας αλχημιστών, με ιδρυτή τον νεαρό γιατρό Βίκτορ Φρανκενστάιν, που το 1817 κατάφεραν να νικήσουν το θάνατο και να επανέλθουν στη ζωή από τον κόσμο των νεκρών. Στην πόλη που δουλεύει σε ένα τοπικό κανάλι έρχεται ένας θίασος που ανεβάζει στη σκηνή τον Φρανκενστάιν. Παίρνοντας συνεντεύξεις από το θίασο, έρχεται αντιμέτωπη με τους σκοτεινούς ήρωες του μυθιστορήματος, που εμφανίζονται στην πόλη πιο ζωντανοί από ποτέ. Η έρευνα την οδηγεί σε έναν κόσμο τεράτων και τελικά στην αποκάλυψη του μυστικού μιας αιώνιας αγάπης, που κατάφερε να μείνει ζωντανή ακόμα και μετά το θάνατο.

Η δική σας εκδοχή τί διαφορετικό θα έχει σε σχέση με άλλες ταινίες που σχετίζονται με τον συγκεκριμένο ήρωα;

Είναι η πρώτη φορά παγκόσμια σε μια κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος, που οι ήρωες της ταινίας θα έχουν την πραγματική ηλικία των ηρώων της Μαίρης Σέλλεϋ, δηλαδή είναι έφηβοι. Για παράδειγμα, ο νεαρός Βίκτορ Φρανκενστάιν είναι πρωτοετής φοιτητής της Ιατρικής και άρα σχεδόν έφηβος. Επίσης, θα είναι από τις λίγες φορές που η ιστορία εξελίσσεται σήμερα, στην σύγχρονη εποχή, με όλους τους ήρωες να μεταφέρονται ατόφιοι με τα πραγματικά τους ονόματα. Είναι συνολικά μια πρωτότυπη ιδέα που έχει τραβήξει πολύ έντονα το διεθνές ενδιαφέρον.

Η Ελλάδα είναι σήμερα ο Φρανκενστάιν της Ευρώπης;

Όπως είχα αναφέρει και στην διάσημη λατινοαμερικάνικη εφημερίδα «OGLOBO», πράγματι θεωρώ πως η Ελλάδα είναι σήμερα ο Φρανκενστάιν της Ευρώπης. Αυτό που συμβαίνει τώρα, έχει συμβεί και σε ορισμένες χώρες της Λατινικής Αμερικής στο παρελθόν, αλλά σπάνια μία οικονομική κατάρρευση αυτού του μεγέθους συμβαίνει στην καρδιά του δυτικού πολιτισμού. Οι νέοι ηγέτες της Ευρώπης δαγκώνουν σήμερα το χέρι που κάποτε τους τάισε πνευματικά. Παραβιάζουν τον ηθικό νόμο. Και όπως μας έχει διδάξει η αρχαία ελληνική γραμματεία, η παραβίαση των ηθικών νόμων οδηγεί στην τραγωδία. Δεν μπορείς να αναδιαρθρώσεις ένα έθνος, πριν του προσφέρεις μια σωτηρία, γιατί το αποτέλεσμα θα είναι να το καταστρέψεις. Και από τα ερείπια θα αναδυθεί ένα τέρας. Και για να θυμηθούμε τη Μαίρη Σέλλεϋ: «ποιος είναι πιο τερατώδης, το πλάσμα ή αυτοί που το δημιούργησαν;»

Πώς καταλήξατε στην επιλογή των ηθοποιών;

Υπήρξε τεράστια δυσκολία, αφού ζητάμε από νέους ανθρώπους να σηκώσουν το βάρος τόσο διάσημων και σημαντικών ρόλων σε αυτήν την ηλικία. Πόσο περισσότερο όταν ξέρουμε ότι η ερμηνεία τους, από την φύση των πραγμάτων, θα συγκριθεί με ιερά τέρατα που έχουν ερμηνεύσει σε άλλες κινηματογραφικές μεταφορές τους αντίστοιχους ρόλους. Η ταινία μου, όμως, έτσι κι αλλιώς εμπεριέχει αυτό το ρίσκο, μια και κανείς δεν θα περίμενε έναν «Φρανκενστάιν» από την Ελλάδα.

Πότε θα ξεκινήσουν τα γυρίσματα της ταινίας και σε ποιες περιοχές θα πραγματοποιηθούν;

Ξεκινάμε τέλη Γενάρη γυρίσματα στην Αθήνα, με την παραγωγή όμως της ταινίας να τρέχει ήδη σε Ελλάδα και Γερμανία, μια και πρόκειται για μια διεθνή συμπαραγωγή, Έχει προγραμματιστεί, επίσης, η άφιξη του αμερικανού σταρ Λουί Μαντιλόρ στην Αθήνα για τα γυρίσματα. Το πρώτο τρέιλερ της ταινίας θα παρουσιαστεί επίσημα στην αγορά του φετινού Φεστιβάλ των Καννών.

Τί μπορεί να αποτελέσει έμπνευση για σας; Η σημερινή Ελλάδα έχει να επιδείξει θετικά στοιχεία που μπορούν να εμπνεύσουν έναν σκηνοθέτη;

Η καταγωγή ενός ανθρώπου δεν διαγράφεται. Για παράδειγμα, ακόμα και άθεος να δηλώσει κανείς, αν έχει γεννηθεί σε μια βαθιά ορθόδοξη χώρα, κάποιος ειδικός θα μπορέσει να διακρίνει το δόγμα στο κινηματογραφικό του βλέμμα. Από την άλλη, με την παγκοσμιοποίηση δεν έχουν τόση σημασία πια τα έθνη, άλλα η κοινή πραγματικότητα που εξελίσσεται σε όλον τον πλανήτη, δυστυχώς χωρίς να σέβεται την διαφορετικότητα και την πολυπολιτισμικότητα τόσων ανθρώπων.

Ποια χαρακτηριστικά πρέπει να έχει κατά τη γνώμη σας ένας νέος σκηνοθέτης για να πετύχει; Η δική σας αρχή πως έγινε;

Να θέλει να γίνει σκηνοθέτης. Προσωπικά πήρα μια κάμερα και έκανα μια ταινία. Εξάλλου σε μια χώρα όπου ο πολιτισμός και πολύ περισσότερο ο πειραματισμός των καλλιτεχνών δεν υποστηρίζεται, δεν μπορείς να κάνεις και τίποτα άλλο. Έτσι δημιουργήθηκε η πρώτη μου ταινία, «Uncut Family», που ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος, πρόεδρος τότε του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, συμπεριέλαβε σε ένα τιμητικό τμήμα μαζί με την ταινία του «Το λιβάδι που δακρύζει». Η ίδια ταινία κέντρισε το ενδιαφέρον των διεθνών κριτικών ανοίγοντας έτσι τον δρόμο και για την συνεργασία μου με την περιβόητη Zentropa του Λάρς φον Τρίερ.

Τα έργα που σκηνοθετείτε με ποια κριτήρια τα επιλέγετε κάθε φορά;

Δεν τα επιλέγω, αυτά με επιλέγουν. Δεν ακολούθησα στρατηγικά την καριέρα, αλλά το σινεμά ως τέχνη και υπό αυτήν την έννοια μετέφερα στις ιστορίες μου αυτά που έβλεπα μέσα από το δικό μου παράθυρο. Φυσικά, πρόκειται για έναν δύσκολο δρόμο, αφού πρέπει ο θεατής να το αποδεχτεί αυτό.

Υπάρχει συνταγή για μία επιτυχημένη ταινία;

Ανάλογα τι εννοείτε επιτυχημένη, και ποιος είναι ο στόχος του σκηνοθέτη. Πάντως ακόμα και οι ταινίες που γυρίζονται με τεράστιους προϋπολογισμούς δεν καταφέρνουν όλες να γίνουν Blockbuster. Στην πραγματικότητα οι περισσότερες χάνονται. Το ίδιο ισχύει και στο arthouse σινεμά. Υπάρχουν ταινίες που έχουν βραβευτεί σε πολύ μεγάλα φεστιβάλ και παρόλα αυτά σήμερα δεν τις αναφέρει κανείς.

Πιστεύετε στο ταλέντο ή στην τύχη;

Είναι πολύ τυχερός κάποιος που έχει ταλέντο.

Τί δικαιώνει κατά τη γνώμη σας μία ταινία: οι καλές κριτικές ή αν έχει εισπρακτική επιτυχία;

Αν θα αντέξει στον χρόνο.