«Ο Γλέζος τραβάει µοναχικό δρόµο όταν αυτό χρειαστεί»

Ο νεαρός σκηνοθέτης Ανδρέας Χατζηπατέρας, γεννηµένος και αναθρεµµένος στο Λονδίνο, συγγενής µε τον διεθνώς αναγνωρισµένο εικαστικό Μαρκ Χατζηπατέρα, όπως και µε την ελληνικής καταγωγής ηθοποιό του θεάτρου Κάθριν Χάντερ, πραγµατοποιεί µε το ντοκιµαντέρ «Ο τελευταίος παρτιζάνος» για τον 96χρονο σήµερα Μανώλη Γλέζο (προβάλλεται ήδη στην Αθήνα) το µεγάλου µήκους ντεµπούτο του.

Eχοντας σπουδάσει σκηνοθεσία στη Νέα Υόρκη, αποφάσισε να έρθει στην Ελλάδα µε σκοπό να επικεντρωθεί στο ιδεολογικό αφήγηµα του ανθρώπου που κυριάρχησε στην Αντίσταση τα χρόνια της Κατοχής, αλλά και στην ελληνική Αριστερά. Ο νεαρός σκηνοθέτης µάς εξήγησε την απόφασή του να υλοποιήσει ένα πορτρέτο του Γλέζου ακολουθώντας τον βήµα βήµα στην καθηµερινότητά του ενώ εκείνος εξοµολογείται στιγµές και αποφάσεις που καθόρισαν την πορεία του µέσα στην Ιστορία – από την Απείρανθο της Νάξου έως σήµερα.

Γιατί αποφασίσατε να κάνετε ένα ντοκιµαντέρ για τον Μανώλη Γλέζο; Πώς ένας νεαρός σκηνοθέτης ξεκινά να προσεγγίζει τη ζωή ενός θρυλικού πολιτικού και εµβληµατικού µέλους της ελληνικής Αντίστασης µε µια ζωή κοντά ενός αιώνα;

Εµαθα για την ιστορία του Μανώλη Γλέζου στις αρχές του 2014 από έναν καθηγητή µου στις ΗΠΑ. Οταν άρχισα την έρευνα, µου προξένησε έκπληξη το γεγονός ότι όχι µόνο ήταν ζωντανός και ακµαίος, αλλά και ότι είχε µόλις ανακοινώσει ότι θα έθετε υποψηφιότητα για ευρωβουλευτής σε ηλικία 92 ετών. Με εντυπωσίασε αµέσως ο αδάµαστος χαρακτήρας του... Οπότε επικεντρώθηκα σε αυτόν, αντί να κάνω ένα ντοκιµαντέρ κατά χρονολογική σειρά για τη δράση του. Υπάρχουν πολλά βιβλία Ιστορίας και τηλεοπτικά ντοκιµαντέρ για εκείνον, ωστόσο αυτά είναι µόνο κενά στοιχεία αν δεν βλέπεις ποιος είναι ο άνθρωπος πίσω από αυτά.

Κατά πόσο το φιλµ βασίζεται στο δικό σας σενάριο και πόσο στις επιλογές του κυρίου Γλέζου; Η διαφορά ηλικίας ανάµεσά σας ήταν εµπόδιο ή ευχής έργον;

Η µορφή του ντοκιµαντέρ άλλαξε πολλές φορές κατά την παραγωγή. Κάποια στιγµή είχα πολύ αυστηρή χρονολογική σειρά µε άλλους συνεντευξιαζόµενους, ιστορικούς, πολιτικούς κ.ά. για να φτιάξουµε µια ολοκληρωµένη βιογραφία. Ωστόσο, τα πετάξαµε όλα όταν συνειδητοποιήσαµε ότι τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία που είχαµε ήταν όσα συνέβαιναν εκτός προγράµµατος µε τον Μανώλη: αυθόρµητα ταξίδια, συναντήσεις, συζητήσεις. Από τη στιγµή που το καταλάβαµε αυτό, επικεντρωθήκαµε στην κινηµατογράφηση αυτών των στιγµών και ακολουθήσαµε τον Μανώλη κατά πόδας...

Το χάσµα των 70 χρόνων δεν ήταν θέµα. Απεναντίας, έκανε τη δυναµική µεταξύ µας ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα. Κατάλαβε πως ήταν η πρώτη µου µεγάλη δουλειά και ότι δεν έφερα το πολιτικό φορτίο που ενδεχοµένως να είχαν άλλοι. Αυτό τον έκανε να µιλήσει αρκετά ανοιχτά και ειλικρινά, και αφού περάσαµε χρόνο µαζί, χτίσαµε µια σχέση αµοιβαίας εµπιστοσύνης. Σε γενικές γραµµές, ο Μανώλης αφιερώνει χρόνο για τη νέα γενιά – φαίνεται ότι αυτό του δίνει ενέργεια.

«Το πιο σηµαντικό πράγµα που έµαθα στο χωριό µου είναι όταν µου δίνουν διαταγές να λέω “όχι”» σηµειώνει ο Μανώλης Γλέζος. Τι συµβολίζει το ανένδοτο πνεύµα του για τις νέες γενιές;

∆εν υπάρχουν πολλοί πολιτικοί που εργάζονται πραγµατικά για τα «πιστεύω» τους. Για λόγους µικροπολιτικής, οι πολιτικοί ακολουθούν την κοµµατική γραµµή, χωρίς να την αµφισβητούν. ∆εν χρειάζεται να συµφωνείς µε τις ιδέες του Μανώλη, αλλά πρέπει να σέβεσαι κάποιον που δρα σύµφωνα µε όσα πιστεύει. Νοµίζω ότι η υπεράσπιση µιας προσωπικής ιδεολογίας είναι το πιο σηµαντικό µάθηµα ζωής που εισπράττουν από αυτόν οι νεότερες γενιές.

Επαιξε ρόλο στον τρόπο που τον προσεγγίσατε η ταραχώδης σχέση του Μανώλη Γλέζου µε τον ΣΥΡΙΖΑ;

Οχι. Οπως είπα, προσπαθήσαµε να αποφύγουµε να βουτήξουµε βαθιά στα επιµέρους στοιχεία της πολιτικής ιστορίας του. Φυσικά και πολλά από αυτά ανακύπτουν στο φιλµ, καθώς ζει και αναπνέει για τις πολιτικές πεποιθήσεις του. Αλλά, η ένταξη και η αποχώρηση από ένα πολιτικό κόµµα είναι πράγµατα που έχουν συµβεί πολλές φορές στην πολιτική ζωή του Μανώλη. Οταν αρχίσαµε τα γυρίσµατα, ήταν ακόµα µε τον ΣΥΡΙΖΑ ως ευρωβουλευτής, όταν τελειώσαµε δεν ήταν πια στο κόµµα. Ωστόσο δεν άλλαξε τίποτα εκείνη την περίοδο: ούτε ο χαρακτήρας ούτε η ιδεολογία του. Ο στόχος του ντοκιµαντέρ δεν είναι να καταγράψει συγκεκριµένα γεγονότα, αλλά να καταλάβει τους λόγους µέσα του που τον παρακινούν να τραβάει έναν µοναχικό δρόµο όταν αυτό χρειάζεται.

Το επόµενο ντοκιµαντέρ που σχεδιάζετε για έναν δικτάτορα της Σιέρα Λεόνε συνιστά από µόνο του µια πρόκληση. Μπορείτε να µας πείτε σε ποιο στάδιο της προετοιµασίας του βρίσκεστε αυτήν τη στιγµή;

Το ντοκιµαντέρ προέκυψε καθαρά από τύχη. Εγινα φίλος µε έναν τύπο µε το όνοµα «Σολοµώντας», υπάλληλο σε µανάβικο στη Νέα Υόρκη. Είχε µια απίστευτη ιστορία: ήταν ο γιος ενός δικτάτορα της Σιέρα Λεόνε και η οικογένειά του κατέληξε να ζητήσει πολιτικό άσυλο στις ΗΠΑ. Βρήκα τροµερά ενδιαφέρον το ότι καθηµερινά οι δρόµοι σου διασταυρώνονται µε ανθρώπους των οποίων τις απίθανες ιστορίες δεν θα έχεις την ευκαιρία να µάθεις ποτέ. Συνθέσαµε την ιστορία του πατέρα από την πλευρά του Σολοµώντα – σαν ωδή στη µνήµη, κατά κάποιον τρόπο. Το φιλµ έχει σχεδόν τελειώσει και θα δοκιµάσει την τύχη του στα φεστιβάλ από το 2019.