Γ. Λάνθιμος: Από τους «Δέκα Μικρούς Μήτσους» και τον Ρουβά μέχρι τα Όσκαρ (vids)

Αναμφισβήτητα, είναι ένας από τους καλύτερους σκηνοθέτες της γενιάς του σε παγκόσμιο επίπεδο. Από το 1995 έχει σκηνοθετήσει ταινίες, θεατρικά έργα, βιντεοκλίπ και αρκετές τηλεοπτικές διαφημίσεις. Κι όλα αυτά με τεράστια επιτυχία. 

Το μεσημέρι της Τρίτης (22/1), ανακοινώθηκαν οι υποψηφιότητες για την 91η τελετή απονομής των βραβείων Όσκαρ. Tο βλέμμα όλων ήταν στραμμένο στον Έλληνα σκηνοθέτη, Γιώργο Λάνθιμο, ο οποίος έχει ήδη σαρώσει φέτος στα βραβεία και στις υποψηφιότητες.

Η ταινία «The Favourite» μετράει δέκα υποψηφιότητες στα Όσκαρ 2019: Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερης Σκηνοθεσίας, Πρωτότυπου Σεναρίου, Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης, Φωτογραφίας, Καλύτερου Μοντάζ για τον Γιώργο Μαυροψαρίδη, Κοστουμιών, Α’ γυναικείου ρόλου για την Ολίβια Κόλμαν και διπλή υποψηφιότητα Β’ γυναικείου ρόλου για τις Έμα Στόουν και Ρέιτσελ Βάις.

Ο Γιώργος Λάνθιμος μεγάλωσε στην Αθήνα σε ένα μικρομεσαίο περιβάλλον. Πήγε σχολείο στου Μωραΐτη, γιατί ο πατέρας του ήταν καθηγητής και δεν χρειαζόταν να πληρώνει τις σπουδές του γιου του. Μετά το χωρισμό των γονιών του στα 9 του χρόνια μεγάλωσε με τη μητέρα του, με την οποία ζούσε μέχρι και τα 19 του, όταν εκείνη έφυγε απρόσμενα από τη ζωή.

Ο γιος του μπασκετμπολίστα της ομάδας του Παγκρατίου και παίκτη της Εθνικής Ελλάδος Αντώνη Λάνθιμου, δεν πήρε μόνο την κορμοστασιά του πατέρα του, αλλά και το ταλέντο του στο μπάσκετ, καθώς μικρός έπαιζε και ο ίδιος στην ομάδα του Παγκρατίου. Ωστόσο, αυτό δεν ήταν το όνειρό του.

Στα παιδικά του χρόνια, δεν είχε πολλούς φίλους. Δεν ήταν το χαρούμενο, «έξω καρδιά» παιδί. Πολύ σοβαρός, μετρημένος και υπεύθυνος. Δεν έλεγε πολλά λόγια. Στο νηπιαγωγείο είχε έναν κολλητό φίλο, τον Αριστείδη. Κάθονταν οι δυο τους και συζητούσαν όλη την ώρα για τις Τέχνες. Τελικά, ο Αριστείδης ασχολήθηκε με τη μουσική και ο Γιώργος έγινε σκηνοθέτης.

Τα πρώτα του βήματα ως σκηνοθέτης

Σπούδασε σκηνοθεσία κινηματογράφου στη Σχολή Σταυράκου και, παράλληλα, εργάστηκε ως βοηθός σκηνοθέτη του Λάκη Λαζόπουλου στην τηλεοπτική σειρά «Δέκα Mικροί Mήτσοι». 

Στην αρχή, σκηνοθετεί διαφημιστικά που κάνουν ντόρο. Οι πιο γνωστές δουλειές του, που αγαπήθηκαν από το κοινό, είναι το «Δεν έχουμε Ίμπιζα», όπως και το «Πουτ δε κοτ ντάουν». 

«Ξεκινήσαμε να κάνουμε τις δικές μας ταινίες – ζητώντας χάρες από φίλους, χρησιμοποιώντας τα σπίτια τους, τα ρούχα τους, τα αυτοκίνητά τους… Φτιάχνοντας διαφημιστικά, επενδύοντας τα χρήματα που κερδίζαμε από τα διαφημιστικά και δουλεύοντας με φίλους, καταφέραμε να κάνουμε το πρώτο μας φιλμ χωρίς πολλή υποστήριξη, που στην Ελλάδα ούτως ή άλλως δεν υπάρχει», αναφέρει ο Γιώργος Λάνθιμος στο Peoplegreece.com. 

Στη συνέχεια, σκηνοθετεί ίσως τα πρώτα καλαίσθητα βιντεοκλίπ της δεκαετίας του ’90 ανεβάζοντας συνολικότερα τον πήχη του επιπέδου παραγωγών στο χώρο των μουσικών προωθητικών βίντεο στην Ελλάδα. «Στην πίσω τσέπη του blue jean» της Κατερίνας Κυρμιζή, «Silver circle» του Νίκου Γρηγοριάδη, «Δέκα εντολές» της Δέσποινας Βανδή, «Άντεξα», «Θέλεις ή δεν θέλεις» και «Δεν έχει σίδερα η καρδιά σου» του Σάκη Ρουβά είναι μερικά από τα βιντεοκλίπ που έχουν περάσει από τα χέρια του.

Το 2001, συνεργάστηκε με τον Λάκη Λαζόπουλο στην κωμωδία «Ο καλύτερός μου φίλος» και την επόμενη χρονιά γύρισε την πρώτη μικρού μήκους ταινία του (μετά από τη σπουδαστική στη Σχολή Σταυράκου) «Uranisco Disco». Μέχρι να γυρίσει την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, την «Κινέττα» του 2005, μεσολάβησαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας, όπου ο Λάνθιμος ήταν μέλος της ομάδας που σχεδίασε τις τελετές έναρξης και λήξης.

Το 2002, είχε πραγματοποιήσει και την πρώτη του θεατρική σκηνοθεσία στο «DDD» του Δημήτρη Δημητριάδη. Ακολούθησαν άλλες τρεις, με πιο πρόσφατη τον «Πλατόνοφ» του Τσέχοφ για το Εθνικό Θέατρο του 2010.

Από τους «Δέκα Μικρούς Μήτσους» στα Όσκαρ

Στο πέρασμα του χρόνου εξελίχτηκε σε έναν κινηματογραφιστή - ευφυή φαρσέρ της εποχής μας, κι αυτός είναι ίσως κι ένας από τους λόγους που οι ταινίες του κάνουν καριέρα στο εξωτερικό.

Η «Κινέττα», με τους Άρη Σερβετάλη, Ελευθερία Ράντου και Κώστα Ξικομηνό, προβλήθηκε στα κινηματογραφικά φεστιβάλ του Τορόντο (παγκόσμια πρεμιέρα), της Θεσσαλονίκης και του Βερολίνου. Όταν κυκλοφόρησε στις αίθουσες λίγοι την είδαν, λιγότεροι την εκτίμησαν. Εμπεριέχει, ωστόσο, όλα τα στοιχεία που έκαναν τις επόμενες ταινίες του Λάνθιμου να ξεχωρίσουν.

Η πρώτη από αυτές ήταν ο «Κυνόδοντας» του 2009, με τους Χρήστο Στέργιογλου, Μισέλ Βάλεϊ, Αγγελική Παπούλια, Χρήστο Πασσαλή, Μαίρη Τσώνη και Άννα Καλαϊτζίδου. Ήταν η ταινία που τον καθιέρωσε πρώτα στο διεθνές και μετέπειτα στο ελληνικό κινηματογραφικό στερέωμα. Έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο Φεστιβάλ Καννών, όπου κέρδισε το πρώτο βραβείο του παράλληλου διαγωνιστικού τμήματος «Ένα Κάποιο Βλέμμα» και το Βραβείο Νεότητας. Η Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου της απένειμε πέντε βραβεία το 2010, ενώ η προβολή της σε πολλά διεθνή φεστιβάλ και η διανομή της σε αγορές του εξωτερικού την έφερε μέχρι τα βραβεία Όσκαρ.

Στην τελετή απονομής των Όσκαρ το 2011 ο Λάνθιμος ατύχησε να έχει απέναντί του ταινίες όπως το «Biutiful» του Αλεχάντρο Γκοσνάλες Ινιάριτου, το «Μέσα από τις φλόγες» του Ντενί Βιλνέβ και, φυσικά, το «Ίσως, άυριο!» της Σουζάνε Μπίερ που τελικά κέρδισε το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας. Όμως πολλοί «μεγάλοι παίχτες» του Χόλιγουντ και της διεθνούς κινηματογραφικής βιομηχανίας σημείωσαν στην ατζέντα τους το όνομα του Έλληνα σκηνοθέτη. Μερικά χρόνια αργότερα, στην προβολή του «Αστακού» στις Κάννες, η πρωταγωνίστρια Ρέιτσελ Βάις δήλωνε ότι ο «Κυνόδοντας» την είχε ενθουσιάσει: «Η φαντασία του Λάνθιμου με είχε συνεπάρει. Από τον “Κυνόδοντα” ήθελα να πάρω κι εγώ μέρος στον κόσμο του Λάνθιμου». Μέχρι να έρθει η ώρα του «Αστακού», όμως, μεσολάβησαν οι «Άλπεις».

Η ταινία του 2011, με τους Αριάν Λαμπέντ, Αγγελική Παπούλια και Άρη Σερβετάλη έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Βενετίας, από όπου έφυγε με το βραβείο καλύτερου σεναρίου για τη δουλειά που έκανε ο Ευθύμης Φιλίππου σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη. Μετά από αυτό το ιδανικό ξεκίνημα ταξίδεψε σε πολλά μεγάλα φεστιβάλ.

Ο «Αστακός» είναι η πρώτη του διεθνής ταινία, μια ιρλανδοβρετανοελληνική συμπαραγωγή με τους Κόλιν Φάρελ, Ρέιτσελ Βάις, Λεά Σεϊντού, Τζον Σ. Ράιλι, Μπεν Γουίσο. Είναι, επίσης, η πιο επιτυχημένη του τόσο από πλευράς εισπράξεων (στις ΗΠΑ έφτασε να παίζεται σε 540 αίθουσες και ξεπέρασε τα 9 εκατ. δολάρια) όσο και διακρίσεων. Στις Κάννες κέρδισε το Βραβείο της Επιτροπής και μέχρι να φτάσει στο Όσκαρ συγκέντρωσε 20 ακόμη διακρίσεις από όλο τον κόσμο.

Για το «Θάνατος του ιερού ελαφιού» ο Λάνθιμος κράτησε τον Κόλιν Φάρελ και έβαλε δίπλα του ένα ακόμη μεγαλύτερο όνομα, τη Νικόλ Κίντμαν. Η παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας στις Κάννες συνοδεύτηκε από το βραβείο σεναρίου. Η ταινία ακολουθεί την «Ιφιγένεια εν Αυλίδι», διαλέγεται μαζί της και ουσιαστικά συνθέτει μια ιστορία που μιμείται δημιουργικά τον γνωστό μύθο. 

Στο «The Favourite» κράτησε από τον «Αστακό» τις Ρέιτσελ Βάις και Ολίβια Κόλμαν, προσθέτοντας στο καστ την Αμερικανίδα Έμα Στόουν. Η ταινία έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο 75ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας στις 30 Αυγούστου 2018, όπου τιμήθηκε με δύο βραβεία: το Κύπελλο Βόλπι καλύτερης γυναικείας ερμηνείας για την Ολίβια Κόλμαν και το Μεγάλο Βραβείο των Κριτικών.

Ακολούθησε πρεμιέρα στις Η.Π.Α. στις 23 Νοεμβρίου 2018, όπου απέσπασε πολύ καλές κριτικές. Έλαβε 5 υποψηφιότητες για Χρυσή Σφαίρα κερδίζοντας τελικά τη Χρυσή Σφαίρα «Καλύτερης Γυναικείας Ερμηνείας» σε Κωμωδία ή Μιούζικαλ για την Κόλμαν, καθώς και 12 υποψηφιότητες για Βραβεία BAFTA (οι νικητές θα ανακοινωθούν στις 10 Φεβρουαρίου στο Royal Albert Hall στο Λονδίνο). Στο εξωτερικό η ταινία έχει κυκλοφορήσει από τις αρχές Ιανουαρίου σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην Ελλάδα θα κυκλοφορήσει στις αίθουσες στις 7 Φεβρουαρίου σε διανομή της Odeon.

«Πίσω από κάθε επιτυχημένο άντρα, κρύβεται μια δυναμική γυναίκα»

Ο Γιώργος Λάνθιμος δεν κάνει κοσμική ζωή και διατηρεί ελάχιστες επαφές με Έλληνες. Είναι εντελώς απορροφημένος στη δουλειά του, καθώς προβληματίζεται για το τι θα μπορέσει να αποτελέσει το επόμενο βήμα του. 

Ο γνωστός σκηνοθέτης και η Αριάν Λαμπέντ έχουν μια εύκολη προσγειωμένη σχέση κι αν και δεν παραδέχονται ότι είναι σινεφίλ είναι ξεκάθαρο ότι είναι παθιασμένοι με τις ταινίες. Το 2010, οι δυο τους συμπρωταγωνιστούν στην ταινία «Attenberg» της Αθηνάς Ραχήλ Τσαγγάρη και μοιράζονται μια από τις πιο ερωτικές σκηνές του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου.

Λίγο καιρό αργότερα, η όμορφη ηθοποιός τον συνοδεύει στα Όσκαρ, όταν η ταινία του «Κυνόδοντας» γίνεται η πέμπτη στην ιστορία του θεσμού που φτάνει υποψήφια στην κατηγορία «Καλύτερη Ξενόγλωσση Ταινία» από την Ελλάδα.

Το 2013, έκαναν το επόμενο βήμα στη σχέση τους και ανέβηκαν τα σκαλιά της εκκλησίας σε στενό οικογενειακό κύκλο. Μέχρι και σήμερα, το ζευγάρι ζει στο Λονδίνο, την ευρωπαϊκή μητρόπολη, όπου ο Λάνθιμος εμπνέεται σενάρια και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για σημαντικές συνεργασίες.