Everything Everywhere All at Once: Η ζωή ως ένα αχανές πολυσύμπαν - Το απόλυτο φαβορί των φετινών Όσκαρ

Μεγάλος νικήτης των βραβείων SAG στις 26 Φεβρουαρίου αναδείχθηκε η ταινία «Everything Everywhere All at Once» («Τα πάντα όλα»), η οποία σάρωσε στις βασικές κατηγορίες και εδραίωσε τον τίτλο του φαβορί για τα φετινά Όσκαρ.

Η ηθοποιός Michelle Yeoh, η οποία αναδείχθηκε καλύτερη ηθοποιός, ξεπερνώντας τη συνάδελφό της Cate Blanchett, ενώ έδωσε έναν συγκινητικό λόγο κατά τη βράβευσή της. «Αυτό δεν είναι μόνο για μένα, είναι για κάθε κοριτσάκι που μου μοιάζει», είπε η Yeoh, σημειώνοντας ότι οι έγχρωμοι ερμηνευτές και οι ηθοποιοί από υποεκπροσωπούμενες κοινότητες θέλουν «μία θέση στο τραπέζι. Πολλοί από εμάς το χρειαζόμαστε αυτό. Θέλουμε να μας δουν. Θέλουμε να ακουστούμε».

Λίγο νωρίτερα, στα μέσα Ιανουαρίου, η ταινία «Everything Everywhere All at Once» βραβεύτηκε σε πέντε κατηγορίες στην 28η τελετή απονομής των Critics Choice Awards, των βραβείων που απονέμει η Ένωση Κριτικών (Critics Choice Association) αναγνωρίζοντας επιτεύγματα στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο, τα οποία θεωρούνται προάγγελος των Όσκαρ. Σημειώνεται ότι ήταν η ταινία που είχε τις περισσότερες υποψηφιότητες, συνολικά 14. Ποια είναι όλα εκείνα τα στοιχεία όμως που έκαναν την εν λόγω ταινία να ξεχωρίσει και να θεωρείται μια από τα μεγάλα φαβορί των φετινών Όσκαρ;

Η ζωή ως ένα πολυσύμπαν

Όπως αναφέρει ο κριτικός του BFI (British Film Institute), σε πολλές περιπέτειες στη μεγάλη οθόνη, η καθημερινή εμπειρία αποκαλύπτεται ότι είναι ένα μιάσμα που κρύβει έναν εχθρικό κόσμο, του οποίου οι προκλήσεις για τη ζωή, μόλις αναγνωριστούν, μπορούν να αντιμετωπιστούν και να ξεπεραστούν. Τέτοιες ιστορίες προβάλλουν έντονα δυαδικούς ισχυρισμούς για την ύπαρξη: στο Matrix (1999), για παράδειγμα, η επιλογή είναι μεταξύ ενός κόκκινου και ενός μπλε χαπιού, που αντιπροσωπεύουν το αληθινό και το ψεύτικο. Πρόσφατα, έχουν αυξηθεί οι περιπέτειες που προσκαλούν σε διαχωρισμούς όχι ανάμεσα σε δύο σύμπαντα αλλά σε πολλά. Τα πολυσύμπαντα δομούν πλέον τις ιστορίες των υπερηρώων της Marvel και της DC, τις σειρές streaming όπως το Dark και το Russian Doll και πολλά άλλα.

Με την προβολή πολλών εκδοχών του ίδιου χαρακτήρα, ή ακόμη και πολλών προσωπικοτήτων που καταλαμβάνουν το ίδιο σώμα, προσφέρουν ένα είδος ποπ αντικομφορμισμού. Κάτω από τις αμφιλεγόμενες συνθήκες, η πρόκληση του ήρωα μετατοπίζεται: λιγότερο για την υπέρβαση της ψευδούς συνείδησης για να νικήσει το κακό, περισσότερο για την πάλη με το ανεξιχνίαστο απρόοπτο για να μείνει ακέραιος και να αντέξει. Υπό αυτή την έννοια, η περιήγηση στο πολυσύμπαν είναι λίγο σαν να είσαι μεσήλικας.

Το Everything Everywhere All At Once είναι χτισμένο γύρω από αυτή την αντίληψη. Η Evelyn (Michelle Yeoh) έχει προβλήματα: ο δύστροπος πατέρας της (James Hong) έρχεται από την Κίνα- ο γάμος της με τον χαρούμενο, αδέξιο Waymond (Ke Huy Quan) είναι στα τάρταρα- η δυστυχισμένη κόρη τους Joy (Stephanie Hsu) μπερδεύει τις αντιλήψεις της Evelyn για τη σεξουαλικότητα και την κουλτούρα- και το οικογενειακό καθαριστήριο αντιμετωπίζει έναν καταστροφικό έλεγχο από την εφοριακό Deirdre (Jamie Lee Curtis). Στη συνέχεια, η Evelyn αναλαμβάνει μια πολυδιάστατη αποστολή, μαζί με μια εκδοχή του Waymond ως μυστικού πράκτορα, ενώ την ίδια στιγμή η ίδια έχει πρόσβαση σε δεξιότητες από διάφορες εναλλακτικές εκδοχές του εαυτού της (σεφ teppanyaki, τραγουδίστρια-σταρ του kung-fu, άψυχο αντικείμενο) για να εξουδετερώσει τον Jobu Tupaki, μια εκδοχή της Joy της οποίας η χαοτική ενέργεια απειλεί να τερματίσει την ύπαρξη.

Τα πρωτοποριακά πλεονεκτήματα και όσα απολαμβάνει ο θεατής του Everything Everywhere All at Once προέρχονται από την εκθαμβωτικά παράξενη φαντασία με την οποία η ομάδα σεναριογράφων-σκηνοθετών Daniels -κατά κόσμον Dan Kwan και Daniel Scheinert- ζωντανεύει αυτό το σκηνικό. Οι εναλλακτικοί κόσμοι εδώ κυμαίνονται από όχι και τόσο διαφορετικούς έως πραγματικά τρελούς και ο εναγκαλισμός του παραλογισμού είναι μέρος της μεθοδολογίας της κοσμολογίας «verse-jumping». Πρόκειται για μια ακραία διαδρομή σε επίπεδο τόνων, από την καρτουνίστικη βία μέχρι την γλυκανάλατη ιδιοτροπία: σκεφτείτε τον James Cameron στο Dunder Mifflin, τον Tex Avery στο TikTok ή τον Gaspar Noe στο Ann Summers, με πινελιές από Wachowski, Kubrick, Pixar, Wong Kar-Wai και Charlie Kaufman. Οι ηθοποιοί είναι σε συγχρονισμό με όσα τους περιβάλλουν, με τους Χονγκ και Κέρτις να επιδεικνύουν ιδιαίτερη ενέργεια.

Παρ' όλη την εκπληκτική και καταιγιστική δράση, πρόκειται κατά βάθος για ένα έργο χαρακτήρων- πείτε το οδυνηρό μαξιμαλισμό, αναφέρει χαρακτηριστικά ο κριτικός του BFI, Ben Walters. Η ζωή της οικογένειας της Evelyn είναι συνήθως απαιτητική και απογοητευτική, γεμάτη με διαγενεακή παρεξήγηση, δυσαρέσκεια, ενοχές, φόβο, αποτυχία και λύπη.

Η πλούσια δυναμική των Yeoh και Hsu είναι ο πυρήνας της ταινίας. Οι χαρακτήρες τους δεν είναι πάντα συμπαθείς - εξαντλημένοι και γκρινιάρηδες, συγκρατημένοι και αβέβαιοι - αλλά κερδίζουν τη συμπάθεια μόνο και μόνο κάνοντας το καλύτερο δυνατό. Η Jobu Tupaki είναι εκπληκτικά ασταθής, ικανή να μεταμορφώνει την εμφάνιση, τις ικανότητες και το ύφος της μέσα σε μια σκηνή ή ακόμα και σε ένα πλάνο, από τα neon φώτα του club-kid στα παστέλ του γκολφ, από τα ριχτάρια του Tudor στην ολόσωμη φόρμα του Elvis. Μεταφέρει τόσο την οδυνηρή αναζήτηση του παιδιού για ταυτότητα και νόημα όσο και το σαστισμένο άγχος του γονέα γύρω από την απώλεια του ελέγχου και την πολιτισμική μεταμόρφωση. Είναι η αλλαγή εντροπία και η εντροπία θάνατος;

Αντίστοιχα, η έννοια του πολυσύμπαντος λειτουργεί σε πολλά επίπεδα. Υπάρχουν αναφορές στις επιπτώσεις των πρακτικών της παράπλευρης απασχόλησης, στη ζωή με τη ΔΕΠΥ και στην εξερεύνηση διαδικτυακών λαγουδότρυπων. Η ταινία εστιάζει επίσης στις μετατοπίσεις μεταξύ της κοσμοθεωρίας και της σκέψης που βιώνουν οι πολυγλωσσικοί μετανάστες που αλλάζουν κώδικες. Διαφορετικές γλώσσες δομούν και δημιουργούν διαφορετικούς τρόπους ύπαρξης- και το να χαθείς στη μετάφραση μπορεί επίσης να σημαίνει ότι κατά λάθος επινοείς μια νέα απολαυστική ιδέα.

Οι ονειροπολήσεις και οι τύψεις της μέσης ηλικίας είναι μεγάλες, τόσο όσον αφορά την ενατένιση των δρόμων που δεν έχουν ακολουθηθεί όσο και την αναγνώριση της εμπειρίας και της ικανοποίησης ως ζητήματα προοπτικής: η καταστροφική περιοχή του ενός μπορεί να είναι η όαση του άλλου. Η ερμηνεία της Yeoh δείχνει με ιδιαίτερη δύναμη την προσπάθεια που απαιτείται για να παραμείνει κανείς αγκυροβολημένος σε μια πραγματικότητα όταν τόσες άλλες απαιτούν την αναπόφευκτα ανεπαρκή προσοχή του. Είναι δυνατόν να χαράξουμε μια πορεία ενσυναισθητικής παρουσίας ανάμεσα στην αδύνατη τελειομανία και την εντροπική ανία; Η ταινία υποδηλώνει ότι η προσπάθεια αξίζει τον κόπο, αλλά αναγνωρίζει επίσης την παρόρμηση για άρνηση και απόσυρση. Η ζωή, όπως και το πολυσύμπαν και η ταινία, είναι όλα αυτά και ακόμη περισσότερα.

Με πληροφορίες από BFI (British Film Institute)