Μπλέικ Έντουαρντς: Ο σκηνοθέτης πίσω από τον Επιθεωρητή Κλουζό και «Το Πάρτι» των ονείρων μας

Μας χάρισε απλόχερα το γέλιο, πολλές φορές μέχρι δακρύων, χωρίς να ξεπέσει ποτέ στο φτηνό, το χοντροκομμένο. Αντιθέτως, κρατούσε με πρωτόγνωρη δεξιοτεχνία το πνευματώδες με το καθαρά ψυχαγωγικό σινεμά, την ουσία με την ιερότητα της διασκέδασης. Ο Μπλέικ Έντουαρντς, υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους ψυχαγωγούς του σινεμά, από εκείνα τα εκ γενετής ταλέντα, που μπορούν να βγάζουν συνεχώς από το καπέλο, την τσέπη, το πέτο, έξυπνα αστεία, ανεπανάληπτα γκαγκς, φρέσκες ιδέες. Και μόνο οι αθάνατες κωμωδίες τού "Ροζ Πάνθηρα", με τον ανεπανάληπτο Πίτερ Σέλερς στον ρόλο του επιθεωρητή Κλουζό, ή η αριστουργηματική ξεκαρδιστική σάτιρα "Το Πάρτι" και πάλι με τον κορυφαίο Βρετανό ηθοποιό, είναι αρκετές για να περάσει ο Έντουαρντς στο πάνθεον των κορυφαίων του κινηματογράφου.

Ο Μπλέικ Έντουρντς, όμως, δεν ήταν μόνο μέγας μάστορας της κωμωδίας. Για όσους δεν το γνωρίζουν ήταν και ένας εξαιρετικός σκηνοθέτης, που υπηρέτησε και το δράμα, με την υπέροχη ταινία "Μέρες Κρασιού και Λουλουδιών", με τον Τζακ Λέμον και την Λι Ρέμικ, όπου θίγεται για πρώτη φορά στο Χόλιγουντ το πρόβλημα του αλκοολισμού και το φιλμ νουάρ, στο έξοχο "Επιχείρηση Τρόμος", με τον Γκλεν Φορντ και την Λι Ρέμικ, τη δραματική κομεντί, με το γοητευτικότατο και κλασικό "Πρόγευμα στου Τίφανι", με την Όντρεϊ Χέπμπορν, την αντιπολεμική κωμωδία, όπως το "Τι Έκανες στον Πόλεμο Μπαμπά;" με τον Τζέιμς Κόμπερν ή ακόμη και το γουέστερν, με το λυρικό "Δυο Γεράκια", με τον Γουίλιαμ Χόλντεν και τον Ράιαν Ο' Νιλ.

Ο Μπλέικ Έντουαρντς, που σε λίγες ημέρες συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννησή του, δικαιολογημένα είχε το παράπονο ότι ούτε μια ταινία του δεν προτάθηκε για Όσκαρ σκηνοθεσίας -ναι, ούτε ακόμη και το "Πάρτι"! - κάτι που τα μέλη της Αμερικάνικης Ακαδημίας Κινηματογράφου, προσπάθησαν να διορθώσουν, στα γεράματά του, με το τιμητικό Όσκαρ Συνολικής Προσφοράς, που στην περίπτωσή του θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και "Όσκαρ της Παρηγοριάς"...

Καλύτερα σκηνοθέτης από κομπάρσος

Ο Μπλέικ Έντουαρντς, γεννήθηκε στην Τάλσα της Οκλαχόμα στις 22 Ιουλίου του 1922, δεν θα γνωρίσει τον πατέρα του, καθώς αυτός εγκατέλειψε τη μητέρα του Λίλιαν Γκρόμετ Κραμπ, ενώ ήταν ακόμη έγκυος. Η μητέρα του ξαναπαντρεύτηκε με τον Τζακ Μακ Έντουαρντς, έναν σκηνοθέτη του βωβού κινηματογράφου, ο οποίος τον υιοθέτησε. Το 1925 ο πατριός του, μαζί με την οικογένειά του, μετακόμισε στο Λος Άντζελες, για να δουλέψει ως διευθυντής παραγωγής ταινιών. Ο Μπλέικ Έντουαρντς, που δεν είχε και πολλές σχέσεις με τον πατριό του, τελειώνοντας το λύκειο στο Μπέβερλι Χιλς, το 1941, θα αρχίσει να δουλεύει ως ηθοποιός. Μπορεί να έπαιζε μικρούς ή και ασήμαντους ρόλους, αλλά σε αυτή τη σύντομη διαδρομή του ως ηθοποιός θα δει από κοντά πως δούλευαν ιερά τέρατα της σκηνοθεσίας, όπως ο Τζον Φορντ, ο Γουίλιαμ Γουάιλερ ή ο Όττο Πρέμινγκερ. Και ως ένα αρκετά ευφυές παιδί κατάλαβε ότι το υποκριτικό του ταλέντο δεν ήταν ιδιαίτερο και πως στη ζωή καλύτερα να σκηνοθετείς παρά να σκηνοθετείσαι...

Τα πρώτα βήματα στην τηλεόραση

Ο Έντουαρντς, που το ταλέντο του επεκτεινόταν και στη συγγραφή σεναρίων, θα κάνει το ντεμπούτο του ως σκηνοθέτης το 1952, με το τηλεοπτικό πρόγραμμα "Four Star Playhouse". Δυο χρόνια μετά θα δημιουργήσει την πετυχημένη τηλεοπτική σειρά με τον Μίκι Ρούνεϊ "The Mickey Rooney Show: Hey, Mulligan". Το 1959 θα γράψει και θα σκηνοθετήσει τη σειρά "Πίτερ Γκαν", ενώ θα συνεργαστεί για πρώτη φορά και με τον φημισμένο μουσικό Χένρι Μαντσίνι. Αυτό κρατείστε το. Διότι αργότερα, οι δυο τους θα συνεργαστούν αρμονικά σε αρκετές ταινίες, δημιουργώντας ένα δίδυμο επιτυχίας.

Το ντεμπούτο και το «Πρόγευμα στο Τίφανις»

Το κινηματογραφικό του ντεμπούτο ουσιαστικά, σε μια μεγάλη παραγωγή, θα το κάνει το 1959 στην κωμωδία "Επιχείρηση Κομπινεζόν", με τους μεγάλους σταρ της εποχής, Κάρι Γκραντ και Τόνι Κέρτις. Μία τεράστια εμπορική επιτυχία, η μεγαλύτερη της δεκαετίας για την Universal. Πλέον ο Έντουαρντς είναι ένας υπολογίσιμος σκηνοθέτης. Μέχρι που θα έρθει το 1961 και η διάσημη μελαγχολικά υπέροχη δραμεντί "Πρόγευμα στο Τίφανις" και θα τον καταστήσει ένα από τα πιο περιζήτητα ονόματα στο Χόλιγουντ και συνάμα -ίσως και καθ' υπερβολή- να παίρνει τη σκυτάλη από τον τεράστιο Μπίλι Γουάιλντερ. Ένα φιλμ αξιαγάπητο, σε σενάριο Τρούμαν Καπότε, με την αξέχαστη μουσική του Μαντσίνι και φυσικά την εκτυφλωτική Όντρεϊ Χέπμπορν, που έχει δίπλα της τον γεμάτο θετική ενέργεια Τζορτζ Πέπαρντ και σε ένα ρόλο έκπληξη τον Μίκι Ρούνεϊ.

Η επιτυχία του Κλουζό

Οι επιτυχίες του διαδέχονταν η μία την άλλη, μέχρι που θα έρθει και ο "Ροζ Πάνθηρας" το 1963 και μια σειρά ταινιών με τον Επιθεωρητή Κλουζό, να γίνονται οι πιο αγαπημένες κωμωδίες όλων των εποχών, για εκατομμύρια θεατές σε όλο τον κόσμο. Ο Πίτερ Σέλερς, ένας από τους μεγαλύτερους ηθοποιούς όλων των εποχών, με τρομερή φλέβα κωμικού, θα γίνει παγκοσμίως διάσημος και χωρίς να είναι υπερβολή, η τεράστια επιτυχία οφείλεται κατά κύριο λόγο σε αυτόν. Και να σκεφτεί κανείς ότι πήρε τον ρόλο, μετά την άρνηση του Πίτερ Ουστίνοφ να συμμετάσχει στην ταινία. Δίπλα στον ανεπανάληπτο Σέλερς, οι εξαιρετικοί Ντέιβιντ Νίβεν, Καπισίν, Κλάουντια Καρντινάλε και Ρόμπερτ Βάγκνερ.

Η δεύτερη ταινία, τον επόμενο χρόνο, "Λαγωνικό 24 Καρατίων", θα είναι ακόμη καλύτερη, θα φτάσει το απόλυτο, με αναρχικό πνεύμα, όπου οι αυτοσχεδιασμοί του Σέλερς είναι ικανοί να γκρεμίσουν από τα γέλια τους κινηματογράφους. Στο καστ θα μπει και ο αξιαγάπητος Χέμπερτ Λομ, που ζει για να εξολοθρεύσει τον Κλουζό, καθώς και ο έμπειρος Τζορτζ Σάντερς και η σέξι και γλυκύτατη Έλκε Σόμερ. Θα ακολουθήσουν ακόμη τέσσερις πετυχημένες ταινίες με τον Κλουζό. Όμως η συνεργασία Σέλερς- Έντουαρντς θα διαταραχθεί, στις τελευταίες δυο ταινίες, καθώς ο υπερβολικά δύσκολος Βρετανός ηθοποιός είχε βαρεθεί τον ρόλο του Κλουζό και είχε γίνει εριστικός.

Το καλύτερο πάρτι της ζωής μας

Στο ενδιάμεσο, όμως, υπήρξε και το αριστούργημα της πλούσιας κινηματογραφικής πορείας του Έντουαρντς, το περίφημο "Πάρτι" (1968), όπου ο Αμερικάνος σκηνοθέτης δίνει μια περίτεχνη πλατφόρμα στην οποία ο Πίτερ Σέλερς ξεδιπλώνει, με έναν ιδιοφυή τρόπο, έναν αθάνατο χαρακτήρα, που για πάντα θα μας θυμίζει μια εποχή αναρχίας, χίπικης ιλαρότητας, αγάπης και κατανόησης, η οποία μοιάζει σαν να μην υπήρξε ποτέ και πως έρχεται από ένα ουτοπικό μέλλον.

Ο Σέλερς στο ρόλο ενός Ινδού κομπάρσου ηθοποιού, προσκαλεσμένος -κατά λάθος- σε ένα πάρτι ενός μεγιστάνα των στούντιο, του οποίου έχει τινάξει κυριολεκτικά στον αέρα το πολυέξοδο φινάλε της τελευταίας του ταινίας, θα του καταστρέψει και την άψογα οργανωμένη εκδήλωση στην υπερσύγχρονη βίλα. Περισσότερο από μία κωμωδία, μια σάτιρα για την άρχουσα τάξη και το Χόλιγουντ, όπου κυριαρχούν τα σλάπστικ και τα γκαγκς, οι θεόμουρλες σκηνές, σε μια εποχή, κατά την οποία η Αμερική απ' τη μια ζει στον πολιτικό ζόφο του Βιετνάμ, της δολοφονίας τού Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, αλλά και μιας νεανικής διάθεσης για εξέγερση. Εξαίρετοι καρατερίστες πλαισιώνουν τον Σέλερς, ενώ η υπέροχη μουσική και πάλι του Μαντσίνι.

Η κούρσα με την Τζούλι Άντριους

Ο Μπλέικ Έντουαρντς, που θα παντρευτεί, σε δεύτερο γάμο, το 1969 τη διάσημη ηθοποιό Τζούλι Άντριους, της οποίας θα δώσει αρκετούς αξιόλογους ρόλους ("Βίκτορ Βικτόρια", "S.O.B.") και με την οποία θα ζήσει ευτυχισμένα και ήσυχα μαζί της μέχρι το τέλος της ζωής του, θα γυρίσει και πολλές ακόμη καλές και πετυχημένες ταινίες. Μερικές απ' αυτές είναι η ρομαντική κωμωδία "Δέκα", με Ντάντλεϊ Μουρ, Μπο Ντέρεκ και Τζούλι Άντριους, η ευχάριστη περιπέτεια "Η Μεγάλη Κούρσα Γύρω από τον Κόσμο", με Τζακ Λέμον, Τόνι Κέρτις, Νάταλι Γουντ, την κωμωδία "Ραντεβού στα Τυφλά", με Μπρους Γουίλις και Κιμ Μπέισινγκερ, το κατασκοπικό μιούζικαλ "Darling Lili" με Άντριους και Ροκ Χάτσον.

Ο Μπλέικ Έντουαρντς θα πεθάνει από επιπλοκές πνευμονίας στις 15 Δεκεμβρίου του 2010, σε ηλικία 88 ετών, ενώ έξι χρόνια πριν είχε τιμηθεί με τιμητικό Όσκαρ (για την προσφορά του) όπου έδωσε και την τελευταία του παράσταση, μπαίνοντας στην αίθουσα πάνω σε ένα καροτσάκι που έτρεχε με ιλιγγιώδη ταχύτητα, σαρκάζοντας τα μέλη της Ακαδημίας και ταυτόχρονα προσφέροντας αυτό που ήξερε να κάνει απλόχερα: Το γέλιο.

Του Χάρη Αναγνωστάκη/ΑΠΕ-ΜΠΕ

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

• Θρήνος στην Κόρινθο: Πώς σημειώθηκε το τροχαίο στην εθνική oδό που στοίχισε τη ζωή σε δύο νέους ανθρώπους
• Προϋπολογισμός: Παράθυρο για νέα μέτρα στήριξης - 3,6 δισ. πάνω από τον στόχο τα φορολογικά έσοδα
• Ζελένσκι: «Καρατόμησε» τον αρχηγό της Υπηρεσίας Πληροφοριών και τη γενική εισαγγελέα - Ο λόγος της απόφασης
• Jak Knight: Ποιος ήταν ο stand up κωμικός που πέθανε στα 28 του - Το παιδί φαινόμενο του Netflix